Vietstock - HSBC: Giữ nguyên dự báo năm 2023 tăng trưởng GDP 5%, nâng lạm phát bình quân lên 3.4%
Những yếu tố khiến rủi ro lạm phát gia tăng đã quay trở lại, buộc HSBC phải nâng dự báo lạm phát bình quân năm 2023 lên 3.4%. HSBC giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 ở mức 5.0%, nhưng kỳ vọng NHNN sẽ giữ lãi suất điều hành ổn định ở mức 4.50% đến cuối năm 2024.
Trên đây là nhận định của Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC trong báo cáo “Vietnam At A Glance: Ánh sáng cuối đường hầm”.
Các tín hiệu tích cực trong thương mại
Sau nửa đầu năm đầy thách thức, nền kinh tế Việt Nam phục hồi với tốc độ mạnh mẽ hơn dự kiến với mức tăng 5.3% trong quý 3. Nguyên nhân phần lớn nhờ sự phục hồi trong lĩnh vực thương mại, trong đó, tháng 9 đánh dấu tháng đầu tiên xuất khẩu Việt Nam tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, nhu cầu tăng mạnh từ phía Trung Quốc đối với các sản phẩm nông nghiệp đã giúp giữ vững xuất khẩu của Việt Nam, mặc dù không thể bù đắp cho nhu cầu vẫn còn yếu từ Mỹ và châu Âu. Bên cạnh sản xuất, ngành du lịch đang bùng nổ của Việt Nam vẫn là nền tảng cho ngành dịch vụ, thúc đẩy Chính phủ tăng chỉ tiêu cả năm cho ngành du lịch. Mặc dù vậy, Việt Nam cũng phải đối mặt sự cạnh tranh gia tăng từ các nước trong khu vực.
Lạm phát: Họa vô đơn chí
Trong khi tăng trưởng ghi nhận một số tin vui, các rủi ro lạm phát đã xuất hiện trở lại. Đà lạm phát đã tăng nhanh trong hai tháng qua, đẩy tỷ lệ lạm phát so với cùng kỳ năm trước tiến gần hơn đến mức trần 4.5% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Áp lực tăng đến từ đợt tăng giá liên tục trên thị trường dầu và gạo, vốn chiếm phần lớn trong rổ CPI của Việt Nam. Mặc dù HSBC không kỳ vọng lạm phát bình quân sẽ vượt mức trần 4.5%, nhưng lạm phát tăng cao cũng làm thay đổi quan điểm của HSBC về động thái tiếp theo của NHNN.
Dự báo mới
Mặc dù vẫn giữ dự báo tăng trưởng năm 2023 ở mức 5.0%, HSBC nâng dự báo lạm phát bình quân lên 3.4%, từ mức 3.2%. Với sự phục hồi liên tục, lạm phát gia tăng và rủi ro ngoại tệ xuất hiện trở lại, HSBC tin rằng các điều kiện không còn đảm bảo cho dự báo đợt cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản cuối cùng của HSBC trước đây. Nói cách khác, hiện tại, HSBC kỳ vọng NHNN sẽ giữ lãi suất chính sách ổn định ở mức 4.5% trong suốt năm 2024, trừ khi có cú sốc lớn từ bên ngoài.
Sau giai đoạn chạm đáy
Sau nửa đầu năm khó khăn, nền kinh tế Việt Nam đang nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm. Tăng trưởng cuối quý 3 đạt mức khá tốt là 5.3%, vượt xa kỳ vọng của thị trường (HSBC: 4.8%; Bloomberg: 5.0%; Trước đó: 4.1%). Trong bối cảnh còn nhiều thách thức, Việt Nam dường như vẫn trên đà phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên, vẫn cần theo dõi sát sao rủi ro lạm phát.
Điều khiến HSBC ngạc nhiên nhất chính là sự phục hồi trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam. Mặc dù vẫn còn quá sớm để có thể coi đây là sự phục hồi đáng kể trong chu kỳ thương mại toàn cầu, lĩnh vực thương mại của Việt Nam gần đây đã ghi nhận sự phục hồi vốn rất cần thiết. Mặc dù một phần là do hiệu ứng cơ sở thấp, xuất khẩu chứng kiến tăng trưởng lần đầu tiên sau hơn sáu tháng, giúp làm dịu tình trạng sụt giảm xuất khẩu nghiêm trọng từ mức hai con số trong 6 tháng đầu năm xuống dưới 2% so với cùng kỳ trong quý 3. Trong khi tình trạng suy yếu xuất khẩu vẫn còn duy trì ở hầu hết ngành hàng, riêng máy tính và nông sản tăng trưởng khá tốt có thể bù đắp cho một số rủi ro.
