Vietstock - VDS (HM:VDS): Giảm lãi suất điều hành ngắn hạn chưa đồng nghĩa nới lỏng chính sách tiền tệ
Theo CTCK Rồng Việt (VDS) đánh giá, những thay đổi lãi suất ngắn hạn trên chưa đồng nghĩa với việc nới lỏng chính sách tiền tệ (đo lường bởi giảm lãi suất điều hành hoặc tăng cung tiền) do 2 yếu tố, cơ chế điều hành chính sách tiền tệ tại Việt Nam và tín hiệu từ phía Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).
Theo ghi nhận của VDS, tháng 7 vừa qua là khoảng thời gian bận rộn với thị trường tài chính khi có quá nhiều biến động cả trong nước và quốc tế. Trong khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định giảm lãi suất điều hành 25 điểm cơ bản (bps) vào ngày cuối cùng của tháng. Trước đó, trung tuần tháng 7, NHNN đã giảm lãi suất phát hành tín phiếu kỳ hạn 7 ngày 25 bps xuống 2.75%/năm.
Kết thúc chuỗi sự kiện trong tháng 7 gắn với thông báo giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với lĩnh vực ưu tiên của các ngân hàng lớn. Theo đó, mức lãi suất này sẽ giảm 0.5%/năm xuống 5.5%/năm kể từ ngày 01/08. Trong 24 tháng qua, đây là lần thứ 3 các ngân hàng thông báo giảm mức lãi suất trên, từ 7%/năm vào 07/2017 xuống 5.5%/năm vào 08/2019. VDS thông kê số liệu từ Vietcombank (HM:VCB), quy mô khoản vay ngắn hạn cho lĩnh vực ưu tiên chiếm 20% tổng dư nợ tín dụng của nhà băng này.
Tuy nhiên, VDS đánh giá những thay đổi lãi suất ngắn hạn trên chưa đồng nghĩa với việc nới lỏng chính sách tiền tệ (đo lường bởi giảm lãi suất điều hành hoặc tăng cung tiền) do 2 yếu tố, cơ chế điều hành chính sách tiền tệ tại Việt Nam và tín hiệu từ phía NHNN.
VDS chỉ ra rằng biến động lãi suất trên thị trường 1 (huy động/cho vay giữa ngân hàng và dân cư/tổ chức kinh tế) và thị trường 2 (TT liên ngân hàng) không có tương quan rõ nét. Tại Việt Nam, cơ bản hình thành hai cơ chế lãi suất khá độc lập. Lãi suất huy động/cho vay trên thị trường 1 chịu ảnh hưởng bởi các mức lãi suất điều hành (tái cấp vốn, tái chiết khấu) trong khi lãi suất trên thị trường 2 và thị trường trái phiếu bị điều phối bởi yếu tố cung - cầu thanh khoản giữa các ngân hàng nhiều hơn. NHNN có thể tác động vào lãi suất trên thị trường 2 thông qua nghiệp vụ thị trường mở và đối thoại.
Dựa vào quan sát trong thời gian qua, VDS nhấn mạnh 2 mục tiêu của NHNN, gồm: chuyển đổi mô hình điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả hơn với cơ chế lan truyền từ lãi suất điều hành ngắn hạn tới lãi suất vay/mượn dài hạn trên thị trường 1, và duy trì thanh khoản dồi dào trong hệ thống ngân hàng nhằm giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với khu vực sản xuất - kinh doanh, đặc biệt các doanh nghiệp tư nhân thuộc lĩnh vực ưu tiên.
Tuy nhiên, những yếu tố căn cơ gắn với quá trình tự do hóa lãi suất và cơ chế điều hành chính sách tiền tệ mới như khả năng độc lập của NHNN, minh bạch chính sách, cơ chế điều hành tỷ giá và tài khoản vốn,… vẫn là những câu đố khó giải để đạt mục tiêu trên. Bên cạnh đó, mức độ phát triển thấp của thị trường tài chính gắn khi chưa có mức lãi suất cho vay cơ bản (LPR), lãi suất cho vay khách hàng tốt nhất, trên hệ thống ngân hàng và các sản phẩm phái sinh gắn với lãi suất đó cũng kìm hãm quá trình chuyển đổi.
Hiện tại, việc giảm lãi suất điều hành ngắn hạn chỉ góp phần định hướng giảm lãi suất ngắn hạn cho khu vực doanh nghiệp trong lĩnh vực ưu tiên, và chưa thể tác động tới lãi suất cho vay sản xuất kinh doanh dài hạn. Mặc dù quá trình cơ cấu hệ thống ngân hàng đạt được những thành tích nổi bật như 8/10 ngân hàng thí điểm hoàn thành Basel II, các chỉ số an toàn thanh khoản đều năm trong phạm vi cho phép.
VDS nhận định, thời điểm hiện tại vẫn khá nhạy cảm và NHNN vẫn rất cẩn trọng nhằm hoàn tất quá trình “nâng cấp” hệ thống ngân hàng thay cho việc mạnh tay giảm lãi suất điều hành dài hạn (lãi suất tái chiết khấu và tái cấp vốn) do yếu tố rủi ro lạm phát giá tài sản, đặc biệt thị trường bất động sản, có thể gia tăng trở lại.
Theo số liệu ước tính của VDS, so với đầu năm, tăng trưởng cung tiền trong nửa đầu năm 2019 chỉ đạt khoảng 7%, thấp hơn mức tăng trưởng tín dụng 7.3%. Quan sát lượng tiền gửi của Kho bạc Nhà nước trong ngân hàng thương mại, khoản mục này tại hầu hết các nhà băng đều sụt giảm so với mức cuối năm 2018, ngoại trừ Vietinbank (HM:CTG).
Đông Tư
