Làn sóng IPO và niêm yết sẽ kích thích dòng vốn ngoại trở lại

Vietstock - Làn sóng IPO và niêm yết sẽ kích thích dòng vốn ngoại trở lại

Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, làn sóng IPO và niêm yết lên sàn chứng khoán sẽ là chất xúc tác mạnh thu hút dòng vốn ngoại quay trở lại, bên cạnh các yếu tố thường được nhắc đến như nâng hạng, triển khai KRX và làn sóng FDI.

Khối ngoại rút ròng không phải câu chuyện mới, nhưng đến bao giờ? 

Nhìn lại áp lực của dòng vốn ngoại trong năm 2024, đã có một lượng rút ròng chưa từng có kể từ lúc thành lập thị trường chứng khoán (TTCK) với tổng quy mô bán ròng hơn 94 ngàn tỷ đồng trên 3 sàn, đưa tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài giảm xuống dưới 16%. Hiện tại, dòng vốn ngoại vẫn đang bị rút ròng khỏi TTCK Việt Nam. Kể từ đầu năm 2025, tiếp tục có hơn 14,000 tỷ đồng bị rút ra. Theo ông Minh, có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả không vui này. 

Trước năm 2023, chênh lệch lợi suất trái phiếu Chính phủ (TPCP) 10 năm giữa Mỹ và Việt Nam luôn ở mức âm. Tuy nhiên, kể từ sau năm 2023, mức chênh lệch lợi suất chuyển sang dương do Fed tăng lãi suất và duy trì mức cao trong thời gian dài, đồng thời Chính phủ Việt Nam thực hiện chính sách giảm lãi suất sau COVID-19 để kích thích nền kinh tế. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến áp lực tỷ giá tăng mạnh trong năm 2024, kéo theo hành động bán ròng mạnh của khối ngoại.

Trong chiến lược đầu tư của các quỹ tại thị trường Việt Nam, thông thường sẽ rất linh động để tối ưu hiệu quả đầu tư. Khi bán cổ phiếu, dòng vốn sẽ không đứng yên mà tiếp tục chảy vào tài sản khác. Trước năm 2023, khối ngoại đổ tiền vào TPCP Việt Nam với rủi ro thấp, thanh khoản cao và thậm chí có lợi suất cao. Sau đó, khi mức chênh lệch này dương và lên đến 1.5% trong năm 2024, dòng vốn ngoại đã rút ròng mạnh và đổ vào thị trường Mỹ, chưa cần kể đến rủi ro tỷ giá. Ngoài ra, cũng một phần lý do là cơ hội đầu tư vào TTCK Mỹ, đặc biệt tập trung vào cổ phiếu công nghệ.

Như vậy, để trả lời cho việc dù áp lực USD đã hạ nhiệt nhưng tỷ giá vẫn tăng và khối ngoại vẫn rút ròng, ông Minh cho rằng việc chênh lệch lợi suất TPCP là nguyên nhân chủ đạo. Chỉ khi nào mức chênh này thu hẹp dần hoặc quay lại mức âm, dòng vốn ngoại mới có khả năng quay trở lại.

Các chất xúc tác giúp dòng vốn ngoại quay trở lại

Theo ông Minh đánh giá, chênh lệch lợi suất TPCP có hy vọng quay trở lại mức âm trong thời gian tới. Đầu tiên đến từ việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất. Trong năm ngoái, giới đầu tư đặt kỳ vọng 3 lần giảm lãi suất trong năm 2025, nhưng kể từ khi Donald Trump trở thành Tổng thống thì tần suất dự báo chỉ còn 1 - 2 lần. Khi Fed giảm lãi suất sẽ là một phần nguyên nhân để chênh lệch lợi suất thu hẹp trở lại.

Ngoài ra, có khả năng từ giữa tháng 6, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thể tăng nhẹ lãi suất, bổ sung thanh khoản cho câu chuyện tăng trưởng tín dụng, qua đó giảm chênh lệch lãi suất USD và VND (HM:VND). Từ đó, dòng vốn ngoại có thể đảo chiều từ giữa cuối năm 2025.

Thứ hai là việc nâng hạng. Tuy không phải là động lực rất lớn để thu hút dòng vốn trở lại thị trường Việt Nam, bởi chỉ nâng lên Mới nổi Thứ cấp - nơi mà quy mô các quỹ đầu tư tham gia là không lớn, nhưng có thể giải quyết được câu chuyện tâm lý cũng như dòng tiền đầu cơ của các quỹ vào thị trường có câu chuyện nâng hạng.

Chất xúc tác thứ ba là làn sóng IPO và chuyển sàn. Sau giai đoạn dài vắng bóng các thương vụ, theo kế hoạch của các doanh nghiệp cho giai đoạn 2025 - 2027, dự kiến quy mô và số lượng hàng hóa mới trên TTCK sẽ tăng lên.

Trước mắt, TTCK Việt Nam sẽ chứng kiến trước hai ’deal’ khá lớn, gồm Vinpearl trong nửa cuối năm 2025 và TCBS sẽ IPO và sau đó bắt đầu niêm yết từ đầu năm 2026. Hai thương vụ này hứa hẹn thu hút dòng vốn quay lại TTCK Việt Nam.

Làn sóng thứ hai là chuyển sàn từ UPCoM lên HOSE. Để chuẩn bị cho kế hoạch sáp nhập sàn HOSE và HNX làm một sàn niêm yết chung, đã có rất nhiều doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch chuyển từ UPCoM sang HOSE, đặc biệt là doanh nghiệp Nhà nước. Đầu năm 2025, giới đầu tư đã thấy trường hợp của BSR (HM:BSR), những cái tên tiếp theo sẽ là ACV (HN:ACV) và MCH (HN:MCH).

Thực tế, có những quỹ đầu tư chỉ thực hiện các thương vụ trên HOSE và HNX, do đó, đây là cơ hội để họ đầu tư hàng hóa mới.

Một làn sóng khác là IPO và niêm yết doanh nghiệp Nhà nước. Trong năm 2024, Việt Nam đưa ra hàng loạt dự thảo và thông qua luật sửa đổi, nổi bật là Luật Ngân sách và Luật Tài sản công, vốn rất quan trọng cho khâu thực hiện IPO và tiến đến niêm yết.

Dễ thấy trong quá khứ, tỷ lệ sở hữu nước ngoài đã từng tăng vọt lên trên 22% trong giai đoạn 2018 - 2019 nhờ các "deal" thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước.

Nhìn chung, đây sẽ là các xúc tác mạnh để thu hút dòng vốn ngoại trong thời gian tới, bên cạnh các yếu tố thường được nhắc đến như nâng hạng thị trường, triển khai hệ thống KRX, làn sóng FDI.

Huy Khải