Bức tranh kinh tế 2026 là "cơ hội vàng" cho doanh nghiệp và tầm nhìn siêu đô thị của TP.HCM

Vietstock - Bức tranh kinh tế 2026 là "cơ hội vàng" cho doanh nghiệp và tầm nhìn siêu đô thị của TP.HCM

Tại sự kiện Café doanh nhân HUBA lần thứ 86 với chủ đề “Dự báo kinh tế năm 2026 - Tăng trưởng, lãi suất và tỷ giá” được tổ chức sáng ngày 29/11, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Ủy viên Hội đồng tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ đã chia sẻ bức tranh kinh tế và định hướng chiến lược cho doanh nghiệp trong bối cảnh năm 2026.

Thị trường vốn: Định giá hấp dẫn và bài toán tái cấu trúc

Về thị trường vốn, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, định giá cổ phiếu của doanh nghiệp Việt Nam hiện đang ở mức tương đối hấp dẫn. Hệ số P/E của thị trường Việt Nam đang ở mức gần 15 lần, thấp hơn đáng kể so với mức 22 lần của Ấn Độ, trong khi lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trong 9 tháng đầu năm đã tăng trưởng ấn tượng khoảng 21%. Thị trường hiện vận hành theo quy luật "80/80" của Dragon Capital, tức là 80 công ty hàng đầu đang chiếm tới 80% vốn hóa thị trường. Tuy nhiên, cơ cấu vốn của nền kinh tế đang mất cân xứng nghiêm trọng khi vẫn dựa quá nhiều vào tín dụng ngân hàng (chiếm 50-55%), trong khi vốn từ thị trường chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu) mới chỉ chiếm 15%.

TS. Cấn Văn Lực kiến nghị cơ cấu vốn bền vững cần dịch chuyển theo hướng: Vốn ngân hàng chiếm 40%, thị trường chứng khoán tăng lên 25%, còn lại là đầu tư công 17% và FDI khoảng 17%. “Đặc biệt, vốn cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và công nghệ bắt buộc phải huy động từ thị trường vốn, bởi ngân hàng không thể cho vay đối với các mô hình rủi ro cao và thiếu tài sản thế chấp”, ông Lực nhấn mạnh.

Triển vọng vĩ mô 2026: Tăng trưởng bứt phá và kiểm soát rủi ro

Về bức tranh kinh tế vĩ mô toàn cầu, dự báo tăng trưởng thế giới năm 2026 sẽ duy trì ở mức ổn định khoảng 3%, trong khi Trung Quốc tiếp tục chậm lại dưới 5% (năm 2025) dù đã tung ra nhiều gói kích cầu. Bài học lớn từ Trung Quốc là sự lung lay của thị trường bất động sản, điều mà Việt Nam cần lưu ý để kiểm soát tốt cả thị trường tài chính và bất động sản do hệ số lan tỏa lớn.

Đối với Việt Nam, bất chấp thiệt hại khoảng 60,000 tỷ đồng (tương đương 0.25-0.3% GDP) do các cơn bão vừa qua, Chính phủ vẫn quyết tâm giữ vững mục tiêu tăng trưởng khoảng 8% cho năm 2025 và phấn đấu đạt 9-10% trong năm 2026. Lạm phát được kiểm soát tốt quanh mức 3.5-4% dù cung tiền tăng 13-14%, do vòng quay tiền còn chậm.

Về lãi suất, tin vui là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất vào tháng 12, giúp giảm áp lực lên tỷ giá và dòng vốn đầu tư. Dự báo tỷ giá năm 2026 sẽ ổn định hơn, nhờ chênh lệch lãi suất với USD thu hẹp và các biện pháp bình ổn thị trường vàng theo Nghị định 24 sửa đổi.

Về giá năng lượng, dự báo giá dầu bình quân năm 2026 sẽ giảm về mức khoảng 55 USD/thùng (so với 69 USD/thùng năm 2025) do nguồn cung phong phú và nhu cầu từ các nền kinh tế lớn suy yếu, giúp giảm chi phí đầu vào cho sản xuất.

Động lực tăng trưởng từ đầu tư công đến thách thức thương mại

Về các động lực tăng trưởng, đầu tư công tiếp tục là động lực then chốt với quy mô giải ngân lên tới gần 1 triệu tỷ đồng (khoảng 34 tỷ USD), tương đương 7% GDP - mức cao nhất châu Á. Nếu giải ngân đạt 100%, đầu tư công có thể đóng góp thêm 2 điểm phần trăm cho tăng trưởng kinh tế.

