Tỷ giá USD/VND tăng kỷ lục, đâu là nguyên nhân chính?

Investing.com - Trong phiên giao dịch ngày 28/8, Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá trung tâm ở mức 25.268 VND/USD. Trên thị trường ngân hàng, giá USD vẫn chạm trần 26.531 VND/USD, trong khi thị trường tự do ghi nhận mức kỷ lục 26.720 VND/USD. Tính từ đầu năm 2025, đồng VNĐ đã giảm 3,8% so với USD tại ngân hàng và 3,4% trên thị trường tự do. Riêng từ đầu tháng 8, VNĐ tiếp tục mất thêm khoảng 0,5 – 1%, kéo mức giảm lũy kế lên mức nêu trên.

Đáng chú ý, đà giảm của VNĐ diễn ra trong bối cảnh USD suy yếu trên thị trường quốc tế. Chỉ số DXY, thước đo sức mạnh đồng bạc xanh, giảm 1,9% trong tháng 8 và đã mất gần 8% trong bảy tháng đầu năm. Tuy nhiên, bất chấp xu hướng này, VNĐ vẫn rớt giá hơn 3% so với USD trong 7 tháng qua và giảm mạnh 10 – 15% khi so với các đồng tiền chủ chốt khác như euro, bảng Anh hay yên Nhật.

Theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), chênh lệch lãi suất VNĐ – USD hay biến động của DXY không phải nguyên nhân chính. Áp lực tỷ giá hiện tại chủ yếu đến từ nhu cầu nắm giữ USD trong nước gia tăng, một phần do yếu tố thực tế giao dịch, một phần do xu hướng găm giữ trong bối cảnh NHNN đang nới lỏng chính sách tiền tệ. Quan điểm tương tự, Chứng khoán MB (MBS) cho rằng sự leo thang của tỷ giá USD/VND chủ yếu xuất phát từ yếu tố nội địa: Kho bạc Nhà nước mua vào ngoại tệ, nguồn cung USD hạn chế, trong khi nhu cầu nhập khẩu của doanh nghiệp tăng giữa lúc thương mại toàn cầu nhiều biến động. Bên cạnh đó, lãi suất VNĐ trên liên ngân hàng giảm sâu khiến chênh lệch với USD đảo chiều âm, làm VNĐ kém hấp dẫn.

Chứng khoán Vietcombank (VCBS) nêu ba nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng mất giá của VNĐ từ đầu năm: (1) Chính sách tiền tệ nới lỏng và mặt bằng lãi suất thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng; (2) Rủi ro thuế quan, khi Mỹ đã áp thuế 20% với hàng hóa Việt Nam – mức thấp hơn con số 46% dự kiến nhưng vẫn gây lo ngại, đặc biệt với thuế 40% đối với hàng trung chuyển chưa có định nghĩa rõ ràng; (3) Giá vàng tăng mạnh, cùng với diễn biến nhiều đồng ngoại tệ lên giá, kéo theo tâm lý dịch chuyển sang nắm giữ ngoại tệ.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, lý giải rằng để duy trì sức mạnh, đồng tiền cần có sức hấp dẫn, trong đó lãi suất là một yếu tố quan trọng. Việc NHNN duy trì lãi suất thấp nhằm hỗ trợ kinh tế đồng nghĩa phải chấp nhận đánh đổi ở tỷ giá. Chênh lệch lãi suất âm VNĐ – USD khiến USD hấp dẫn hơn, trong khi dòng vốn ngoại có xu hướng rút khỏi thị trường chứng khoán cũng gây thêm áp lực.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thừa nhận chính sách tiền tệ năm 2025 đối mặt nhiều thách thức cả trong và ngoài nước. Bà chỉ ra triển vọng tăng trưởng toàn cầu suy yếu, thương mại quốc tế ảm đạm, cùng chính sách thuế quan khó lường từ Mỹ khiến rủi ro vĩ mô gia tăng. Lãi suất USD quốc tế tăng và diễn biến khó đoán trên thị trường tài chính toàn cầu đang gây áp lực nặng nề lên điều hành tỷ giá.

Dù vậy, bà Hồng cho biết mặt bằng lãi suất cho vay trong nước vẫn giảm thêm khoảng 0,4%/năm so với cuối 2024, phản ánh nỗ lực hỗ trợ chi phí vốn cho nền kinh tế. Tuy nhiên, tỷ giá hiện phải chịu sức ép lớn từ cả yếu tố kinh tế lẫn tâm lý thị trường. Trong trường hợp áp lực tiếp tục gia tăng, NHNN có thể cân nhắc dừng việc giảm lãi suất để giữ ổn định tỷ giá và vĩ mô.

“Chúng tôi sẽ theo dõi sát diễn biến, tùy từng giai đoạn mà đặt ưu tiên phù hợp, hướng tới mục tiêu chung là ổn định vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách bền vững,” Thống đốc khẳng định.