Đầu tư chứng chỉ quỹ, cách thức và hiệu quả ra sao?

Vietstock - Đầu tư chứng chỉ quỹ, cách thức và hiệu quả ra sao?

Trên thị trường chứng khoán, giới đầu tư dần quen hơn với thuật ngữ chứng chỉ quỹ và dần đặt nhiều niềm tin hơn vào kênh đầu tư này. Tuy nhiên, với nhiều nhà đầu tư thì đây vẫn là kênh khá mới mẻ.

Có nhiều cách phân loại quỹ đầu tư. Theo nguồn vốn huy động thì có quỹ đầu tư tập thể (quỹ đại chúng) và quỹ đầu tư cá nhân (quỹ từ 2-99 thành viên). Theo cơ cấu tổ chức và hoạt động, sẽ có quỹ đầu tư dạng công ty và dạng hợp đồng. Cuối cùng là khi đánh giá theo cấu trúc vận động vốn, chúng ta có quỹ đóng và quỹ mở. 

Trong các cách phân loại trên, việc tách bạch giữa dạng quỹ mở và quỹ đóng là phổ biến nhất. Vậy, sự khác nhau là gì và cách thức đầu tư với hai loại hình này như thế nào, hiệu quả ra sao?

Đa dạng lựa chọn các quỹ mở

Quỹ mở là loại quỹ được góp vốn bởi nhiều nhà đầu tư có cùng mục tiêu đầu tư, được quản lý bởi một công ty quản lý quỹ. Các chuyên gia đầu tư của quỹ sẽ đầu tư tiền vào chứng khoán, có thể là kênh cổ phiếu, trái phiếu hoặc các kênh khác, dựa trên những triết lý, phương pháp, định giá cụ thể, giúp mang lại lợi nhuận.

Các quỹ mở sẽ có thời hạn hoạt động không xác định, phát hành và mua lại không giới hạn. Sau đợt phát hành lần đầu ra công chúng, giao dịch mua bán của nhà đầu tư được thực hiện định kỳ, căn cứ vào giá trị tài sản ròng trên mỗi đơn vị quỹ. Việc mua bán cũng được thực hiện trực tiếp với công ty quản lý quỹ.

Cách tiếp cận và mở tài khoản đầu tư vào các quỹ mở hiện nay cũng rất dễ dàng. Có thể đăng ký trực tiếp tại các địa điểm phân phối của công ty quản lý quỹ hay đăng ký trực tuyến qua website, app của công ty quản lý quỹ, thậm chí có thể thông qua các nền tảng từ bên thứ ba có phân phối chứng chỉ quỹ đó. Bên cạnh việc mở tài khoản thông thường, nhà đầu tư có thêm lựa chọn về hình thức đầu tư định kỳ (SIP).

Khi mua chứng chỉ quỹ lần đầu, nhà đầu tư sẽ chuyển khoản trực tiếp đến tài khoản của các quỹ tại ngân hàng giám sát. Trong những lần mua tiếp theo, nhà đầu tư có thể thực hiện thông qua website, ứng dụng hoặc phiếu lệnh được cung cấp tại các địa điểm phân phối. Các kênh vừa nêu cũng là nơi để nhà đầu tư bán chứng chỉ quỹ đang sở hữu.

Với từng quỹ, sẽ có quy định về mức đầu tư tối thiểu, ngày giao dịch, xác nhận giao dịch, thanh toán tiền… khác nhau, do đó nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ lưỡng.

Nhà đầu tư khi tham gia mua - bán chứng chỉ quỹ cũng cần lưu ý đến các loại phí cần thanh toán, như phí giao dịch mua bán, phí phát hành tính trên giá trị mua, phí mua lại tính theo thời gian nắm giữ, phí chuyển đổi giữa các chứng chỉ quỹ, phí chuyển tiền tính theo giá trị giao dịch…

Nhà đầu tư có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư vào nhiều chứng chỉ quỹ khác nhau, với những triết lý, định hướng và danh mục khác nhau, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính.

Trên thị trường, nhà đầu tư rất dễ dàng tìm kiếm các quỹ mở để đầu tư, vì số lượng hiện tại cũng đã khá nhiều. Dễ thấy nhất là các quỹ được quản lý bởi VinaCapital, SSIAM, Dragon Capital, Baoviet Fund, Mirae Asset, VCBF, Manulife…

Theo thống kê về hiệu quả (tăng trưởng NAV/CCQ) trong 6 tháng đầu năm 2024, quỹ mở có kết quả dẫn đầu là Quỹ đầu tư Cổ phiếu Kinh tế Hiện đại VinaCapital (VMEEF) - chuyên đầu tư vào các cổ phiếu có triển vọng tốt về tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong dài hạn - với tỷ suất 30.25%. Ngoài ra, trong nhóm 10 quỹ có kết quả tốt nhất, VinaCapital còn góp mặt hai cái tên khác là Quỹ đầu tư Cổ phiếu Hưng thịnh VinaCapital (VEOF) hơn 18.5% và Quỹ đầu tư Cổ phiếu Tiếp cận thị trường VinaCapital (VESAF) đạt 17.9%.

