Phó Tổng Giám đốc VinaCapital: "Bất động sản công nghiệp nên được xem là tài sản quốc gia"

Vietstock - Phó Tổng Giám đốc VinaCapital: "Bất động sản công nghiệp nên được xem là tài sản quốc gia"

“Bất động sản công nghiệp nên được xem là tài sản quốc gia, chứ không chỉ đơn thuần là một loại hình kinh doanh”, ông Trần Thanh Hải, Phó Tổng Giám đốc phụ trách năng lượng và hạ tầng VinaCapital, phát biểu tại phiên thảo luận về mô hình hợp tác công - tư của Ủy ban II sáng 29/09.

Ông Hải cho rằng các khu công nghiệp ngoài việc mang lại lợi nhuận từ đất, quan trọng hơn là thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm và đóng góp cho GDP. Khi cân nhắc mở nhà máy, nhà đầu tư nước ngoài sẽ so sánh chi phí và lợi thế cạnh tranh với các quốc gia lân cận. Nếu giá thuê đất cao trong khi hạ tầng và nhân công không đủ bù đắp, Việt Nam sẽ mất sức hút.

Theo ông, duy trì chi phí đất đai ở mức hợp lý là điều kiện then chốt để giữ lợi thế thu hút vốn FDI cũng như khuyến khích doanh nghiệp nội mở rộng sản xuất. Thực tế, nhiều nhà đầu tư chấp nhận trả giá đất cao hơn nếu đổi lại là hạ tầng tốt, thủ tục nhanh và chi phí nhân công thấp. Ngược lại, khi mọi yếu tố đều bất lợi, Việt Nam khó giữ chân dòng vốn.

Những năm gần đây, Chính phủ đã trao quyền mạnh hơn cho địa phương, giúp rút ngắn đáng kể thời gian cấp phép. Nếu trước kia một dự án mất tới 3 năm mới hoàn tất thủ tục, nay nhiều nơi chỉ cần nửa năm đã phê duyệt. Dù vậy, thách thức về quy hoạch đất, pháp lý và chi phí đầu vào vẫn còn hiện hữu.

Chia sẻ tại cùng sự kiện, ông Phạm Hồng Điệp - Chủ tịch HĐQT CTCP Shinec cho rằng phát triển khu công nghiệp phải gắn liền với hạ tầng và logistic. Theo ông, khu công nghiệp chỉ phát huy hiệu quả khi nằm gần cảng biển, sân bay hoặc các tuyến vận tải chính để kết nối chuỗi cung ứng. 

Ông Điệp nhấn mạnh cần phân định rõ trách nhiệm: Nhà nước tập trung tháo gỡ thủ tục quy hoạch, chuyển đổi đất, phê duyệt đầu tư; còn doanh nghiệp phải có năng lực tài chính và cam kết phát triển theo tiêu chuẩn quốc tế, từ khu công nghiệp sinh thái, khu chuyên ngành đến mô hình đáp ứng yêu cầu ESG. Khi phối hợp đồng bộ, thời gian chuẩn bị dự án có thể rút từ 3 năm xuống 1 năm, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Theo ông, sự mạnh dạn của địa phương và doanh nghiệp là yếu tố quyết định. “Chúng ta chưa làm bao giờ thì cứ làm. Chính phủ và Trung ương sẽ tháo gỡ. Nếu cứ chờ đủ mọi điều kiện thì sẽ không bao giờ bắt đầu được”.

