Vietstock - iShares đóng cửa, các quỹ ETF ngoại rút ròng mạnh trong năm 2024
Năm 2024, thị trường chứng kiến làn sóng rút mạnh của khối ngoại ra khỏi thị trường. Đa phần các quỹ ETF ngoại đều rút ròng, thậm chí một quỹ có NAV hàng trăm triệu USD đã đóng cửa.
Về tình hình hoạt động, các quỹ ETF ngoại giao dịch tương đối nhộn nhịp trong năm qua, với điểm chung là hoạt động bán ròng ở hầu hết các quỹ.
Năm bán ròng mạnh của VNM (HM:VNM) ETF
|
Giao dịch ròng của VNM ETF trong năm 2024
|
Năm 2024, Quỹ VanEck Vectors Vietnam ETF (VNM ETF) bán ròng tương đối mạnh ở đa số các mã cổ phiếu có trong danh mục. Trong đó, HNG (HN:HNG) bị bán toàn bộ 15 triệu cp nắm giữ từ đầu năm. Tháng 8-9/2024, HNG nhận quyết định hủy niêm yết vì thua lỗ liên tục, chuyển xuống giao dịch tại UPCoM.
Xếp thứ 2 là NVL (HM:NVL), bị bán ròng gần 6.8 triệu cp. HPG (HM:HPG) theo sau với hơn 4.9 triệu cp. Ngoài ra, nhiều mã vốn hóa lớn và chiếm tỷ trọng cao trong danh mục cũng bị bán ròng hàng triệu cổ phiếu như VNM (3.2 triệu cp), VIC (HM:VIC) (hơn 3 triệu cp), VCB (HM:VCB) (hơn 2 triệu cp), VHM (HM:VHM) (hơn 1 triệu cp)…
Tại chiều mua, VIX (HM:VIX) được mua ròng mạnh nhất với gần 13 triệu cp. Tuy nhiên, lực mua chủ yếu do Quỹ thực hiện quyền mua trong phương án chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu để tăng vốn của VIX, với tỷ lệ thực hiện là 100:95, tức 1 cp tương ứng 1 quyền mua, và 100 quyền được mua 95 cp mới. Thực tế, nếu xét trên lượng nắm giữ ở thời điểm thực hiện quyền mua và số lượng cổ phiếu tăng thêm, Quỹ dường như đã thực hiện bán ròng đối với VIX.
VRE (HM:VRE) và VCI (HM:VCI) là những cái tên tiếp theo được mua ròng, lần lượt 2.7 triệu cp và 2.1 triệu cp. Ngoài ra, SIP được mua mới với 2.1 triệu cp, do nằm trong đợt cơ cấu danh mục quý 4/2024 của MarketVector Vietnam Local Index - chỉ số tham chiếu của VNM ETF.
Đáng chú ý, EVF (HM:EVF) được đưa vào danh mục của Quỹ theo kết quả review quý 2, nhưng nhanh chóng bật bãi tại quý 3. VNM ETF đã mua khoảng 800,000 cp EVF tại quý 2, sau đó bán ròng toàn bộ sau đợt review quý 3.
iShares ETF rời Việt Nam
Giữa năm 2024, gã khổng lồ quản lý tài sản BlackRock gây sốc khi bất ngờ thông báo đóng cửa Quỹ iShares Frontier and Select EM ETF (iShares ETF) – quỹ đầu tư đang nắm giữ một tỷ trọng lớn cổ phiếu Việt Nam.
iShares ETF khi đó có tổng tài sản 425 triệu USD, với 28% là cổ phiếu Việt. Dù đặt “deadline” đến 31/3/2025, iShares ETF đã lập tức thực hiện thanh lý mạnh cổ phiếu Việt ngay sau khi thông báo, và chính thức rời khỏi thị trường Việt Nam vào trung tuần tháng 9/2024.
Theo BSC Research, việc giải thể này có thể xuất phát từ một số lý do sau:
Định hướng thay đổi và tập trung để hiệu quả hơn: BlackRock cung cấp hơn 600 quỹ tương hỗ và ETF, tạo ra nhiều lựa chọn cho nhà đầu tư. Nhu cầu khách hàng thay đổi và hiệu suất các kênh tài sản khác ấn tượng, như Bitcoin ETF, đã khiến BlackRock quyết định đánh giá lại và giải thể các quỹ kém hiệu quả.