Xuất khẩu tiếp tục là điểm sáng với mức tăng khoảng 16%, nhưng nhập khẩu lại tăng mạnh 19% khiến thâm hụt thương mại hàng hóa thu hẹp. Đáng chú ý, Việt Nam đang nhập siêu dịch vụ lớn (khoảng 10 tỷ USD/năm) chủ yếu từ logistics và du lịch, khi khách quốc tế đến đông nhưng chi tiêu ít, trong khi người Việt đi du lịch nước ngoài nhiều.

Về thu hút FDI, Singapore và Trung Quốc tiếp tục là những nhà đầu tư lớn nhất, cho thấy sự dịch chuyển dòng vốn rõ rệt. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn đến từ rủi ro thuế quan và bảo hộ thương mại. Mặc dù mức thuế "trung chuyển" 40% của Mỹ ít khả năng áp dụng rộng rãi do thiếu nhân lực kiểm soát, nhưng mức thuế quan thực tế bình quân của Việt Nam khoảng 16% vẫn là một lợi thế cạnh tranh so với các quốc gia khác như Trung Quốc hay Ấn Độ, ngoại trừ một số ngành như dệt may, da giày và nông thủy sản đang chịu mức cao hơn trung bình thế giới.

TS. Lực chỉ ra lĩnh vực bất động sản và xây dựng đang đối diện với nghịch lý. Dù giá cổ phiếu bất động sản tăng nóng tới 165%, nhưng giá nhà đất thực tế đang quá cao so với thu nhập (người Việt mất trung bình 26 năm thu nhập để mua nhà chung cư, so với mức 15 năm của thế giới), và thị trường vẫn thiếu trầm trọng nguồn cung nhà ở xã hội và phân khúc bình dân. Ngành xây dựng tăng trưởng tốt nhưng biên lợi nhuận mỏng do chậm áp dụng công nghệ mới như in 3D hay BIM. An ninh năng lượng là yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư FDI công nghệ cao (bán dẫn, trung tâm dữ liệu), với yêu cầu tăng trưởng điện phải đạt 11-12% để đáp ứng mức tăng trưởng kinh tế 10%.

Định hướng "luồng xanh" và khát vọng siêu đô thị của TP.HCM

Liên quan đến định hướng phát triển TP.HCM, TS. Cấn Văn Lực tiết lộ thông tin về việc sửa đổi Nghị quyết 98 với tinh thần "cơi nới" mạnh mẽ cơ chế đặc thù. Một trong những đề xuất đột phá là thiết lập "luồng xanh" cho các nhà đầu tư chiến lược với cơ chế 1 cửa thực chất, trao thẩm quyền quyết định tại chỗ.

Mục tiêu đặt ra cho TPHCM trong 5 năm tới phải đạt mức tăng trưởng 10-11%, cao hơn mức phấn đấu 10% của cả nước. Để hiện thực hóa mục tiêu này, nhu cầu vốn đầu tư là khổng lồ, ước tính Việt Nam cần khoảng 300 tỷ USD mỗi năm giai đoạn đến 2030 và lên tới 450-500 tỷ USD/năm giai đoạn 2031-2045. Riêng TPHCM sẽ cần khoảng 70-75 tỷ USD vốn đầu tư mỗi năm, trong đó 70% phải đến từ khu vực tư nhân và thị trường vốn.

TS. Cấn Văn Lực phác thảo tầm nhìn về việc phát triển TP.HCM theo mô hình "siêu đô thị" tương tự Thượng Hải - trung tâm tài chính, logistics, du lịch và công nghệ cao.

TP.HCM sở hữu lợi thế lớn, bao gồm quy mô kinh tế vượt trội, đóng góp 24% GDP và 35% ngân sách cả nước, cơ chế chính sách đặc thù, cùng sự đa dạng trong phát triển kinh tế khi kết hợp với lợi thế công nghiệp của Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, để bứt phá, Thành phố phải giải quyết triệt để 3 điểm nghẽn hạ tầng: ngập úng, tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm môi trường. Ông kết luận rằng đây là "cơ hội vàng" hiếm có cho doanh nghiệp khi Chính phủ đang thể hiện quyết tâm đổi mới mạnh mẽ, và cơ hội này có thể sẽ khó lặp lại trong vài thập kỷ tới.

Cát Lam