Phố Wall đặt cược vào trung tâm dữ liệu AI: Cơ hội hay bong bóng tiếp theo?

Vietstock - Phố Wall đặt cược vào trung tâm dữ liệu AI: Cơ hội hay bong bóng tiếp theo?

Các quỹ đầu tư tư nhân như Blackstone đang mạnh tay rót vốn của khách hàng vào việc mua lại và xây dựng các trung tâm dữ liệu, nhằm đón đầu làn sóng bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI).

Khi AI vẫn còn là một ý tưởng viễn tưởng, một nhà phát triển bất động sản tên Chad Williams đã mua một mảnh đất rộng bằng nửa sân bóng đá tại Overland Park, bang Kansas.

Ông Williams, người tiếp quản công việc kinh doanh gia đình về bãi đỗ xe và nội thất văn phòng, đã sử dụng mảnh đất này vào năm 2003 để xây dựng trung tâm dữ liệu đầu tiên của ông - một nhà kho lớn hình hộp, bên trong chứa các máy tính hiệu năng cao.

Hơn hai thập kỷ sau, công ty Quality Technology Services (QTS) mà ông Williams gây dựng đã trở thành tâm điểm của một trong những canh bạc lớn nhất Phố Wall: Cuộc đua kiếm lợi nhuận từ AI.

Gã khổng lồ đầu tư tư nhân Blackstone đã chi 10 tỷ USD để mua lại QTS vào năm 2021, rồi tiếp tục rót thêm hàng tỷ USD giúp công ty này mở rộng các trung tâm dữ liệu. Những tòa nhà khổng lồ này chính là xương sống của Internet và gần đây là các hệ thống AI, với công nghệ cùng hệ thống làm mát, sưởi hiện đại để duy trì hoạt động liên tục của các máy tính bên trong.

Ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu, tuy không hào nhoáng, lại đóng vai trò thiết yếu giúp các ông lớn AI vận hành hiệu quả. QTS cho các công ty như Amazon (NASDAQ:AMZN) và Meta thuê cơ sở, đồng thời cung cấp điện và nước cần thiết để vận hành, làm mát máy tính.

Blackstone xem trung tâm dữ liệu là một trong những “khoản đầu tư mà họ tự tin nhất”.

Hiện tại, Blackstone là một trong những chủ sở hữu lớn nhất thế giới về các tòa nhà văn phòng, nhà kho và phòng thí nghiệm khoa học, nhưng tập đoàn này đã đổ nhiều tiền vào trung tâm dữ liệu và hạ tầng liên quan hơn hầu hết các lĩnh vực khác trong suốt 40 năm qua. Tổng cộng, Blackstone đã đầu tư hơn 100 tỷ USD để mua, cho vay đối với các trung tâm dữ liệu, cũng như đầu tư vào các công ty xây dựng, nhà máy điện khí tự nhiên và thiết bị cần thiết cho các trung tâm này.

Blackstone không phải là trường hợp duy nhất. Các trung tâm dữ liệu đang thu hút sự chú ý mạnh mẽ trên Phố Wall khi các ông lớn đầu tư như KKR, BlackRock và Blue Owl cũng đã cùng nhau rót hàng trăm tỷ USD vào lĩnh vực này. Khi các công ty đầu tư liên tục công bố những thương vụ ngày càng lớn, một lãnh đạo Phố Wall còn đùa rằng đây là các thương vụ “Braggawatt”, bởi công suất của trung tâm dữ liệu thường được đo bằng lượng điện sử dụng.

Cơn sốt đầu tư này đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xây dựng quá nhiều trung tâm dữ liệu. Michael Elias, nhà phân tích của TD Cowen, cảnh báo về nguy cơ “dư cung” trên thị trường trung tâm dữ liệu, nhất là khi một số tập đoàn công nghệ như Microsoft (NASDAQ:MSFT) và Foxconn đã rút khỏi một số hợp đồng thuê. Tuy vậy, chỉ trong 2 tuần gần đây, hàng loạt thông báo mới đã xuất hiện: OpenAI dự định xây dựng một tổ hợp máy tính khổng lồ tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), còn nhà đầu tư Chamath Palihapitiya cho biết ông đã mua bất động sản ở Arizona và lên kế hoạch huy động tới 25 tỷ USD để xây dựng trung tâm dữ liệu tại đây.

Joe Tsai, Chủ tịch Alibaba, tập đoàn đặt AI làm trọng tâm kinh doanh, cũng cho rằng ông đang “bắt đầu thấy dấu hiệu bong bóng” trong lĩnh vực xây dựng trung tâm dữ liệu.

