Chính quyền Trump dự kiến áp giá sàn để đối phó thao túng thị trường từ Trung Quốc
Investing.com - Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng, phủ bóng lên hoạt động sản xuất và giao thương toàn cầu, trong bối cảnh các doanh nghiệp phương Tây lo ngại chuỗi cung ứng đất hiếm bị gián đoạn và chi phí vận tải leo thang.
Ngày 10/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế bổ sung 100% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ 1/11, đồng thời thắt chặt quy định sử dụng phần mềm Mỹ trong các doanh nghiệp Trung Quốc. Ông cũng úp mở khả năng hủy cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Diễn đàn APEC ở Hàn Quốc cuối tháng này, cho rằng “không còn lý do rõ ràng để làm như vậy”.
Tuyên bố khiến thị trường Phố Wall đồng loạt giảm điểm, đặc biệt ở nhóm cổ phiếu công nghệ, do lo ngại nguy cơ chiến tranh thương mại quay trở lại. Động thái của ông Trump được cho là phản ứng với việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – lĩnh vực nước này gần như thống trị toàn cầu.
Theo quy định mới, mọi sản phẩm chứa trên 0,1% giá trị từ đất hiếm Trung Quốc đều cần được cấp phép, dù sản xuất ở đâu. Các mặt hàng quốc phòng mặc nhiên bị cấm, còn linh kiện bán dẫn sẽ được xét duyệt riêng. Giới phân tích nhận định đây là bước đi cho thấy Bắc Kinh muốn giành quyền giám sát toàn bộ chuỗi giá trị công nghệ – một đòn đánh trực diện vào Washington.
Hiện Trung Quốc xử lý khoảng 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu và sản xuất hơn 90% nam châm vĩnh cửu – thành phần quan trọng trong điện thoại, xe điện và thiết bị quân sự. Theo Financial Times, các tập đoàn công nghiệp châu Âu cảnh báo căng thẳng quanh đất hiếm có thể làm đứt gãy chuỗi cung ứng, đẩy giá chip, ôtô và vũ khí tăng mạnh. Đại diện Hiệp hội Ôtô Đức (VDA) cho rằng quy định mới của Bắc Kinh “sẽ gây tác động sâu rộng đến toàn bộ chuỗi cung ứng châu Âu”.
Tình trạng ùn ứ hồ sơ xin cấp phép xuất khẩu đất hiếm tại Trung Quốc đang tăng nhanh, với chỉ khoảng 50% được phê duyệt. Ủy viên Thương mại EU Maroš Šefčovič kêu gọi nhóm G7 họp khẩn để tìm giải pháp chung nhằm tránh gián đoạn thương mại.
Căng thẳng còn lan sang lĩnh vực hàng hải khi Trung Quốc áp phí cảng đặc biệt đối với các tàu do Mỹ sở hữu, đóng hoặc vận hành, bắt đầu từ 14/10 – động thái được xem là phản ứng với chính sách tương tự từ Washington. Theo Clarksons Research, mức phí mới có thể ảnh hưởng tới khoảng 15% công suất tàu chở dầu toàn cầu.
Giữa lúc căng thẳng leo thang, ông Trump tiếp tục tuyên bố cân nhắc cấm giao thương dầu ăn với Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh “từ chối mua đậu tương Mỹ” và gọi đây là “hành động thù địch về kinh tế”.
Thị trường ngoại hối toàn cầu cũng đang phản ứng mạnh. Nhu cầu tìm nơi trú ẩn an toàn giúp đồng yên Nhật (JPY), franc Thụy Sĩ (CHF) và euro (EUR) tăng giá, trong khi đôla Australia (AUD) và New Zealand (NZD) – hai đồng tiền nhạy cảm với Trung Quốc – chịu áp lực giảm, theo ngân hàng ING.
Dù vậy, ING cho rằng vẫn có khả năng Washington và Bắc Kinh tạm đình chiến trước thềm APEC, khi việc ông Trump ấn định hiệu lực thuế vào ngày 1/11 “vô hình trung vẫn để ngỏ cánh cửa đối thoại”. Tuy nhiên, ngân hàng này cũng cảnh báo rủi ro leo thang vẫn hiện hữu, bởi số liệu thương mại mới cho thấy Trung Quốc đang củng cố năng lực đa dạng hóa xuất khẩu, đủ để duy trì lập trường cứng rắn trong cuộc đối đầu thương mại với Mỹ.