Xu hướng này cũng được phản ánh trong tình hình xuất khẩu của Việt Nam sang các đối tác thương mại lớn. Mặc dù xuất khẩu sang Mỹ (30% thị phần) và EU (15% thị phần) vẫn chưa thấy được sự chuyển biến nhưng cũng đã ngưng sụt giảm thêm (Biểu đồ 1). Trong bối cảnh đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc (15% thị phần) liên tục tăng trưởng ở mức hai con số, phần lớn nhờ vào mức tăng trưởng ấn tượng của các mặt hàng nông sản.
Mặc dù Trung Quốc chỉ chiếm 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, nhưng hơn 20% nông sản xuất khẩu của Việt Nam được chuyển sang Trung Quốc, từ hoa quả, gạo đến hạt điều và cà phê. Đặc biệt, nhu cầu về trái cây nhiệt đới của Trung Quốc, bao gồm sầu riêng, thanh long và mít, đã tăng nhanh trong hai năm qua, trong đó Việt Nam là nước hưởng lợi chính cùng với Thái Lan. Trong bối cảnh đó, đợt tăng giá liên tục gần đây trên thị trường gạo toàn cầu, đại diện là giá gạo tiêu chuẩn của Thái Lan, đã tăng với tốc độ đáng kinh ngạc là 40% so với cùng kỳ năm trước, thúc đẩy xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng lên. Mặc dù vậy, thành tích ấn tượng trong xuất khẩu nông sản không thể bù đắp cho tình trạng khó khăn trên diện rộng trong thương mại của Việt Nam - tỷ trọng xuất khẩu gạo còn khá nhỏ, chỉ ở mức 10%.
Trong khi tăng trưởng chứng kiến một số tin tốt, các rủi ro về lạm phát cũng xuất hiện. Trong khi lạm phát tháng 9 được kiềm chế ở mức 3.7%, dưới mức trần 4.5% của NHNN, lạm phát liên tục nhích lên làm dấy lên mối lo ngại. Một mặt, giá thực phẩm đã tăng khoảng 3% so với tháng trước trong hai tháng liên tiếp, đẩy lạm phát so với cùng kỳ vượt 10%. Trong khi thương mại của Việt Nam được hưởng lợi từ giá gạo cao hơn, giá cả quốc tế đã đẩy giá hàng hóa thiết yếu trong nước tăng cao. Trong khi đó, Việt Nam dễ bị ảnh hưởng bởi những biến động gần đây trên thị trường dầu mỏ toàn cầu. Không chỉ chi phí vận tải lần đầu tiên trong một năm đã ngưng giảm so với cùng kỳ mà giá khí đốt trong nước cũng tăng đáng kể. Mặc dù HSBC không kỳ vọng những diễn biến gần đây sẽ đẩy lạm phát bình quân vượt mức trần 4.5% của NHNN, nhưng tình thế "họa vô đơn chí" này gây ra rủi ro gia tăng đáng kể. HSBC đã điều chỉnh dự báo lạm phát hàng quý và nâng nhẹ dự báo lạm phát bình quân lên 3.4% (trước đó: 3.2%) cho năm 2023.
Vì vậy, HSBC không còn kỳ vọng NHNN sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Các điều kiện trước đây đảm bảo cho việc cắt giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản nữa đã không còn: quá trình phục hồi đang diễn ra, trong khi lạm phát và áp lực ngoại tệ đang gia tăng. HSBC kỳ vọng NHNN sẽ giữ lãi suất chính sách ổn định ở mức 4.5% cho đến cuối năm 2024, trừ khi có các cú sốc từ bên ngoài. Mặc dù vậy, HSBC cũng không kỳ vọng chuyện tương tự tháng 10 năm ngoái lại xảy ra, khi đợt tăng liên tục của tỷ giá USD/VND buộc NHNN phải mạnh tay tăng lãi suất. Nguyên nhân là do các điều kiện kinh tế vĩ mô của VND (HM:VND) đã được cải thiện. Ví dụ, thặng dư tài khoản vãng lai của Việt Nam gần như đã quay trở lại mức đỉnh trước đó là gần 5% GDP, nhờ thặng dư thương mại mạnh mẽ, lượng kiều hối dồi dào và doanh thu du lịch tăng.
Nhìn chung, nền kinh tế Việt Nam đã nhìn thấy một số tín hiệu phục hồi vốn đang rất cần thiết, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại và du lịch. HSBC duy trì dự báo tăng trưởng năm 2023 ở mức 5.0%, kỳ vọng một sự phục hồi mạnh mẽ trong quý 4. Tuy nhiên, rủi ro lạm phát đã xuất hiện trở lại. Xét tình hình tỷ giá USD/VND mạnh lên, HSBC loại bỏ dự đoán trước đó về đợt cắt giảm lãi suất cuối cùng 50 điểm cơ bản.
Hàn Đông
