Vinafood 2 thiệt hại hơn 132 tỉ đồng, vì sao nhiều lãnh đạo 'thoát' khởi tố ?

Vietstock - Vinafood 2 thiệt hại hơn 132 tỉ đồng, vì sao nhiều lãnh đạo 'thoát' khởi tố ?

Quá trình điều tra, Cơ quan điều tra Bộ Công an nhiều lần đề nghị khởi tố một lãnh đạo Vinafood 2 nhưng Viện KSND tối cao không phê chuẩn.

Viện KSND tối cao (VKS) vừa ban hành cáo trạng truy tố 16 bị can thực hiện các hành vi phạm tội để chiếm đoạt và gây thiệt hại hơn 132 tỉ đồng của Tổng công ty lương thực miền Nam (Vinafood 2). Trong số này có 6 bị can nguyên lãnh đạo Công ty lương thực Trà Vinh (Imex Trà Vinh) và các xí nghiệp, phân xưởng trực thuộc bị truy tố 2 tội tham ô tài sản, cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, gồm Trần Văn Tâm (Giám đốc điều hành Imex Trà Vinh), Nguyễn Tấn Vinh (Kế toán trưởng Imex Trà Vinh), Phan Văn Hiệp, Cao Minh Chiểu (cùng Xí nghiệp lương thực Cầu Kè), Nguyễn Nhất Thống, Cao Tấn Được (cùng Phân xưởng chế biến lương thực Tân An Luông); 6 bị can nguyên lãnh đạo xí nghiệp trực thuộc Imex Trà Vinh và các doanh nghiệp với vai trò đồng phạm bị truy tố tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, gồm Lê Hoàng Minh, Lê Châu Giang, Nguyễn Vĩ Long (Xí nghiệp chế biến lương thực Càng Long), Võ Văn Sen, Nguyễn Thị Liễu (nguyên giám đốc, kế toán trưởng Công ty CP Đại Phúc), Hồ Phú Lộc (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Thanh Nhàn).

Ngoài ra, 4 bị can nguyên lãnh đạo, cán bộ Vinafood 2 bị truy tố tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gồm Huỳnh Thế Năng (nguyên tổng giám đốc từ tháng 4.2014 - 9.2017), Vũ Bá Vinh (thành viên HĐTV kiêm trưởng ban kiểm soát nội bộ), Huỳnh Văn Tranh (kiểm soát viên), Trịnh Ngọc Thuận (trưởng phòng tài chính kế toán).

Nguyên Tổng giám đốc “tố” nhiều lãnh đạo

Theo cáo trạng, từ tháng 1.2012 - 10.2017, hoạt động kinh doanh của Imex Trà Vinh vừa thua lỗ, vừa thất thoát. Tuy nhiên, để che giấu thực trạng này, nhằm mục đích được Vinafood 2 cấp vốn, bảo lãnh vay vốn tại các ngân hàng và duy trì hoạt động của công ty, Trần Văn Tâm đã chỉ đạo nhân viên thực hiện việc báo cáo tài chính gian dối. Cáo trạng xác định, từ năm 2012 - 2017, Tâm cùng đồng phạm trong nhóm “cố ý làm trái” thực hiện hành vi mua bán khống hàng hóa, rút tiền của Vinafood 2 sử dụng không đúng mục đích, gây thiệt hại hơn 127,7 tỉ đồng.

Ngoài ra, từ 26.12.2013 - 30.3.2015, Tâm cùng 5 bị cáo trong nhóm tội “tham ô tài sản” hợp thức khoản tiền mua, bán 2 căn nhà 36 Võ Thị Sáu và 68 Bạch Đằng (TP.Trà Vinh, Trà Vinh) của Vinafood 2, chuyển thành tài sản cá nhân của Tâm, chiếm đoạt 5,15 tỉ đồng.

Về trách nhiệm của ông Huỳnh Thế Năng, cáo trạng nêu ông này làm Tổng giám đốc Vinafood 2 từ tháng 4.2014 - 9.2017. Thời điểm ông Năng nhận nhiệm vụ tổng giám đốc, vốn chủ sở hữu của Vinafood 2 hơn 4.456 tỉ đồng, đến khi bàn giao lại vào tháng 9.2017 chỉ còn hơn 3.895 tỉ đồng, giảm hơn 561 tỉ đồng. Trong thời gian làm tổng giám đốc, ông Năng không làm hết trách nhiệm trong công tác kiểm tra giám sát về tài chính, kế toán, tình hình huy động vốn và sử dụng vốn tại Imex Trà Vinh, như không chỉ đạo các tổ kiểm tra lập kế hoạch để trình HĐTV; không chỉ đạo kiểm tra đầy đủ tại các kho hàng, xác minh, đối chiếu công nợ. Hậu quả là Vinafood 2 tiếp tục bảo lãnh ủy quyền vay vốn cho Imex Trà Vinh, tạo điều kiện để Trần Văn Tâm và đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội từ năm 2015 - 2017, gây thiệt hại của Vinafood 2 hơn 44,4 tỉ đồng.