Từ thực tiễn, vị Chủ tịch Shinec cũng chỉ ra nhiều dự án vẫn bị đình trệ do có quy hoạch nhưng thiếu kế hoạch chuyển đổi đất. Để khắc phục, ông đề xuất cơ chế linh hoạt hơn, tránh để nhà đầu tư mất cơ hội. Đồng thời, mỗi địa phương cần ban hành tiêu chí phát triển rõ ràng, tích hợp các quy định về môi trường, quy hoạch, đất đai, thuế... để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Đánh giá về các góp ý trên, bà Phạm Thị Ngọc Thủy - Giám đốc Văn phòng Ban IV cho rằng đây là những trao đổi “chất lượng và đúng kỳ vọng”. Bà nhận định mô hình hợp tác công - tư đồng kiến quốc còn mới và chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh, nhưng nếu chứng minh được lợi ích cho cả Nhà nước lẫn doanh nghiệp, chắc chắn sẽ nhận được sự ủng hộ. “Điều quan trọng không phải là đi xin chính sách, mà là cùng nhau kiến tạo”, bà nhấn mạnh.

Ông Trần Thanh Hải nhấn mạnh mối liên hệ giữa hạ tầng khu công nghiệp với năng lượng, yếu tố không thể tách rời trong tiến trình phát triển. Ông cho rằng, để giữ được lợi thế cạnh tranh, chi phí điện cũng phải ổn định và hợp lý, tương tự như đất đai. Việt Nam cần hướng đến chính sách năng lượng dài hạn, coi năng lượng sạch là nền tảng để thu hút các ngành công nghệ cao và dòng vốn bền vững. 

Ông Hải đề xuất Bộ Công Thương sớm ban hành cơ chế rõ ràng cho mô hình mua bán điện trực tiếp (DPPA), cho phép doanh nghiệp sản xuất ký hợp đồng mua điện xanh từ các nhà máy năng lượng tái tạo. Cơ chế này sẽ giúp doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang châu Âu, Mỹ, đồng thời mở đường cho dòng vốn tư nhân đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng sạch. 

“Nếu trong vài tháng tới, Việt Nam có thể ký được hợp đồng DPPA đầu tiên, dòng vốn tư nhân sẽ chảy mạnh vào năng lượng tái tạo”, Phó Tổng Giám đốc VinaCapital nhận định.

Ông Hải cũng lưu ý mục tiêu trung hòa carbon (Net Zero) của Chính phủ là cao đẹp nhưng cũng đầy thách thức, bởi điện gió và điện mặt trời tuy sạch nhưng thiếu ổn định. Vì vậy, cần phát triển các nguồn điện chuyển tiếp như LNG, song đi kèm phải có cơ chế minh bạch để tránh tình trạng độc quyền ở các trung tâm hạ tầng.

Đồng quan điểm về sự cấp thiết của năng lượng tái tạo, ông Nguyễn Ngọc Thái Bình - Phó Tổng Giám đốc CTCP Cơ Điện Lạnh (HOSE: REE) cho rằng dư địa cho điện gió và điện mặt trời tại Việt Nam còn rất lớn. Ông cho biết REE đã đề xuất Chính phủ cho phép tư nhân tham gia đầu tư điện gió ngoài khơi với quy mô 10GW trong 10-15 năm tới. Theo ông Bình, muốn thực hiện được, cần nhanh chóng hoàn thiện cơ chế lựa chọn nhà đầu tư tư nhân, thay vì chỉ giới hạn ở doanh nghiệp nhà nước.

Từ góc độ chuỗi cung ứng, ông Đỗ Trí Tuấn - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Đại Dũng nhấn mạnh vai trò của nội địa hóa thiết bị. Ông đề xuất Nhà nước có chính sách khuyến khích doanh nghiệp trong nước tham gia sản xuất trụ điện gió, kết cấu thép và thiết bị cảng biển, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu. “Đại Dũng đã đầu tư nhà máy, sẵn sàng tham gia các dự án điện gió trong nước, kể cả ngoài khơi. Nếu được trao cơ hội, chúng tôi có thể trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng nội địa”, ông Tuấn chia sẻ.

* Mô hình "Công - Tư đồng kiến quốc": Mở đường cho kinh tế tư nhân tham gia các bài toán lớn của quốc gia

* "Công - tư đồng kiến quốc"

 Tử Kính