Ethiopia “nối gót” Trung Quốc ra lệnh cấm bay toàn bộ máy bay Boeing 737 Max 8

Vietstock - Ethiopia “nối gót” Trung Quốc ra lệnh cấm bay toàn bộ máy bay Boeing 737 Max 8

Áp lực tiếp tục tăng lên đối với nhà sản xuất máy bay Boeing Co. sau vụ tai nạn máy bay chết người thứ hai liên tiếp trong 5 tháng liên quan đến mẫu máy bay mới nhất và bán chạy nhất của Boeing Co., mẫu 737 Max 8. Sự việc này đã khiến Trung Quốc và hãng hàng không lớn nhất châu Phi ra quyết định cấm bay với tất cả những máy bay loại 737 Max 8.

Một ngày sau khi chuyến bay số hiệu 302 của Ethiopia Airlines gặp tai nạn và khiến toàn bộ 157 hành khách trên máy bay thiệt mạng, hãng hàng không châu Phi này đã quyết định tạm ngưng hoạt động của tất cả những chiếc máy bay thuộc mẫu 737 Max 8 cho đến khi có những thông tin mới. Trung Quốc đã ra lệnh cho toàn bộ những hãng hàng không trong nước hạ cánh toàn bộ 96 chiếc máy bay thuộc mẫu này cho đến 18h theo giờ địa phương. Trong một diễn biến khác, Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải của Indonesia nói rằng họ đang xem xét đến khả năng cấm bay toàn bộ máy bay Boeing và Hàn Quốc cũng bắt đầu một cuộc khảo sát đặc biệt lên loại máy bay này.

Đối với công ty Boeing, vụ thảm họa này đã sớm được đem ra so sánh với vụ tai nạn của máy bay Lion Air 737 Max – máy bay này đã đâm xuống khu vực biển Java ngoài khơi Indonesia hồi tháng 10/2018 và làm 189 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng, qua đó đẩy nhà sản xuất máy bay này tiến gần hơn tới thời kỳ khủng hoảng. Lệnh cấm bay bao trùm lên toàn bộ máy bay mẫu 737 Max ở Trung Quốc, vốn đem lại một phần ba doanh thu trước thuế cho Boeing, đã làm tăng viễn cảnh những nước khác cũng sẽ làm theo động thái này.

 “Thiết kết của chiếc Boeing 737 Max có những thiếu sót nghiêm trọng”, Mohan Ranganathan, từng là phi công và nhà tư vấn an toàn hàng không tại thành phố Chennai phía Nam Ấn Độ, cho biết. “Có một điểm tương đồng nhất định giữa hai vụ tai nạn máy bay của Lion Air và Ethiopian Airlines”.

Cổ phiếu của công ty Boeing đã giảm khoảng 8.3% trên sàn giao dịch Tradegate của Đức và sụt khoảng 8.7% trên sàn giao dịch Stuttgart.

Các hãng hàng không Trung Quốc được tính là chiếm khoảng 20% trong số những chuyến bay bằng Boeing 737 Max trên khắp thế giới, dựa theo nguồn tin trên trang web của công ty này, và việc mua thêm máy bay từ Boeing có thể là một phần trong thỏa thuận thương mại sắp tới của Mỹ và Trung Quốc.

Hãng hàng không China Southern Airlines Co. hiện nay có khoảng 16 chiếc máy bay thuộc mẫu 737 Max và đang đặt hàng thêm 34 chiếc nữa, theo dữ liệu tính đến tháng 1/2019 trên trang web của Boeing. Hãng China Eastern Airlines Corp. có 13 chiếc, trong khi đó hãng Air China Ltd. cũng sở hữu 14 chiếc, công ty Boeing nói. Những hãng hàng không khác của Trung Quốc như Hainan Airlines Holdings Co. và Shandong Airlines Co. cũng đã mua mẫu máy bay Boeing Max, dữ liệu cho biết.

Theo ước tính của Bloomberg Intelligence, những chiếc máy bay thân hẹp (single-aisle plane) chiếm gần một phần ba lợi nhuận trước thuế của Boeing và sẵn sàng góp thêm 30 tỷ USD vào lợi nhuận hàng năm của công ty này khi sản lượng từ nhà máy tăng lên 57 máy bay hàng tháng trong năm 2019.

Ngay trước thảm họa của hãng hàng không Ethiopia là vụ tai nạn của máy bay Lion Air 737 Max, chiếc máy bay này đã đâm xuống biển Java ngoài khơi của Indonesia hồi 29/10/2018. Một báo cáo sơ bộ cho biết, thảm họa này đã khiến 189 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng và các phi công gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì kiểm soát sau khi gặp sự cố về thiết bị.