Ở chiều ngược lại, Blackstone cho biết họ vẫn ghi nhận nhu cầu mạnh mẽ từ các công ty công nghệ, những doanh nghiệp sẵn sàng ký các hợp đồng thuê chặt chẽ kéo dài từ 15 đến 20 năm để thuê không gian trung tâm dữ liệu.

“Việc này không giống xây chung cư ở Miami”, Chủ tịch Blackstone Jonathan Gray chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg hồi tháng 1/2025, đồng thời nhấn mạnh rằng Blackstone chỉ bắt đầu xây dựng khi đã có khách thuê cam kết.

Ngay cả khi xuất hiện các câu hỏi về tình trạng xây dựng quá mức, Blackstone vẫn khẳng định sẽ tiếp tục xây thêm trung tâm và đầu tư vào các nhà máy điện cần thiết để vận hành các hệ thống máy tính bên trong.

Những thương vụ bất động sản đúng thời điểm đã giúp Blackstone vượt qua các đối thủ, trở thành quỹ đầu tư tư nhân lớn nhất thế giới.

Ông Gray chính là người dẫn dắt cuộc đua mua lại nhà bị tịch thu sau khủng hoảng tài chính. Blackstone từng là chủ sở hữu lớn nhất các căn nhà đơn lập tại Mỹ trong nhiều năm và đã bán số nhà này với lợi nhuận hơn 7 tỷ USD.

Thời điểm Blackstone mua lại QTS cũng được xem là rất thuận lợi.

QTS lên sàn năm 2013, nhưng giá cổ phiếu không mấy khởi sắc, phần lớn do công ty liên tục cần thêm vốn để xây các trung tâm dữ liệu mới mà phải mất nhiều năm mới hoàn thành. Do ngân hàng chỉ cho vay hạn chế, QTS buộc phải huy động thêm vốn từ nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, khiến giá trị cổ phiếu hiện hữu bị pha loãng. “Thị trường đại chúng không thích khi bạn mua đất rồi nói rằng, ‘Tôi sẽ không có lợi nhuận từ đây trong 4 năm tới’”, Tag Greason, đồng CEO của QTS, chia sẻ.

Mùa hè năm 2021, khi Blackstone mua lại QTS, lúc đó vẫn chưa có ChatGPT (ra đời 1 năm sau đó). Thương vụ này hầu như không được nhắc tới trong các cuộc họp quý của Blackstone.

Khi ChatGPT ra mắt năm 2022, nó đã tạo nên cơn sốt mua vào các công ty AI như Nvidia (NASDAQ:NVDA), nhà sản xuất chip AI lớn nhất và hiện là một trong những công ty giá trị nhất thế giới. Trong cơn sốt đó, Blackstone tiếp tục rót hàng tỷ USD vào QTS, nâng số trung tâm dữ liệu cho thuê lên gấp 9 lần chỉ trong chưa đầy 4 năm.

Khách thuê của QTS là những đại gia công nghệ như Google (NASDAQ:GOOGL) và Meta, các doanh nghiệp đang mạnh tay đầu tư cho AI. Alphabet mới đây cho biết sẽ chi 75 tỷ USD trong năm nay, còn Meta là 72 tỷ USD, chủ yếu dành cho hạ tầng AI.

Sự phức tạp và chi phí vận hành các trung tâm dữ liệu AI chủ yếu đến từ lượng điện năng khổng lồ mà chúng tiêu thụ, có thể gấp 10 đến 20 lần mỗi máy chủ hoặc mỗi giá so với điện toán đám mây thông thường. Ngoài ra, các trung tâm này phải duy trì hoạt động 99.999% thời gian mỗi ngày hay còn gọi là “5 số 9” trong ngành. Điều này tương đương với chỉ khoảng 5 phút ngừng hoạt động mỗi năm để bảo trì hoặc thay thế máy chủ.

Blackstone đã mở rộng từ QTS sang mua lại các nhà vận hành khác trên toàn cầu, bao gồm một công ty trung tâm dữ liệu lớn tại Úc với hoạt động trải rộng khắp châu Á, đồng thời hợp tác với Digital Realty là một công ty trung tâm dữ liệu Mỹ khác để xây thêm 4 khu phức hợp khổng lồ tại Frankfurt, Paris và Bắc Virginia.

Ngay cả khi có làn sóng các đối thủ mới gia nhập thị trường trung tâm dữ liệu, Blackstone tin rằng họ có lợi thế riêng, bao gồm nguồn vốn dồi dào và sở hữu cổ phần tại các công ty xây dựng, thiết bị, giúp hoàn thành dự án nhanh chóng.

