LS Trái Phiếu 10 Năm Việt Nam vượt Trên 3,2%: Tín Hiệu Hồi Phục Hay Rủi Ro Tiềm Ẩn

Investing.com - Theo dữ liệu mới nhất từ Investing.com, lợi suất trái phiếu chính phủ (TPCP) kỳ hạn 10 năm của Việt Nam (Government Bond Yield 10-Year) đã tăng lên mức 3,235% vào đầu tháng 6/2025, đánh dấu mức cao nhất kể từ giữa năm 2023. Diễn biến này xảy ra trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu tiếp tục chịu tác động từ chính sách tiền tệ thắt chặt tại các nền kinh tế lớn và áp lực lạm phát đang dần tăng trong nước.

Diễn Biến Gần Đây: Từ Đáy Lịch Sử Đến Xu Hướng Hồi Phục

Quan sát biểu đồ lợi suất TPCP 10 năm của Việt Nam trong khoảng thời gian 5 năm qua cho thấy một chu kỳ biến động rõ rệt 

• Giai đoạn 2015 – 2018: Lợi suất dao động quanh ngưỡng 6–7%, thể hiện tâm lý chờ đợi và lo ngại về rủi ro lạm phát, cũng như áp lực tài khóa trong nước.
• Cuối 2018 – Giữa 2020: Lợi suất bắt đầu xu hướng giảm đáng kể, từ gần 6% xuống quanh mức 2,5–3% vào cuối năm 2019, tiếp tục giảm sâu khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Trong thời gian cao điểm năm 2020, động thái nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ và gói kích thích tài khóa đã đẩy lợi suất TPCP xuống mức kỷ lục thấp: gần 2%.
• Năm 2021 – Đầu 2022: Hoạt động vay nợ của Chính phủ gia tăng để chi cho các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế, cộng hưởng với tín hiệu phục hồi kinh tế sau đại dịch. Do đó, lợi suất TPCP 10 năm bật tăng nhẹ, chạm mốc khoảng 3,5% vào đầu năm 2022.
• Giữa – Cuối 2022: Xu hướng tăng nóng hơn khi thị trường phản ánh các đợt tăng lãi suất mạnh của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và kỳ vọng lạm phát cao hơn. Lợi suất vọt lên mức trên 5% tại đỉnh điểm (tháng 5/2022), trước khi nhanh chóng điều chỉnh giảm về lại khoảng 3% vào cuối năm 2022.
• Năm 2023: Lợi suất tiếp tục hạ nhiệt, ổn định quanh vùng 2–2,3% trong suốt nửa đầu năm, một phần nhờ Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất, giữ chi phí vay thấp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
• Nửa cuối 2023 – Giữa 2025: Xu hướng đảo chiều khi nền kinh tế trong nước có dấu hiệu phục hồi mạnh, lạm phát tiềm ẩn tăng trở lại, và áp lực từ lãi suất toàn cầu chưa hoàn toàn lắng xuống. Kể từ mức đáy khoảng 2,1% (tháng 7/2023), lợi suất TPCP 10 năm đã tăng dần, ghi nhận 3,235% vào đầu tháng 6/2025 – mức cao nhất trong gần 18 tháng qua.

Nguyên Nhân Đẩy Lợi Suất Tăng

1. Chính Sách Tiền Tệ Thắt Chặt Toàn Cầu

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và nhiều ngân hàng trung ương lớn trên thế giới vẫn duy trì lộ trình tăng lãi suất cơ bản để kiểm soát lạm phát. Mức lãi suất tham chiếu ở Mỹ hiện đang ở vùng 5,25% – 5,50%, cao nhất trong hơn một thập kỷ.

Việc lãi suất toàn cầu neo ở mức cao đã khiến nhà đầu tư quốc tế phải cân nhắc lợi suất tương đối khi phân bổ vốn. So sánh giữa trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm (hiện khoảng 4%) và trái phiếu Việt Nam, mức 3,2% chưa đủ hấp dẫn để hút một dòng vốn lớn nếu không có lợi suất tăng. Do đó, để giữ chân dòng tiền ngoại vào thị trường TPCP, NHNN buộc phải điều chỉnh tăng lợi suất sơ cấp.

2. Áp Lực Lạm Phát Trong Nước

Từ cuối năm 2023 đến đầu 2025, lạm phát tiêu dùng tại Việt Nam bắt đầu tăng trở lại, đặc biệt là giá xăng dầu và một số mặt hàng thiết yếu. Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 2 tháng đầu năm 2025 tăng 3,8% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong bối cảnh áp lực giá cả tăng, lợi suất trái phiếu dài hạn cũng phải được nâng lên để bù đắp kỳ vọng lạm phát, tránh tình trạng lợi suất thực (real yield) âm, từ đó bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

3. Nhu Cầu Vay Mới Cho Chi Tiêu Hạ Tầng và Kích Cầu Tài Khóa

Chính phủ đang tích cực đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công để hỗ trợ tăng trưởng. Trong năm 2024, ngân sách trung ương đã phát hành thêm khoảng 200.000 tỷ đồng TPCP để tài trợ cho các dự án hạ tầng quan trọng, từ cả gói hỗ trợ phòng, chống COVID-19 và gói kích thích chung.

