Theo Kay Johnson và Matthew Tostevin
Investing.com - Một dự án do Hoa Kỳ tài trợ, sử dụng vệ tinh để theo dõi và công bố mực nước tại các đập của Trung Quốc trên sông Mekong đã được khởi động hôm thứ Hai, làm tăng thêm sự cạnh tranh của các siêu cường ở Đông Nam Á.
Con sông dài 4.350 km (2.700 dặm) - được gọi là Lancang ở Trung Quốc và chảy về phía nam qua Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam - đã trở thành tâm điểm cạnh tranh.
Bắc Kinh đã bác bỏ nghiên cứu của Mỹ nói rằng các con đập của Trung Quốc đã giữ nước, gây bất lợi cho các quốc gia hạ nguồn, nơi 60 triệu người sống dựa vào sông để đánh cá và canh tác.
Cơ quan Giám sát Đập Mekong, do Bộ Ngoại giao tài trợ một phần, sử dụng dữ liệu từ các vệ tinh xuyên qua đám mây để theo dõi mức độ của các đập ở Trung Quốc và các nước khác.
Thông tin sẽ được công khai cho tất cả mọi người trong thời gian gần nhất.
Một chỉ số riêng về "độ ẩm bề mặt" sẽ cho biết phần nào của khu vực ẩm ướt hơn hoặc khô hơn bình thường: chỉ dẫn về mức độ ảnh hưởng của các dòng chảy tự nhiên bởi các con đập.
Brian Eyler thuộc Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington, một tổ chức tư vấn toàn cầu vận hành đồng hồ đo nước ảo, cho biết: “Hệ thống giám sát cung cấp bằng chứng cho thấy 11 đập trên dòng chính của Trung Quốc được sắp xếp và vận hành một cách tinh vi nhằm tối đa hóa sản lượng thủy điện để bán cho các tỉnh phía đông của Trung Quốc mà không cần xem xét đến các tác động lên hạ lưu”.
'LỢI ÍCH TÍCH CỰC'
Trung Quốc đã chỉ trích các nghiên cứu trước đây, bao gồm một nghiên cứu của Eyes on Earth - một phần của dự án Mekong Dam Monitor - cho biết nước đã bị giữ lại vào năm 2019 trong khi các nước khác bị hạn hán nghiêm trọng.
"Hoa Kỳ đã không thể cung cấp bằng chứng xác đáng xuyên suốt", Viện Kỹ thuật Năng lượng Tái tạo Trung Quốc do nhà nước hậu thuẫn cho biết trong một báo cáo hôm 4/12.
"Những lợi ích tích cực của thủy điện thượng nguồn sông Lancang đối với các nước láng giềng ở hạ lưu sông Mekong là rõ ràng và hiển nhiên", đồng thời cho biết thêm rằng nước được tích trữ trong các hồ chứa trong mùa lũ đã giúp ngăn ngừa lũ lụt và hạn hán ở hạ lưu.
Đầu năm nay, Trung Quốc đã đồng ý chia sẻ dữ liệu về nước với Ủy ban sông Mekong (MRC) - cơ quan tư vấn cho Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam từ lâu đã tìm kiếm thông tin để lập kế hoạch tốt hơn.
Trung Quốc và Hoa Kỳ có các cơ quan đối địch làm việc với các nước Mekong: Hợp tác Lancang-Mekong ở Bắc Kinh và Đối tác Mekong-Hoa Kỳ.
Hai quốc gia cũng có mâu thuẫn ở Biển Đông, nơi Washington thách thức yêu sách của Bắc Kinh đối với hầu hết các tuyến đường thủy, một đường dẫn thương mại chính và cũng giàu tài nguyên năng lượng.
- Theo Reuters