Quỹ iShares đầu tư dàn trải với tham vọng đa mục tiêu: Trước đây, khi tham chiếu bộ chỉ số cũ, quy mô quỹ từng đạt 800 triệu USD nhưng sau đó suy giảm liên tục. Việc chuyển đổi sang bộ chỉ số mới khiến danh mục của iShares ETF trở nên dàn trải, không tập trung vào các cổ phiếu thuộc thị trường cận biên như trước. Sự đa dạng hóa quá mức này khiến quỹ không nổi bật được mục tiêu đầu tư ban đầu.
Quan trọng hơn là quỹ hoạt động không hiệu quả: Theo Bloomberg, hiệu suất của iShares ETF không hiệu quả so với ETF tham chiếu chỉ số S&P500 và VN30. Điều này khiến quỹ khó huy động thêm vốn khi nhà đầu tư có nhiều lựa chọn đầu tư hiệu quả hơn. Ngược lại, Fubon ETF (Đài Loan) – quỹ ETF lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam – đã làm rất tốt trong việc huy động vốn mặc dù TTCK Đài Loan đang tăng trưởng ấn tượng.
Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng BlackRock quyết định đóng quỹ trăm triệu đô còn do thị trường chứng khoán Việt Nam liên tục lỡ hẹn với câu chuyện nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi. Do vậy, BSC nhận định thị trường cần sớm cải thiện các tiêu chí còn vướng mắc của FTSE và MSCI để hoàn thành mục tiêu nâng hạng, nhằm tạo ra bước ngoặt để thu hút nhà đầu tư nước ngoài, dòng vốn mới, tạo cơ hội cho doanh nghiệp trong nước.
Làn sóng rút ròng hàng chục ngàn tỷ của các quỹ ETF ngoại
VNM ETF bán ròng, iShares bật bãi và không chỉ vậy, thị trường Việt Nam năm 2024 đã trải qua làn sóng rút ròng mạnh từ các quỹ ETF nước ngoài.
Theo Chứng khoán Yuanta Việt Nam, tính đến ngày 23/12, dòng vốn ròng của các quỹ ETF ngoại rút khỏi Việt Nam lên tới 422 triệu USD (khoảng 10.8 ngàn tỷ đồng). Phần lớn đến từ Fubon FTSE, giá trị rút ròng tới hơn 219 triệu USD, bỏ xa các quỹ còn lại như DB FTSE (70 triệu USD), Kim Index VN30 (63.8 triệu USD), hay VNM ETF (58.3 triệu USD).
|
Nguồn: Yuanta
|
Tính gộp cả các quỹ ETF nội, lũy kế từ đầu năm 2024, đã hơn 21.8 ngàn tỷ đồng bị rút ròng, gấp gần 14 lần so với tổng giá trị rút ròng năm 2023, chiếm khoảng 28% giá trị bán ròng của khối ngoại từ đầu năm.
Theo VNDIRECT, kể từ đầu tháng 11, khối ngoại đã gia tăng bán ròng trong bối cảnh chỉ số Dollar index tăng mạnh trở lại sau khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2025-2028.
Trong tuần cuối tháng 11/2024, sau khi ông Donald Trump dự kiến lựa chọn ông Scott Bessent làm Bộ trưởng Bộ Tài chính mới, Thị trường tài chính đã có những phản ứng tích cực khi giới đầu tư cho rằng ông Scott Bessent có quan điểm khá ôn hòa, họ kỳ vọng ông sẽ thúc đẩy ông Trump xem xét cách tiếp cận mềm dẻo hơn đối với thuế quan. Chỉ số dollar index đã có dấu hiệu hạ nhiệt, lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm trở lại, và dòng tiền của nhà đầu tư nước ngoài cũng đang có dấu hiệu quay trở lại thị trường Việt Nam.
Tuy vậy, đà bán ròng tại thị trường Việt Nam vẫn tiếp diễn trong tháng 12. Theo Yuanta, giá trị rút ròng của các quỹ ETF trong tháng 12 (tính đến 23/12) rơi vào khoảng 301 tỷ đồng.
Hải Âu