Tuy nhiên, quá trình điều tra, ông Năng không thừa nhận hành vi thiếu trách nhiệm. Ông Năng khai thời điểm nhận nhiệm vụ, việc xác định vốn chủ sở hữu chưa trừ đi các khoản lỗ do hệ lụy của thời kỳ trước để lại (- 574,090 tỉ đồng), đồng thời lỗ do nguyên nhân khách quan (hơn 250 tỉ đồng). Vì vậy, nếu trừ đi khoản lỗ hơn 824 tỉ đồng này, thì vốn chủ sở hữu đến cuối năm 2014 chỉ còn hơn 3.632 tỉ đồng; so với con số khi bàn giao là hơn 3.895 tỉ đồng thì giai đoạn ông Năng làm tổng giám đốc vốn chủ sở hữu không giảm mà còn tăng hơn 262 tỉ đồng....

Trong các bản tự khai, ông Năng cho rằng cơ quan tiến hành tố tụng có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm đối với một số lãnh đạo Vinafood 2; bởi theo điều tra sai phạm của Tâm bắt đầu từ 2012 và là hệ lụy đến khi ông nhận nhiệm vụ.

Vì sao không khởi tố nhiều lãnh đạo liên đới ?

Ngoài 16 bị can trên, quá trình điều tra, căn cứ hành vi có dấu hiệu tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, ngày 20.4.2020, Cơ quan điều tra (CQĐT) ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Trương Thanh Phong (nguyên Tổng giám đốc Vinafood 2 từ năm 2003 - 2013) và lệnh khám xét. Tuy nhiên, ngày 21.4.2020 VKS đề nghị xem xét xử lý ông Phong bằng biện pháp hành chính.

Tháng 5.2020, CQĐT tiếp tục đề nghị VKS phê chuẩn quyết định khởi tố và lệnh khám xét liên quan đến ông Phong. Đến tháng 6.2020, VKS ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can và không phê chuẩn lệnh khám xét. Tiếp đến, tại bản kết luận điều tra vụ án, CQĐT đề nghị tiếp tục xem xét trách nhiệm hình sự đối với ông Phong vì hành vi phạm tội của Trần Văn Tâm khởi phát từ năm 2012 nên liên đới trách nhiệm của ông Phong. Tuy nhiên, cáo trạng nêu trong năm 2012 và 2013 ông Phong có điều hành hoạt động sản xuất của Vinafood 2, nhưng thực tế không điều hành chỉ đạo trực tiếp mà phân công, ủy quyền Phó tổng giám đốc Nguyễn Ngọc Nam phụ trách tài chính kế toán. Đồng thời, để xảy ra vi phạm và thiệt hại tại Imex Trà Vinh là do các phòng ban, cá nhân có trách nhiệm tại Vinafood 2 thực hiện không đầy đủ nhiệm vụ kiểm tra, giám sát về tài chính kế toán, kiểm tra định kỳ và đột xuất. Từ đó, VKS chỉ đề nghị xử lý kỷ luật nghiêm khắc về mặt Đảng và chính quyền đối với ông Phong.

Đối với ông Nguyễn Ngọc Nam (nguyên Phó tổng giám đốc Vinafood 2 từ năm 2012 - 2017), theo hồ sơ năm 2012 và 2013 ông Nam được phân công phụ trách Phòng Tài chính kế toán Vinafood 2, nhưng chưa chỉ đạo phòng này thực hiện đầy đủ nhiệm vụ kiểm tra định kỳ và đột xuất tình hình sử dụng vốn của Imex Trà Vinh, dẫn đến không kịp thời phát hiện sai phạm. Đến 2015, ông Nam được giao chỉ đạo kiểm tra xử lý hàng tồn kho tại Imex Trà Vinh nhưng không làm hết trách nhiệm, không phát hiện được việc nâng khống hàng tồn kho. CQĐT cho rằng ông Nam phải có một phần trách nhiệm liên đới, nhưng chỉ đề nghị xem xét xử lý hành chính. Đồng tình, VKS cho rằng quy chế, quy định tại Vinafood 2 chưa phân định rõ trách nhiệm của phó tổng giám đốc khi giúp việc cho tổng giám đốc, trong khi ông Nam khai đã thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được giao, vì vậy đề nghị của CQĐT là có căn cứ.

Riêng với ông Đặng Kỳ Trung (nguyên Kế toán trưởng Vinafood 2 từ năm 2012 - 7.2014), quá trình điều tra xác định ông Trung phạm tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại cho Vinafood 2 hơn 71,7 tỉ đồng. Tuy nhiên, do ông Trung đang mắc bệnh hiểm nghèo không đủ sức khỏe làm việc, không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nên CQĐT, VKS đã miễn trách nhiệm hình sự cho ông Trung.

Phan Thương