Khó thắng trên thị trường nếu cứ “mong sớm vượt 1,300”

Vietstock - Khó thắng trên thị trường nếu cứ “mong sớm vượt 1,300”

1,300 điểm đang trở thành mốc mà nhà đầu tư muốn VN-Index vượt qua càng nhanh càng tốt. Họ sốt ruột khi cổ phiếu trong danh mục chưa thể tiến lên các vùng giá cao hơn. Nhưng hãy cẩn thận! Lối suy nghĩ đó là cạm bẫy nguy hiểm khi tham gia thị trường.

Một thống kê không chính thức tại thị trường Việt Nam, được không ít chuyên gia và lãnh đạo các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư dẫn lại, là hơn 90% người bỏ tiền vào kênh chứng khoán đều bị thua lỗ sau khi tham gia một khoảng thời gian đủ lâu.

Thêm một thống kê khác: Phần đông người tham gia thị trường đều là những nhà giao dịch, lướt sóng ngắn hạn.

Khi đã giao dịch ngắn hạn, tức là bạn nhắm đến lợi nhuận nhanh chóng. Nhưng 2 thống kê trên lại nêu bật một vấn đề: Tập trung quá mức vào việc giao dịch hằng ngày, muốn lời ngay sau khi mua cổ phiếu, chính là lối mòn dẫn đến thua lỗ của số đông.

Những điều trên chẳng phải là thông tin mang tính bí quyết, mà trong thực tế, gần như ai cũng dễ dàng tiếp cận những bài học từ lịch sử. Tuy nhiên, người tham gia thị trường vẫn bị cuốn vào những cuộc săn lợi nhuận ngắn hạn, do bị thôi thúc bởi tâm lý và cả những tiến bộ công nghệ hay áp lực từ xã hội.

Kỳ vọng và Tâm lý đám đông: Thị trường chứng khoán trong lịch sử vẫn thường tạo ra những cơ hội hấp dẫn, chẳng hạn như cổ phiếu tăng gấp vài lần trong năm. Nhìn ngược về quá khứ tạo cho người quan sát cảm giác có thể đơn giản tái lập thành tích đó.

Họ sốt sắng muốn tham gia ngay vào “cuộc chơi” để không bỏ lỡ cơ hội, bởi vì những người khác cũng đang làm vậy.

Câu chuyện thành công của những nhà đầu tư nổi tiếng, trong một số trường hợp đến từ các thương vụ diễn ra trong thời gian ngắn, tạo thành kỳ vọng không thực tế về lợi nhuận cho số đông.

Thiếu kiến thức và kinh nghiệm: Nhiều nhà đầu tư mới cũng chưa hiểu rõ về thị trường và các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Họ dễ bị thu hút bởi các tin tức và dự đoán mang tính hô hào, dẫn đến những quyết định tức thì và sai lầm, bởi không có nền tảng phân tích vững chắc.

Áp lực xã hội: Không ít người cảm thấy bị áp lực từ bạn bè, gia đình hoặc truyền thông về việc phải đầu tư để đạt được thành công tài chính, từ đó dẫn đến quyết định phân bổ vốn mà không suy nghĩ kỹ.

Khi đã tham gia vào thị trường, sự phổ biến của mạng xã hội và diễn đàn đầu tư giúp nhiều người dễ dàng tiếp cận thông tin và ý kiến từ cộng đồng, nhưng mặt trái là dẫn đến việc bị cuốn vào các cuộc đầu cơ mang tính bầy đàn ngắn hạn.

Sự tiện lợi của công nghệ: Với sự phát triển của các ứng dụng giao dịch trực tuyến, việc đầu tư trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, khi chỉ cần thao tác trong vài phút thì một người mới toanh trên thị trường đã có thể khoác lên mình chiếc áo “nhà đầu tư”. Sự tiện lợi này khuyến khích hành vi giao dịch thường xuyên.

Vào tháng 6/2021, Cơ quan Quản lý Ngành Tài chính (FINRA) tại Mỹ đã công bố án phạt 70 triệu USD đối với công ty chủ quản của ứng dụng giao dịch chứng khoán Robinhood, vì gây tổn hại đến khách hàng.

Robinhood lúc bấy giờ được coi là một ứng dụng giao dịch tiện lợi, nhắm đến khách hàng trẻ. Họ nổi tiếng với việc “trò chơi hóa” đầu tư, khi bổ sung các tính năng tạo trải nghiệm người dùng trực quan, thú vị và hấp dẫn hơn về mặt thị giác. Tuy nhiên, hãng này sau đó nhận nhiều chỉ trích do những tính năng bị đánh giá là mang tính hối thúc người mua cổ phiếu lao vào thị trường một cách đỏ đen.

Tìm kiếm cảm giác hồi hộp: Đối với một số người, việc đầu tư chứng khoán lại tạo cảm giác hồi hộp, tựa như tham gia thể thao mạo hiểm hay trò chơi điện tử. Họ bị cuốn hút mạnh bởi sự thay đổi nhanh chóng của bảng giá cổ phiếu.

Người viết từng trao đổi với một số nhà đầu tư cá nhân bước vào thị trường trong giai đoạn bùng nổ 2020-2021 và tất cả đều cho biết họ cảm thấy buồn chán, sốt ruột vào cuối tuần; đặc biệt trong những thời điểm cổ phiếu đang trên đà tăng nóng hoặc biến động mạnh.

Làm giàu nhanh

Các công ty không tệ đi chỉ sau một giờ, nhưng cổ phiếu thì dễ dàng giảm ngay sau khi bạn sở hữu nó. Nếu quá quan tâm đến biến động giá ngắn hạn - bản chất là những quyết định giao dịch của người khác - thì bạn khó giữ bình tâm để lèo lái danh mục đầu tư qua những thời kỳ biến động, vốn luôn là đặc tính quen thuộc của thị trường chứng khoán.

Chẳng người mua địa ốc nào sốt ruột muốn bán đi căn nhà họ vừa mua hôm qua, khi thấy ông hàng xóm chuyển nhượng căn nhà y hệt cạnh bên với giá thấp hơn vào hôm nay, vì lý do nào đó họ chẳng rõ. Nhưng không hiếm người mua cổ phiếu nảy sinh lo lắng ngay khi thấy mức giá đỏ trên bảng điện.

“Thị trường kiểu gì chẳng giảm điểm vào lúc nào đó. Bởi vậy, nếu đầu tư cổ phiếu thì sao phải lo lắng vì điều này?” - nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett từng nói. Theo ông, vấn đề quan trọng là các doanh nghiệp sẽ đi đến đâu trong dài hạn.

Cũng có câu chuyện nổi tiếng về cuộc đối thoại giữa Buffett và nhà sáng lập Amazon (NASDAQ:AMZN) - tỷ phú Jeff Bezos, về hành vi của đại chúng đối với việc đầu tư.

“Ông là người giàu thứ hai thế giới và luận điểm đầu tư của ông thật đơn giản. Tại sao người ta không sao chép điều ông đã làm?” - Bezos hỏi trong một cuộc gọi.

“Bởi vì chẳng ai muốn làm giàu chậm cả” - Buffett đáp.

Thừa Vân