Giá vàng tăng trở lại sau đợt sụt giảm mạnh khi căng thẳng Mỹ - Trung tái xuất hiện
Investing.com - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Khu vực 2 vừa có văn bản gửi các ngân hàng thương mại tại TP.HCM và Đồng Nai, cảnh báo rủi ro phát sinh khi cho vay để thanh toán tiền đặt cọc trong các giao dịch bất động sản, đồng thời yêu cầu tạm dừng hình thức cho vay này cho đến khi có hướng dẫn chính thức.
Theo NHNN Khu vực 2, cơ quan này thường xuyên nhận được phản ánh về việc một số ngân hàng cấp tín dụng cho khách hàng thanh toán tiền đặt cọc theo “văn bản thỏa thuận” với các đơn vị tư vấn hoặc môi giới bất động sản. Nhiều người dân cho rằng quy trình cho vay có sai phạm, khiến họ chịu rủi ro khi phát sinh tranh chấp.
Một bản án của Tòa án nhân dân Khu vực 7 TP.HCM gần đây (chưa có hiệu lực do còn kháng nghị, kháng cáo) đã tuyên bố các nội dung liên quan đến tiền đặt cọc, tiến độ và phương thức thanh toán trong văn bản thỏa thuận là trái quy định pháp luật, nên bị vô hiệu theo Điều 117 và 123 của Bộ luật Dân sự 2015.
Trước đó, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đã xử phạt một doanh nghiệp môi giới vì ký văn bản thỏa thuận khi dự án chưa đủ điều kiện kinh doanh, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp trên địa bàn không được ủy quyền cho tổ chức hoặc cá nhân khác ký hợp đồng đặt cọc, mua bán hay chuyển nhượng. Một số địa phương khác như Bình Thuận cũng từng yêu cầu chấn chỉnh tình trạng giao dịch “giữ chỗ”, “đặt chỗ” trái quy định.
NHNN cho rằng việc cho vay để thanh toán tiền đặt cọc tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Nếu các văn bản thỏa thuận bị tuyên vô hiệu, ngân hàng có thể gặp khó trong việc thu hồi nợ do mất cơ sở xử lý tài sản đảm bảo. Ngoài ra, khoản vay này thường phụ thuộc vào khả năng triển khai dự án của chủ đầu tư. Nếu dự án bị đình trệ hoặc không đủ điều kiện kinh doanh, ngân hàng dễ rơi vào tình trạng nợ xấu, gia tăng chi phí và rủi ro mất vốn.
Cơ quan quản lý cũng cảnh báo về nguy cơ ảnh hưởng uy tín của các tổ chức tín dụng. Khi xảy ra tranh chấp, khách hàng thường cho rằng ngân hàng “bắt tay” với môi giới, dẫn đến nhiều vụ khiếu kiện và tập trung đông người tại trụ sở, gây tổn hại hình ảnh và hoạt động của ngân hàng.
Trước những rủi ro này, NHNN Khu vực 2 yêu cầu các ngân hàng tạm dừng cho vay để thanh toán tiền đặt cọc theo các văn bản thỏa thuận hoặc hình thức tương tự cho đến khi có kết luận chính thức từ cơ quan có thẩm quyền. Các tổ chức tín dụng cần theo dõi chặt chẽ các vụ việc liên quan, phối hợp với khách hàng, chủ đầu tư và đơn vị môi giới để xử lý tranh chấp đúng quy định, tránh phát sinh khiếu kiện.
NHNN cũng lưu ý rằng trong trường hợp các văn bản thỏa thuận sau này được xác định là hợp pháp, các ngân hàng phải xây dựng quy trình cho vay riêng, có cơ chế quản lý rủi ro rõ ràng và bảo đảm quyền lợi khách hàng. Quy trình này cần bao gồm việc cung cấp thông tin và cảnh báo rủi ro cho người vay về tình trạng pháp lý của dự án, yêu cầu phong tỏa tiền đặt cọc và thiết lập điều kiện thu hồi vốn nếu đơn vị môi giới vi phạm, nhằm hạn chế tối đa rủi ro tín dụng và tranh chấp pháp lý.