Theo Dong Hai
Investing.com - Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2023 đã cho thế giới một cái nhìn thoáng qua về tương lai mà giới tinh hoa toàn cầu hình dung cho tất cả chúng ta. Và thật thú vị.
Bộ trưởng Tài chính Ả Rập Xê Út, Mohammed Al-Jadaan, đã khiến các phóng viên ở Davos sửng sốt khi bày tỏ rằng quốc gia giàu dầu mỏ này sẵn sàng giao dịch bằng các loại tiền tệ khác bên cạnh đồng đô la Mỹ lần đầu tiên sau 48 năm.
Al-Jadaan nói: “Không có vấn đề gì khi thảo luận về cách chúng tôi giải quyết các thỏa thuận thương mại của mình, cho dù đó là bằng đồng đô la Mỹ, đồng euro hay đồng Riyal của Ả Rập Xê Út”.
Những bình luận của ông là tín hiệu mới nhất cho thấy các quốc gia hùng mạnh trên thế giới đang âm mưu “phi đô la hóa” nền kinh tế toàn cầu.
Đây là lý do tại sao việc thay thế đồng đô la đang trở nên phổ biến và tại sao việc ‘truất ngôi’ đồng bạc xanh lại được nhắc đến nhiều như thời điểm hiện tại.
Cuộc nổi dậy chống lại đồng đô la
Sự thống trị của đồng đô la đối với thương mại toàn cầu và dòng vốn đã có từ ít nhất 80 năm trước. Trong tám thập kỷ qua, Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn nhất thế giới, thực thể chính trị có ảnh hưởng nhất và lực lượng quân sự hùng mạnh nhất.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế từ các quốc gia khác đang ngày càng lo lắng rằng nước này đã “vũ khí hóa” vị trí quyền lực này trong những năm gần đây, theo một báo cáo từ CBC. Hoa Kỳ thực hiện các biện pháp trừng phạt để trừng phạt các quốc gia có xung đột, đe dọa phá giá đồng tiền của mình để giành chiến thắng trong các cuộc chiến thương mại và tận dụng nó để hỗ trợ nền kinh tế của chính mình bằng chi phí của phần còn lại của thế giới.
Không có gì đáng ngạc nhiên, những động thái này đã gây ra phản ứng dữ dội từ Trung Quốc, Nga và các quốc gia nổi tiếng khác.
Tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 14 vào năm ngoái, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công bố các biện pháp nhằm tạo ra một “tiêu chuẩn tiền tệ quốc tế” mới. Trong khi đó, Trung Quốc đã thúc giục các nhà sản xuất dầu mỏ và các nhà xuất khẩu lớn chấp nhận thanh toán bằng đồng nhân dân tệ.
Cuộc nổi dậy chống lại đồng đô la Mỹ này có thể làm giảm một số ảnh hưởng của nó, nhưng có những lý do để tin rằng sự thống trị của đồng bạc xanh sẽ được duy trì.
Thay thế đồng đô la sẽ khó
Sự thống trị của đồng đô la Mỹ bị đánh giá thấp. Tính đến cuối năm 2022, đồng bạc xanh chiếm 59,79% tổng dự trữ ngoại hối. Để so sánh, đồng Euro chiếm 19,66%, trong khi đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc chỉ chiếm 2,76% dự trữ toàn cầu.
Trung Quốc có thể mở rộng thị phần của mình lên gấp 20 lần và vẫn thua xa đồng đô la Mỹ.
Nói một cách đơn giản, việc thay thế đồng đô la Mỹ trong dự trữ ngoại hối nói thì dễ hơn làm.
Các quốc gia khác có nhiều dư địa để bắt kịp
Tình trạng tiền tệ dự trữ có tương quan chặt chẽ với quy mô nền kinh tế của quốc gia phát hành. Nói cách khác, nền kinh tế lớn nhất thường có trạng thái tiền tệ dự trữ.
Trong thế kỷ 19, đồng bảng Anh là đồng tiền dự trữ của thế giới vì các thuộc địa của Đế quốc Anh cần nó cho thương mại và buôn bán. Trong thế kỷ qua, đồng đô la Mỹ đã thống trị vì nền kinh tế Mỹ là nền kinh tế lớn nhất cho đến nay.
Tăng trưởng của Trung Quốc đã chậm lại trong những năm gần đây và một số người tin rằng nước này sẽ không bao giờ vượt qua Mỹ. Trong khi đó, Nga là nền kinh tế lớn thứ 11 trước khi xâm chiếm Ukraine, mặc dù có quy mô kinh tế nhỏ hơn chỉ riêng California hoặc Texas.
Và Ấn Độ đang phát triển nhanh chóng, nhưng quốc gia này sẽ cần tăng trưởng 628% để phù hợp với GDP của Hoa Kỳ hiện nay. Điều đó có thể mất 25 năm.
Vị thế dẫn đầu về kinh tế của Mỹ đơn giản là không thể vượt qua.
Nước Mỹ vẫn ổn
Lý do cuối cùng khiến người Mỹ không nên lo lắng về việc đồng đô la mất ảnh hưởng là trường hợp xấu nhất. Một số nhà phân tích tin rằng tương lai có thể đa phương hơn.
Hoa Kỳ có thể mất ảnh hưởng trong một số phân khúc của nền kinh tế toàn cầu nhưng không hoàn toàn mất đi vị thế thống trị. Ví dụ, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc có thể trở nên quan trọng hơn đối với thương mại và thanh toán xuyên biên giới, nhưng đồng đô la có thể vẫn là đồng tiền dự trữ ưa thích của các ngân hàng trung ương của các quốc gia phát triển.
Đó không phải là cơn ác mộng kinh tế đối với người Mỹ.