Khi cung trái phiếu tăng, nếu như cầu của nhà đầu tư không tăng tương ứng, giá trái phiếu sẽ giảm, kéo lợi suất lên. Thống kê từ Kho bạc Nhà nước cho thấy tổng dư nợ TPCP đến cuối tháng 12/2024 đạt khoảng 1,5 triệu tỷ đồng, tăng 12% so với cuối năm 2023.

4. Kỳ Vọng Lãi Suất Ngân Hàng Tăng

Đi cùng với lợi suất TPCP, lãi suất liên ngân hàng và lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại dự kiến cũng sẽ hồi phục nhẹ. Trong nửa cuối năm 2024, nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động kỳ hạn dài (từ 12 tháng trở lên) từ mức 6,5% – 6,8% lên 7,0% – 7,2%.

Khi lãi suất ngân hàng tăng, nhà đầu tư có thể lựa chọn gửi tiết kiệm thay vì mua trái phiếu, khiến cung-cầu trái phiếu biến động theo hướng lợi suất càng phải nhích lên để giữ sức hấp dẫn.

Tác Động Đối Với Thị Trường Tài Chính Và Doanh Nghiệp

• Chi Phí Vay Vốn Của Chính Phủ: Lợi suất tăng đồng nghĩa với chi phí phát hành trái phiếu mới cao hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến áp lực trả lãi của ngân sách trung ương. Ước tính, mỗi 0,1 điểm % tăng trên trái phiếu kỳ hạn 10 năm, ngân sách sẽ phải chi thêm khoảng 1.500–2.000 tỷ đồng lãi suất mỗi năm, tùy theo tổng khối lượng phát hành.
• Ngân Hàng Thương Mại: Mối liên hệ giữa lãi suất TPCP và lãi suất cho vay ngân hàng thông thường là khá chặt chẽ. Khi lợi suất TPCP 10 năm đạt 3,2%, lãi suất tham chiếu cho các khoản vay trung dài hạn (trên 5 năm) như cho vay bất động sản, hạ tầng có thể dao động quanh 10% – 10,5%/năm. Điều này tác động trực tiếp đến chi phí huy động và chi phí tín dụng của doanh nghiệp.
• Nhà Đầu Tư: Với lợi suất TPCP 10 năm tăng lên 3,2%–3,3%, tính hấp dẫn của kênh trái phiếu chính phủ quay trở lại. Các quỹ đầu tư trái phiếu, ngân hàng và một bộ phận nhà đầu tư cá nhân dài hạn sẽ lựa chọn TPCP làm kênh trú ẩn an toàn, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán có nhiều biến động.
• Doanh Nghiệp: Các doanh nghiệp ngành tài chính – bất động sản cần cân nhắc lại kế hoạch huy động vốn dài hạn, bởi lãi suất trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) kín kẽ thường bám sát lợi suất TPCP cộng biên độ (spread). Ví dụ, nếu TPCP 10 năm là 3,2% thì TPDN kỳ hạn tương đương có thể lên tới 8% – 9%, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và chi phí tài chính.

Nhìn Về Phía Trước: Triển Vọng Thị Trường Trái Phiếu

Đồng hành với đà phục hồi nền kinh tế trong nước và xu hướng thắt chặt tiền tệ trên toàn cầu, nhiều chuyên gia nhận định lợi suất TPCP 10 năm của Việt Nam sẽ tiếp tục nhích nhẹ trong nửa cuối năm 2025.

• Mục tiêu kiểm soát lạm phát: NHNN đã đặt mục tiêu giữ CPI cả năm 2025 tăng dưới 4%. Tuy nhiên, một số yếu tố rủi ro như giá dầu thô, căng thẳng địa chính trị và giá cả hàng hóa thế giới khó lường có thể khiến áp lực lạm phát bùng phát trở lại, buộc NHNN phải cân nhắc điều chỉnh chính sách tiền tệ, gián tiếp ảnh hưởng đến lợi suất TPCP.
• Áp lực giải ngân đầu tư công: Với kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 dự kiến trên 400.000 tỷ đồng, áp lực vay nợ qua kênh TPCP vẫn còn lớn, đặc biệt khi nguồn lực từ ngân sách trung ương hạn chế. Điều này có thể khiến lợi suất TPCP duy trì ở mức 3,2–3,5% để đảm bảo hút đủ vốn.
• Lãi suất toàn cầu: Nếu Fed tiếp tục tăng lãi suất hoặc duy trì quan điểm thắt chặt, chênh lệch lãi suất danh nghĩa giữa Việt Nam và Mỹ có thể giảm, gây áp lực lên vốn ngoại trên thị trường TPCP. Theo giới phân tích, để bù đắp, lợi suất TPCP 10 năm có thể cần tăng thêm 0,25–0,5 điểm phần trăm trong trường hợp Fed đẩy lãi suất tham chiếu lên 5,75% – 6%.

Diễn biến lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Việt Nam phản ánh rõ ràng bức tranh thay đổi của chính sách tiền tệ, lạm phát và nhu cầu huy động vốn nhà nước. Mặc dù mức hiện tại vẫn thấp hơn đỉnh trên 5% của năm 2022, xu hướng tăng dần cho thấy áp lực tài chính đã quay trở lại thị trường nợ chính phủ, buộc cả nhà đầu tư và doanh nghiệp phải thận trọng cân đối rủi ro lẫn lợi ích.

Trong bối cảnh đó, việc theo dõi sát sao diễn biến lạm phát, chính sách tiền tệ của NHNN cũng như động thái lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn sẽ là “kim chỉ nam” để dự báo lợi suất TPCP trong thời gian tới.