Warren Buffett chuẩn bị rót 10 tỷ USD vào thương vụ lớn nhất ba năm
Investing.com -- Theo Phó giáo sư Brian Wong thuộc Đại học Hồng Kông, giới lãnh đạo Trung Quốc hiện có thể cảm thấy tự tin rằng chiến lược của họ với Mỹ đang đi đúng hướng. Gần đây, một thỏa thuận tạm đình chiến trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước đã được đánh giá là chiến thắng mang tính biểu tượng đối với Trung Quốc, đặc biệt khi truyền thông nhà nước và các chuyên gia như ông Hồ Tích Tiến mô tả đây là một thành công lớn.
Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn duy trì thái độ cứng rắn, chuẩn bị cho giai đoạn đàm phán tiếp theo đầy khó khăn. Chỉ vài ngày sau thỏa thuận tại Geneva ngày 12/5, Trung Quốc đã công khai chỉ trích Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Washington phá hoại tiến trình đàm phán sau khi chính quyền Tổng thống Trump cảnh báo các doanh nghiệp không sử dụng chip AI do Huawei sản xuất. Bắc Kinh tiếp tục lên án việc Mỹ "lạm dụng kiểm soát xuất khẩu" để gây sức ép. Về vấn đề fentanyl – một chủ đề gây tranh cãi khác – Trung Quốc tuyên bố đây là vấn đề nội bộ của Mỹ chứ không phải trách nhiệm của Trung Quốc.
Từ đó, có thể thấy rằng dù chịu áp lực kinh tế, Trung Quốc không sẵn sàng nhượng bộ nếu điều đó ảnh hưởng tới lợi ích quốc gia. Dù căng thẳng có hạ nhiệt tạm thời, cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung vẫn hiện diện trong mọi vòng đàm phán tiếp theo. Hiện chưa có lịch trình cụ thể nào được công bố về vòng đàm phán mới, dù các đại diện thương mại hai bên đã gặp nhau bên lề hội nghị APEC giữa tháng 5 tại Hàn Quốc. Song song, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Mã Triều Húc cũng đã có trao đổi với phía Mỹ nhằm thúc đẩy đối thoại.
Phản ứng trước thuế quan mới do ông Trump công bố, Trung Quốc nhanh chóng đưa ra các biện pháp đáp trả thay vì né tránh. Brian Wong nhận định Trung Quốc có cơ sở để tin rằng họ đang đi đúng hướng, song vẫn phải đối mặt với thách thức trong việc biến lợi thế hiện tại thành lợi ích kinh tế lâu dài. Trung Quốc vẫn lo ngại các mức thuế mới có thể khiến thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo chuyên gia Alicia Garcia Herrero từ Ngân hàng đầu tư Natixis, nếu Mỹ tiếp tục chính sách thuế khắt khe, thương mại song phương có thể giảm một nửa, kéo theo suy giảm 1,6% trong GDP Trung Quốc và đe dọa việc làm của khoảng 4 đến 6 triệu người. Dù vậy, phía Mỹ vẫn chưa đưa ra yêu cầu cụ thể để nối lại đàm phán. Tổng thống Trump vẫn liên tục chỉ trích tình trạng thâm hụt thương mại và mất việc làm trong ngành sản xuất do tác động từ Trung Quốc.
Một số nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh có thể sẵn sàng đưa ra một số nhượng bộ để giảm căng thẳng, ví dụ như mua thêm hàng hóa Mỹ hoặc siết chặt kiểm soát các hóa chất tiền chất fentanyl. Bà Yun Sun từ Trung tâm nghiên cứu Stimson Center tại Washington cho rằng Trung Quốc sẵn sàng làm điều cần thiết để vượt qua "cơn bão Trump", miễn là Mỹ hành xử hợp lý và thực tế.
Tuy vậy, nhiều bất đồng sâu sắc vẫn tồn tại. Bắc Kinh có thể tìm cách giảm thâm hụt bằng việc mua thêm công nghệ cao từ Mỹ, dù phần lớn các sản phẩm này đang bị kiểm soát chặt chẽ. Ngoài ra, Trung Quốc còn giữ lợi thế chiến lược như kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – nguyên liệu thiết yếu trong nhiều ngành công nghiệp toàn cầu.
Một số chuyên gia cho rằng Trung Quốc có khả năng chịu đựng chiến tranh thương mại tốt hơn Mỹ nhờ vào hệ thống kinh tế tập trung và khả năng điều phối trong nước. Cựu nhà ngoại giao Zhou Xiaoming nhận định Bắc Kinh tin rằng họ có thể chịu đựng căng thẳng lâu dài hơn Washington.
Thực tế, căng thẳng thương mại đã thúc đẩy Trung Quốc đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, tìm kiếm các thị trường mới và mở rộng hợp tác với các khu vực khác. Chính phủ Trung Quốc tích cực tăng cường ngoại giao kinh tế, tiếp cận nhiều đối tác từ châu Âu, Mỹ Latinh đến Đông Nam Á nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ và khẳng định vai trò đối tác đáng tin cậy.
Theo ông Suisheng Zhao – Giám đốc Trung tâm Hợp tác Trung Quốc – Mỹ tại Đại học Denver, Trung Quốc đang có chiến lược thành công trên mặt trận ngoại giao và có thể tận dụng việc Mỹ ngày càng tách rời khỏi thương mại toàn cầu để mở rộng ảnh hưởng. Zhao cho rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều đang cố gắng giảm phụ thuộc lẫn nhau, bất kể kết quả đàm phán ra sao. Xu hướng "thoát ly chiến lược" đang định hình quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.