Góp mặt hai quỹ trong top 10 là SSIAM với Quỹ đầu tư Lợi thế Cạnh tranh Bền vững SSI (HM:SSI) (SSI-SCA) hơn 27% và Quỹ đầu tư Tăng trưởng Dài hạn Việt Nam (VLGF) hơn 23.5%, qua đó lần lượt xếp thứ hai và thứ ba trong bảng xếp hạng.

Nhiều quỹ đóng hiện diện trên sàn chứng khoán

Quỹ đóng là quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng không được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư. Thống kê trên TTCK Việt Nam, có gần 20 quỹ đóng đang hoạt động, phần lớn trong đó là các quỹ ETF, còn lại là số ít các quỹ đầu tư tăng trưởng 3, 4, 5 của CTCP Quản lý Quỹ Thiên Việt (TVAM), hoạt động dự kiến trong 5 năm và quỹ đầu tư Bất động sản Techcom Việt Nam của CTCP Quản lý Quỹ Kỹ Thương (Techcom Capital).

Số đông là các quỹ ETF hoạt động mô phỏng theo sự biến động của một chỉ số tham chiếu (như chỉ số chứng khoán). Hầu hết các quỹ ETF áp dụng chiến lược đầu tư thụ động và mô phỏng các chỉ số giá trị vốn hóa thị trường.

Các ví dụ điển hình như Quỹ ETF MAFM VNDIAMOND (FUEMAVND) của Mirae Asset, Quỹ ETF DCVFMVN DIAMOND (FUEVFVND) của Dragon Capital đang mô phỏng theo rổ chỉ số VN Diamond; Quỹ ETF MAFM VN30 (FUEMAV30) của Mirae Asset, Quỹ ETF DCVFMVN30 (E1VFVN30), Quỹ ETF SSIAM VN30 (FUESSV30) mô phỏng theo chỉ số VN30. Ngoài ra, còn nhiều quỹ ETF cũng thực hiện mô phỏng theo các rổ chỉ số cụ thể, như VNX50, VN100, VN MidCap, VNFin Select, VNFin Lead.

Hình thức đầu tư vào các quỹ ETF không hề khó khi với bản chất là quỹ đóng, các quỹ này có thể niêm yết trên TTCK Việt Nam và nhà đầu tư mua bán như một cổ phiếu thông thường.

Về biểu phí giao dịch, dễ dàng nhận thấy đa phần các CTCK đều xếp ETF vào chung với cổ phiếu, có thể là cố định hoặc lũy tiến theo bậc thang. Ngoài ra là các loại phí thông dụng khác.

Quỹ ETF được cho là phù hợp với những nhà đầu tư nhỏ lẻ, mới tham gia vào thị trường chứng khoán và chưa thật sự tự tin đưa ra các quyết định đầu tư vào cổ phiếu đơn lẻ. Ngoài ra, việc mô phỏng theo các rổ chỉ số cũng giúp mức rủi ro thấp hơn.

TTCK Việt Nam hiện có 19 chứng chỉ quỹ được niêm yết, quy mô vốn hóa từ hàng chục cho đến hàng chục ngàn tỷ đồng. Trong đó, quỹ đang có quy mô vốn hóa lớn nhất (tính đến ngày 30/06/2024) là Quỹ ETF DCVFMVN DIAMOND (FUEVFVND), ghi nhận hơn 13,514 tỷ đồng.

Thống kê về hiệu quả đầu tư trong 6 tháng đầu năm đối với các quỹ có quy mô vốn hàng đầu, chứng chỉ FUEMAVND đang có thể hiện tốt nhất với tỷ suất 24.35%. Gần sát với tỷ suất của chứng chỉ quỹ do Mirae Asset quản lý là FUEVFVND với tỷ suất 24.07%. Xếp thứ ba trong bảng xếp hạng là FUEBFVND của Baoviet Fund, với tỷ suất 22.77%.

Đáng chú ý, cả 3 chứng chỉ quỹ có mức sinh lời tốt nhất kể từ đầu năm đều có điểm chung là mô phỏng theo rổ chỉ số VN Diamond, vốn có sự góp mặt của nhiều cổ phiếu ngành ngân hàng - vốn có mức tăng giá cổ phiếu tốt trong khoảng thời gian nêu trên.

Với các quỹ đóng còn lại, FUCTVGF5 dẫn đầu về hiệu quả đầu tư 6 tháng đầu năm 2024 với tỷ suất 0.64%. Xếp sau là quỹ đầu tư bất động sản FUCVREIT của Techcom Capital và hai quỹ đầu tư tăng trưởng khác của TVAM là FUCTVGF3 và FUCTVGF4, chịu lỗ với tỷ suất lần lượt -3.84%, -8.51% và -9.41%.

Huy Khải