“Khi bạn bắt đầu thực hiện các dự án quy mô rất lớn, chỉ có rất ít đơn vị có thể gắn kết mọi yếu tố lại với nhau”, Nadeem Meghji, đồng Trưởng bộ phận bất động sản toàn cầu của Blackstone, nhận định.

Tuy nhiên, đầu năm nay, canh bạc tưởng như bất khả chiến bại của Blackstone bất ngờ bị lung lay.

Cuối tháng 1, công ty Trung Quốc DeepSeek công bố đã phát triển hệ thống AI sử dụng ít điện năng và ít chip hơn, làm dấy lên khả năng nhu cầu về các trung tâm dữ liệu lớn, đắt đỏ sẽ giảm đi.

Phát hiện này dường như đã làm lung lay một số quan điểm đầu tư về AI, bao gồm cả đặt cược vào hạ tầng. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, Blackstone cùng các khách thuê như Meta, Microsoft đã tái khẳng định trong các cuộc họp quý về nhu cầu và cam kết với khoản đầu tư này.

Thị trường chứng khoán cũng ngày càng tin tưởng vào triển vọng này.

Ngày 28/3, CoreWeave ngôi sao mới của làn sóng AI đã lên sàn. CoreWeave cho các công ty công nghệ thuê năng lực tính toán và vận hành các trung tâm dữ liệu. Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của công ty này không gây ấn tượng mạnh, giá cổ phiếu giao dịch thấp hơn nhiều so với dự báo của các ngân hàng và nhà đầu tư. Nhưng đến cuối tháng 5, giá cổ phiếu đã tăng hơn gấp đôi so với giá IPO.

Tuy nhiên, tháng trước, ngành trung tâm dữ liệu lại tiếp tục bị chấn động.

Microsoft thông báo tạm dừng xây dựng trung tâm dữ liệu tại New Albany, bang Ohio, nơi QTS và nhiều nhà vận hành khác đang xây dựng hoặc đã có trung tâm.

“Chúng tôi thực sự không được báo trước”, David Edelblute, quan chức chính quyền tại hạt Licking, nơi bao gồm một phần New Albany, cho biết.

Rudy Sahay, nhà sáng lập công ty đầu tư Aquarian Holdings, cho biết ông vừa từ chối một thương vụ trung tâm dữ liệu vì điều khoản cho phép khách thuê dễ dàng chấm dứt hợp đồng.

Một số nhà đầu tư bắt đầu đặt câu hỏi về cách Blackstone và các nhà đầu tư Phố Wall khác sẽ thoái vốn khỏi các trung tâm dữ liệu này. Ít nhà đầu tư nào đủ lớn như Blackstone để mua lại các công ty khổng lồ hoặc thậm chí từng trung tâm dữ liệu riêng lẻ trị giá hàng chục tỷ USD, và các thương vụ hợp tác nhóm cũng rất khó thực hiện. Một phần cốt lõi trong mô hình đầu tư tư nhân là các công ty mua lại doanh nghiệp và bán lại trong vòng 5 đến 7 năm để hoàn vốn cho nhà đầu tư. Karl Kuchel, người đứng đầu một nhóm tại ngân hàng Úc Macquarie chuyên đầu tư vào trung tâm dữ liệu, cho biết vẫn là “một câu hỏi chưa có lời giải” liệu sẽ có người mua các trung tâm dữ liệu khổng lồ này khi các quỹ đầu tư tư nhân muốn rút lui.

Nếu việc đưa QTS lên sàn trở lại không khả thi, một số nhà đầu tư dự đoán Blackstone sẽ phải tìm cách sáng tạo để giúp nhà đầu tư rút vốn. Blackstone có thể bán từng trung tâm dữ liệu riêng lẻ, theo ông Sean Klimczak, trưởng bộ phận hạ tầng toàn cầu của công ty. Ngoài ra, ông lưu ý, Blackstone không nhất thiết phải bán các trung tâm này vì chúng nằm trong các quỹ có thể nắm giữ đầu tư vô thời hạn.

Một người đã tìm được lối thoát lợi nhuận là ông Williams, nhà sáng lập QTS, người bắt đầu với một trung tâm dữ liệu tại Kansas vào năm 2003.

Tháng 3 vừa qua, công ty thông báo ông sẽ rời vị trí CEO. Trong một tuyên bố, ông Williams cho biết sẽ trở lại làm CEO tại một công ty khác của mình, Quality Group of Companies, đồng thời gửi lời cảm ơn Blackstone vì cơ hội hợp tác và phát triển cùng nhau.

Hai nguồn tin thân cận cho biết, theo thỏa thuận rời nhiệm sở, Blackstone sẽ trả cho ông Williams 3 tỷ USD.

Quốc An (Theo NYTimes)