Vietstock - HSBC: Năm Giáp Thìn sẽ mở ra nhiều hy vọng hơn cho Việt Nam
Trong Báo cáo Vietnam At A Glance đầu tiên của năm mới 2024 với tiêu đề “Đông sang, xuân cũng không muộn màng”, các chuyên gia kinh tế của HSBC cho biết Việt Nam đang chứng kiến triển vọng tăng trưởng tốt hơn trong thời gian tới, tuy nhiên, rủi ro vẫn cần được quan sát chặt chẽ.
Năm 2024: Chờ đợi điều gì?
Năm Quý Mão sắp khép lại, năm Giáp Thìn được kỳ vọng mở ra nhiều hy vọng hơn cho Việt Nam. Yếu tố quan trọng nhất là năng lực bổ sung trong thương mại từ các dòng vốn FDI ổn định mang lại niềm hy vọng cho lĩnh vực bên ngoài khi chu kỳ thương mại đổi chiều. Mặc dù chu kỳ thương mại là yếu tố mang tính ngắn hạn, FDI phản ánh tâm lý nhà đầu tư trong trung và dài hạn.
Việt Nam được biết đến rộng rãi như là quốc gia hưởng lợi chính từ những căng thẳng thương mại Trung-Mỹ, một xu hướng sẽ còn tiếp diễn. Cả tổng FDI và FDI mới trong năm 2023 đều gần đạt đến các mức cao trong lịch sử trước đây, đặc biệt FDI dạng đầu tư mới đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 4 năm khoảng 5% GDP. Đáng chú ý là FDI mới đổ vào sản xuất đã tăng lên mức cao mới đạt trên 15 tỷ USD, 80% trong số đó tập trung vào lĩnh vực sản xuất. Kết quả này tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu ASEAN của Việt Nam, chỉ sau Malaysia.
Xét về nguồn FDI, Nhật Bản và Hàn Quốc đều là những nhà đầu tư lớn vào Việt Nam trong nhiều năm nhưng Trung Quốc cũng đang gia tăng dấu ấn FDI nhanh chóng. Thực tế, 2023 đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc đạt thị phần lớn nhất trong số các nhà đầu tư vào Việt Nam, đánh bại cả hai quốc gia láng giềng. Tính chung lại, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Macau chiếm gần một nửa dòng FDI mới của Việt Nam trong năm 2023. Không quá bất ngờ khi phần lớn vốn đổ vào điện tử - lĩnh vực mà Việt Nam nhanh chóng trở thành ngôi sao đang lên. Đây cũng là lĩnh vực mà các dòng vốn FDI đa dạng hơn, cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngoài điện tử, các nhà đầu tư cũng ngày càng bị thu hút bởi thị trường tiêu dùng đầy hứa hẹn của Việt Nam, một xu hướng mà các tập đoàn Nhật Bản đã đón đầu từ sớm.
Khi nói đến FDI, một diễn biến quan trọng cần quan sát chặt chẽ trong năm 2024 chính là việc triển khai thuế doanh nghiệp tối thiểu 15% đối với các tập đoàn đa quốc gia, có hiệu lực từ ngày 01/01/2024. Ở Việt Nam, 122 công ty nước ngoài sẽ đối diện mức tăng vọt về chi phí thuế, ước tính tạo ra nguồn thu ngân sách trị giá 600 triệu USD mỗi năm.
Từ trước khi Quốc hội thông qua mức thuế doanh nghiệp tối thiểu, các tập đoàn đa quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam cũng đã sớm bày tỏ mối quan ngại. Điển hình nhất là Samsung, vốn đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam. Đây là nhà đầu tư riêng lẻ lớn nhất tại Việt Nam với mức xuất khẩu từ một mình Samsung ước tính có thể chiếm tới 13% GDP trong năm 2023, không chỉ vậy, 3 công ty con của Samsung hiện nằm trong top 10 doanh nghiệp nước ngoài đóng thuế cao nhất Việt Nam. Rõ ràng, vấn đề tăng thuế là vấn đề quan trọng đối với Samsung khi nhiều đại diện cấp cao đã được cử đi gặp các nhà làm chính sách từ đầu năm 2023.
Mặc dù vẫn còn quá sớm để đánh giá được tác động nhưng những tác động này có thể nằm trong tầm kiểm soát, theo đánh giá của HSBC. Cần theo dõi chặt chẽ cách quản lý nguồn ngân sách bổ sung từ thuế cũng như những phương pháp đi kèm hoặc ưu đãi khác sẽ được áp dụng nhằm bù đắp cho mức thuế tăng lên. Song song với việc bật đèn xanh cho tăng thuế, các cơ quan quản lý cũng đã lên kế hoạch nghiên cứu ban hành những ưu đãi cụ thể trong năm 2024.
Để đi đến một quyết định đầu tư thì thuế là yếu tố tối quan trọng nhưng đây không phải là yếu tố duy nhất quyết định số phận các dòng vốn FDI. Vì vậy, điều quan trọng là cần cải thiện các chỉ số khác, chẳng hạn như mức độ kết nối hạ tầng, mức độ dồi dào của lực lượng lao động có tay nghề, sự thuận lợi trong kinh doanh, các hiệp định thương mại tự do… Thêm nữa, Việt Nam không phải nước duy nhất chuẩn bị áp dụng mức thuế tối thiểu này. Các nước ASEAN khác cũng đang nghiên cứu triển khai tương tự.
Mặt khác, lạm phát vẫn là vấn đề đáng lưu tâm. Điều may mắn là lạm phát của Việt Nam vẫn nằm trong mức kiểm soát trong năm 2023, bình quân ở mức 3.3%, cũng phù hợp với dự báo của HSBC. Mức này thấp hơn nhiều so với trần lạm phát 4.5%. HSBC kỳ vọng lạm phát tiếp tục duy trì ở mức nhẹ trong năm 2024, dự báo ở mức 3.4%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu lạm phát mới là 4-4.5%. Mặc dù xu hướng giảm lạm phát diễn ra trên diện rộng ở Việt Nam, áp lực giá vẫn chưa hoàn toàn mất đi. Rủi ro tăng lạm phát do năng lượng và thực phẩm vẫn còn đó, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam khá nhạy cảm đối với những mặt hàng này do tỷ trọng khá lớn trong rổ tính toán lạm phát. Thêm nữa, chi phí y tế gia tăng cũng là vấn đề cần lưu tâm chặt chẽ sau khi Việt Nam tiếp tục áp dụng điều chỉnh giá dịch vụ y tế toàn quốc sau giai đoạn 4 năm. Mặc dù vẫn lưu tâm đến rủi ro tăng giá, HSBC kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách ở 4.5% trong suốt năm 2024.
Tựu trung lại, HSBC tin rằng Việt Nam đang phục hồi theo đúng tiến độ, có khả năng lấy lại mức tăng trưởng xu hướng 6% trong năm 2024. Khi các dòng vốn FDI tiếp tục gia tăng năng lực sản xuất, lĩnh vực sản xuất của Việt Nam sẽ có dấu hiệu phục hồi, mang lại cơ hội cho lĩnh vực xuất khẩu. Mặc dù cần theo dõi diễn biến tác động của việc áp dụng thuế doanh nghiệp tối thiểu 15%, những tác động này vẫn nằm trong tầm kiểm soát.
Hàn Đông
