Vietstock - 11 thành viên TPP chuyển trọng tâm sang tìm kiếm thành viên mới
Với việc Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ có hiệu lực trong tháng 12/2018, 11 quốc gia thành viên đang lến kế hoạch tổ chức một cuộc họp vào đầu năm tới để bàn luận về chuyện mời Thái Lan và các quốc gia khác gia nhập, với hy vọng nhanh chóng mở rộng khối thương mại này và chống lại làn sóng bảo hộ thương mại.
Các đại diện cấp nội các từ 11 quốc gia thành viên sẽ gặp gỡ tại Tokyo ngay trong tháng 1/2018 để quyết định về quy trình thêm thành viên mới với mục tiêu mở rộng vào năm tới. Bên cạnh Thái Lan, Anh và Hàn Quốc cũng thể hiện sự quan tâm.
Khi Mỹ – quốc gia đã rời TPP vào đầu năm 2017 – chiến tranh thương mại với Trung Quốc, các thành viên TPP hy vọng có thể chống lại sự trỗi dậy của bảo hộ thương mại bằng cách mời các quốc gia có quan tâm tới xu hướng trên. Về phần Nhật Bản, thỏa thuận này có thể tạo ra đòn bẩy khi họ bắt đầu đàm phán thương mại song phương với Washington.
Thái Lan là quốc gia muốn gia nhập vào TPP trong năm 2019. Quốc gia Đông Nam Á phải cạnh tranh nhiều với các thành viên TPP như Malaysia và Việt Nam trong lĩnh vực thiết bị điện, hải sản và nông sản.
“Khi Mỹ và Trung Quốc làm gia tăng bất ổn kinh tế toàn cầu, việc gia nhập vào thỏa thuận TPP càng quan trọng hơn”, một tờ báo địa phương trích dẫn lời của Phó Thủ tướng Thái Lan, Somkid Jatusripitak.
Anh – dự kiến rời Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 3/2019 – dự định đàm phán với khối Thái Bình Dương sau Brexit.
Hàn Quốc cũng muốn gia nhập. “Bằng cách tham gia vào thỏa thuận thương mại đa phương, chúng tôi dự tính chống lại sự lây lan của chủ nghĩa bảo hộ thương mại”, Kim Dong-yeon, Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc, cho biết trong tuần trước.
Thỏa thuận này – vốn đã được đổi tên thành Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) – sẽ thống nhất quy định kinh doanh cho các nền kinh tế bao gồm tổng cộng 500 triệu dân và 11.38 ngàn tỷ USD, tương ứng 13% GDP thế giới. Trong số những lợi ích khác, CPTPP sẽ ngay lập tức loại bỏ hàng rào thuế quan đối với nhiều loại cá, và loại bỏ hàng rào thuế quan về rượu vang trong năm thứ 8.
Với việc đã có 6 quốc gia thông qua thỏa thuận – Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia, CPTPP sẽ có hiệu lực vào cuối năm nay. Về phần các thành viên còn lại – Việt Nam, Malaysia, Chile, Peru và Brunei, CPTPP sẽ có hiệu lực 60 ngày sau khi họ thông qua thỏa thuận.
Nhật Bản hy vọng TPP sẽ thúc đẩy kinh tế hàng năm khoảng 8 ngàn JPY (tương ứng 70 tỷ USD) và tạo thêm 460,000 việc làm. Hàng rào thuế quan áp lên xe hơi xuất khẩu tới Canada sẽ giảm từ 6.1% về 0% trong 5 năm.
Tokyp tỏ ra háo hức khi thấy TPP có hiệu lực nhanh chóng, vì họ chuẩn bị đàm phán thương mại song phương với Washington ngay trong tháng 1/2018. Nhà Trắng được cho là sẽ gây áp lực lên Nhật Bản để giảm mạnh thuế quan đối với sản phẩm nông nghiệp, nhưng Nhật Bản dự định giữ theo quy định của TPP. Chẳng hạn, hàng rào thuế quan của Nhật Bản đối với thịt bò sẽ giảm từ 38.5% xuống thấp nhất là 9% trong 16 năm.
Thế nhưng, các cuộc đàm phán thương mại có thể không diễn ra theo cách mà Tokyo mong muốn. Nhà Trắng đã đàm phán thành công với Mexico và Canada để thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) thành Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA). Vì chính quyền Donald Trump tiếp tục cứng rắn trong các cuộc đàm phán thương mại, do đó không có gì đảm bảo rằng Washington sẽ thay đổi lập trường khi CPTPP có hiệu lực.
Cùng lúc đó, Nhật Bản tiếp tục theo đuổi thương mại tự do với hy vọng mang Mỹ trở lại với CPTPP. Một thỏa thuận đối tác kinh tế với EU dự kiến có hiệu lực vào đầu năm tới. Ngoài ra, Nhật Bản cũng tập trung vào Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) – vốn bao gồm 16 quốc gia châu Á-Thái Bình Dương. Thế nhưng, các cuộc trao đổi dường như đã chững lại khi Trung Quốc phản đối lời kêu gọi tự do thương mại cao hơn của Nhật Bản.
Vũ Hạo (Theo Nikkei Asian Review)
