Có thể các dự báo về nhu cầu dầu của Trung Quốc sẽ phức tạp hơn so với hầu hết các phương tiện truyền thông đang cho chúng ta biết.
Trung Quốc là nguồn tiêu thụ chính trong suốt quá trình giá dầu suy thoái. Dữ liệu kinh tế của quốc gia đã thuyết phục các nhà quan sát thị trường rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục mua vào dầu mỏ để tiêu thụ và dữ trữ. Các nhà máy lọc dầu nhỏ, độc lập của Trung Quốc được Chính phủ cho phép mua một lượng dầu thô nhất định trên thị trường mở. Ngoài số tiền khổng lồ mua cho các nhà máy lọc dầu của nhà nước, nhu cầu từ những nhà máy này khá là dễ dự báo do quy trình cấp phép 6 tháng 1 lần.
Hiện tại, có một số thay đổi quan trọng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu dầu Trung Quốc trong nửa cuối năm 2018 và đầu năm 2019. Đó là những vấn đề sẽ không được phản ánh trong các dữ liệu kinh tế cơ bản mà trong các báo cáo của Trung Quốc và có thể cũng không xuất hiện trên các tờ báo.
Sự thay đổi rõ ràng nhất là việc giá dầu thô tăng. Giá dầu Brent đã tăng hơn 5% kể từ tháng 1/2018 và điều này đã cắt giảm lợi nhuận của những nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc.
Tiếp theo, Chính phủ Trung Quốc gần đây đã thiết lập các quy định thuế mới yêu cầu các nhà máy lọc dầu độc lập phải trả thuế tiêu thụ là 38 USD/thùng xăng và 29 USD/thùng dầu diesel. Điều này cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của họ.
Những yếu tố này khiến nhiều nhà máy lọc dầu độc lập ở Trung Quốc chuyển sang dầu nhiên liệu thay vì dầu thô. Các nhà máy lọc dầu này có thể tạo ra nhiều lợi nhuận hơn khi xử lý dầu nhiên liệu thay vì dầu thô do họ có thể giảm thuế khi bán các sản phẩm dầu tinh chế sau này.
Tuy nhiên, vẫn có thêm một số chi phí mua dầu nhiên liệu so với dầu thô và điều này khiến các nhà máy lọc dầu chay với công suất thấp hơn trong những tháng gần đây. Theo một cuộc khảo sát từ một nhà tư vấn Trung Quốc, các nhà máy lọc dầu độc lập tại Trung Quốc đã hoạt động ở mức 63% tổng công suất của họ trong tháng 5.
Dữ liệu kinh tế Trung Quốc cũng có thể che lấp những thách thức mà các nhà máy lọc dầu này đang phải đối mặt. Số liệu chính thức cho thấy công suất nhà máy lọc dầu Trung Quốc tăng 8% trong tháng 6 so với năm ngoái và tăng 1,5% so với tháng trước. Tuy nhiên, lợi nhuận lại đến từ các nhà máy lọc dầu của nhà nước và làm lu mờ những thiệt hại của những nhà máy lọc dầu độc lập, theo một phân tích từ Reuters.
Chính phủ Trung Quốc đã thực sự tăng hạn ngạch nhập khẩu dầu thô của các nhà máy lọc dầu độc lập tuần trước, nhưng dường như các nhà máy lọc dầu sẽ không sử dụng hết hạn ngạch của họ trong năm 2018. Trừ khi Trung Quốc rút lại chính sách về thuế, thị trường toàn cầu có thể mất đi một nguồn cầu dầu quan trọng. Tuy nhiên, có một số giải pháp sáng tạo mà các nhà máy lọc dầu có thể áp dụng để tăng lợi nhuận của họ ngay cả khi giá cầu tăng cao và thuế cũng tăng.
Một là tăng cường mua dầu Iran mà họ đang bán ở mức giá chiết khấu. Các nhà máy lọc dầu độc lập Trung Quốc là một trong những người đầu tiên bắt đầu mua dầu Iran sau khi các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc kết thúc vào năm 2016. Iran cũng nhắm vào các nhà máy lọc dầu này để lấy lại khách hàng.
Các nhà máy lọc dầu nhà nước Trung Quốc có hợp đồng dài hạn với các nhà cung cấp dầu lớn gồm Ẩ rập xê út và Nga – nhưng các nhà máy lọc dầu độc lập đã giúp Trung Quốc trở thành quốc gia mua dầu Iran lớn nhất. Những nhà máy lọc dầu này có thể cố gắng lách các đòn trừng phạt của Mỹ bằng cách làm việc thông qua một tổ chức Ngân hàng Trung Quốc đã thách thức các biện pháp trừng phạt Mỹ đối với Iran trước đây – Ngân hàng Côn Lôn – để có thể mua dầu thô với giá chiết khấu. Nếu cách này thành công, chúng ta có thể thấy sản lượng dầu Iran mà Trung Quốc mua sẽ tăng lên đáng kể khi lệnh trừng phạt có hiệu lực.
Tuy nhiên, những người mua dầu Iran này có thể không có tác động lớn đến thị trường dầu mỏ toàn cầu vì một số lý do như sau:
- Các nhà máy lọc dầu có thể không mua từ một ai khác nếu không phải là Iran, vì vậy sản lượng mua này sẽ không được thay thế.
- Sản lượng dầu này cũng sẽ không được các quốc gia khác mua nếu không phải là các nhà máy lọc dầu Trung Quốc vì nó không ở trên thị trường mở và
- Loại dầu này sẽ được bán ở mức giá chiết khấu sâu so với giá dầu toàn cầu.
Nhu cầu dầu Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến nguồn cầu dầu toàn cầu nhưng những nhà theo dõi thị trường cần biết rằng dữ liệu cơ bản từ Trung Quốc không đưa ra bức tranh của cả thị trường.