Bitcoin lập đỉnh mới, chuyên gia dự báo có thể đạt 200.000 USD cuối năm
Investing.com -- Tổng thống Donald Trump cho rằng thuế nhập khẩu đối ứng sẽ giúp giảm thâm hụt thương mại, nhưng các chuyên gia cho rằng điều này sẽ không hiệu quả, vì vấn đề chủ yếu nằm ở đặc thù của nền kinh tế Mỹ.
Mới đây, ông Trump đã liên tục nhắc đến kế hoạch áp thuế nhập khẩu đối ứng (reciprocal tariff) với các quốc gia đối tác thương mại. Ý tưởng này đơn giản là Mỹ sẽ áp mức thuế tương đương mức thuế mà các quốc gia đó áp lên hàng hóa của Mỹ.
Ông Trump cho biết: "Nếu họ đánh thuế chúng ta, chúng ta cũng đánh thuế họ. Nếu thuế của họ là 25%, chúng ta cũng sẽ là 25%. Nếu họ 10%, chúng ta cũng 10%. Và nếu họ áp cao hơn 25%, chúng ta cũng làm vậy".
Lý do ông đưa ra là vì các quốc gia khác đang áp thuế cao hơn đối với hàng hóa Mỹ, khiến các doanh nghiệp Mỹ gặp bất lợi. Ví dụ, Brazil đánh thuế nhập khẩu ethanol 18%, trong khi Mỹ chỉ áp 2,5%. Ấn Độ áp thuế xe máy nhập khẩu 100%, trong khi Mỹ chỉ 2,4%. Châu Âu đánh thuế 10% đối với xe nhập khẩu, trong khi Mỹ chỉ 2,5%.
Chính quyền ông Trump cho rằng mức thuế cao từ các nước đối tác là nguyên nhân dẫn đến thâm hụt thương mại lớn và kéo dài của Mỹ. Thực tế, kể từ năm 1975, Mỹ chưa bao giờ có thặng dư thương mại.
Tuy nhiên, thuế quan cao không phải là điều các quốc gia áp dụng tuỳ tiện. Trái lại, thuế quan của Mỹ thường thấp hơn các quốc gia khác, nhờ vào các thỏa thuận quốc tế trong quá khứ.
Sau Thế chiến II, Mỹ thúc đẩy các nước giảm rào cản thương mại thông qua các hiệp định quốc tế, điển hình là Vòng đàm phán Uruguay từ 1986-1994, dẫn đến Hiệp định Marrakesh và thành lập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 1995. Các quốc gia có quyền áp mức thuế riêng, nhưng theo nguyên tắc "tối huệ quốc", tức là mức thuế phải đối xử bình đẳng với tất cả các quốc gia, không chỉ riêng Mỹ.
Trước khi đề xuất thuế đối ứng, ông Trump đã áp thuế lên nhiều mặt hàng như thép, nhôm, máy giặt và tấm pin mặt trời, cùng với hàng hóa Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu. Vào tháng 1 của nhiệm kỳ thứ hai, ông áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc và tăng thuế đối với thép, nhôm, xe hơi từ các quốc gia như Canada, Mexico. Tuy nhiên, thâm hụt thương mại vẫn tiếp tục tăng mạnh, đạt mức 918 tỷ USD năm ngoái, mức cao thứ hai trong lịch sử.
Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân của thâm hụt thương mại không phải do chính sách thuế mà do yếu tố đặc thù của nền kinh tế Mỹ. Chính phủ Mỹ duy trì thâm hụt ngân sách lớn trong thời gian dài, trong khi người tiêu dùng chi tiêu mạnh tay, dẫn đến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa tăng cao.
Trong 100 năm qua, nợ công của Mỹ tăng từ 395 tỷ USD lên 35.460 tỷ USD vào cuối năm 2024, đồng thời nền kinh tế Mỹ đã tăng trưởng mạnh mẽ hơn so với các nền kinh tế phát triển khác.
Kimberly Clausing, chuyên gia tại Đại học California, Los Angeles (UCLA), cho biết thâm hụt thương mại thực chất là kết quả của sự mất cân đối vĩ mô trong nền kinh tế, do thiếu tiết kiệm trong chi tiêu ngân sách và không tăng thuế. "Cho đến khi giải quyết các vấn đề này, Mỹ sẽ vẫn duy trì thâm hụt thương mại", bà nói.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng nghi ngờ tính khả thi của thuế đối ứng. Đến nay, Nhà Trắng chưa công bố chi tiết về kế hoạch này, và vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp, như liệu Mỹ sẽ điều chỉnh thuế theo từng quốc gia hay theo mức thuế trung bình toàn cầu. Một số người cho rằng kế hoạch này sẽ tạo ra môi trường kinh doanh hỗn loạn và khó lập kế hoạch dài hạn bền vững.
Mặc dù nhiều chuyên gia không ủng hộ thuế đối ứng, một số người cho rằng ông Trump có thể dùng kế hoạch này như công cụ đe dọa để buộc các quốc gia vào bàn đàm phán thương mại.
Trong cuộc gặp ngày 13/2 với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Nhà Trắng, ông Trump và Modi đã thống nhất sớm bắt đầu đàm phán thỏa thuận thương mại và giải quyết các bế tắc thuế quan. Nhà phân tích Raja Mohan cho rằng ông Trump đang cố thay đổi trật tự thương mại toàn cầu và Ấn Độ đang tìm cách giải quyết những khác biệt này một cách thực tế.