Chiếc máy bay bị tai nạn của hãng hàng không Ethiopia rời khỏi sân bay Addis Ababa vào lúc 8h38 theo giờ địa phương và mất liên lạc 6 phút sau đó, công ty này nói trong một thông báo. Trên máy bay lúc đó có những hành khách đến từ 35 quốc gia khác nhau, trong đó gồm 32 người Kenya, 18 người Canada, 9 người Ethiopia và 8 người Mỹ. Liên hiệp Quốc (UN), vốn đang tổ chức một hội nghị về môi trường trong tuần này (11/03) ở Nairobi, cho biết họ đã mất 19 nhân viên trong vụ tai nạn trên.

Phi công của chuyến bay ET302 này đã thông báo về các vấn đề đáng ngại ngay sau khi máy bay cất cánh và đã được lệnh quay trở lại sân bay, Giám đốc điều hành của hãng hàng không Ethiopian Airlines, Tewolde GebreMariam, cho biết. Chiếc 737 Max 8 này không gặp bất cứ vấn đề về máy móc nào trong chuyến bay từ Johannesburg ngay trước đó, ông nói thêm.

Tính đến cuối tháng 1/2019, hãng hàng không Ethiopia Airlines đang sử dụng 5 chiếc máy bay thuộc mẫu 737 Max 8 và đang đặt hàng thêm 25 chiếc nữa, theo thông tin từ trang web của Boeing.

Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải của Indonesia đã thông báo vào ngày thứ Hai (11/03) rằng họ đang đưa ra yêu cầu giúp đỡ công tác điều tra vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Ethiopian Airlines và sẽ xem xét khả năng cấm bay đối với các máy bay thuộc hãng Boeing 737 Max đang được các hãng hàng không trong nước sử dụng. Jet Airways india Ltd. và SpiceJet ltd., hai hãng hàng không có sử dụng máy bay 737 Max của Ấn Độ, và các cơ quan quản lý của đất nước này cũng đang yêu cầu được cung cấp những thông tin mới nhất từ vụ tai nạn ở Ethiopia.

Phản ứng của các hãng hàng không và chính quyền các nước

Những khách hàng lớn nhất

Hãng hàng không Southwest Airlines là hãng đặt nhiều mẫu máy bay 737 Max nhất so với những hãng khác.

Công ty Boeing vừa thông báo rằng họ đang chuẩn bị gửi một đội kỹ thuật để hỗ trợ cho công tác điều tra vụ tai nạn của hãng Ethiopian Airlines, trong khi chiếc máy bay bị tai nạn vừa được chuyển gia đến hãng hàng không lớn nhất châu Phi này vào đầu tháng 11/2019.

Phía công ty Boeing cũng cho biết thêm rằng họ đang hoãn việc “ra mắt ở nước ngoài” của mẫu máy bay mới 777X và hoãn cả lịch trình của những sự kiện truyền thông có liên quan trong tuần này (11/03) bởi vì vụ tai nạn. Tuy nhiên lịch trình và tiến độ sản xuất của mẫu máy bay này vẫn không có thay đổi, công ty này cho biết.

Ở Hàn Quốc, các nhà chức trách đang làm việc với hãng hàng không Eastar Jet Co. để đảm bảo an toàn cho hai chiếc máy bay 737 Max 8 đang được hãng sử dụng, Phát ngôn viên của Eastar cho biết vào ngày thứ Hai (11/03). Công ty này hiện là hãng hàng không duy nhất ở hàn Quốc sử dụng loại máy bay này và có kế hoạch nhập thêm bốn chiếc nữa trong năm 2019.

Cục Hàng không Liên bang Mỹ (USFAA), lúc trước phê chuẩn mẫu máy bay 737 Max, đã từ chối bổ sung vào thông báo mới đây của họ, chỉ nói rằng họ đang “theo sát chặt chẽ tiến trình” của vụ điều tra máy bay của hãng Ethiopian.

Việc Mỹ ban lệnh cấm cất cánh với toàn bộ máy bay thuộc mẫu này là cực kỳ hiếm thấy  và trong quá khứ cũng không được đưa ra quá sớm trong lúc sự việc vẫn đang trong tiến trình điều tra và có quá ít thông tin được cung cấp.

Lần cuối cùng cơ quan này của Mỹ ra lệnh cấm cất cánh là vào tháng 1/2013 với mẫu máy bay Boeing 787 khi bộ ắc quy bằng lithium-ion của máy bay mẫu này quá nóng. Cơ quan này chỉ hành động sau khi sự việc tương tự xảy ra lần thứ hai.

Trân Võ (Theo Bloomberg)