''Cần chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo sản lượng sang mục tiêu tăng giá trị''

Vietstock - ''Cần chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo sản lượng sang mục tiêu tăng giá trị''

Tại Tọa đàm “Nông nghiệp: Trụ đỡ vững chắc trong biến động” do Cổng TTĐT Chính phủ tổ chức chiều 28/10, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan và ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, đã phân tích cụ thể nhiều khía cạnh của ngành nông nghiệp, đồng thời nêu giải pháp để nông nghiệp thực sự là “trụ đỡ” của nền kinh tế, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, an ninh lương thực quốc gia.

Mở đầu tọa đàm, khi được hỏi về ngành nông nghiệp trong 9 tháng vừa qua đã đạt được nhiều thành tựu, với những điểm sáng nổi bật của nền kinh tế nước ta thì Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, trong đại dịch COVID-19 ngành nông nghiệp lại được nhắc đến như 1 trụ đỡ khi kinh tế chao đảo. Tôi hay nghĩ đến câu nói vui: “Nhất sĩ nhì nông, hết gạo chạy rông, nhất nông nhì sĩ”.

9 tháng đầu năm, mọi người hay đánh giá thông qua các con số tỉ trọng đóng góp cho tổng sản phẩm quốc gia hay doanh thu của các doanh nghiệp. Nhưng đã đến lúc phải nghĩ đến câu chuyện khác sau đại dịch, không biết anh Lộc có đồng thuận không, đó là đánh giá nền kinh tế và doanh nghiệp dựa trên sự lan toả, chiều sâu của mỗi nền kinh tế và doanh nghiệp.

Quy mô của các doanh nghiệp nông nghiệp có thể không bằng các doanh nghiệp công nghiệp nhưng sức lan toả ra hàng chục triệu hộ nông dân có thể kết nối trở thành sức mạnh. Như vậy phải nhìn nền nông nghiệp là một cấu trúc kinh tế xã hội chứ không phải là ngành kinh tế đơn lẻ, không chỉ là một ngành có đóng góp 14% tổng GDP. Đây là một ngành kinh tế bao trùm đem lại thu nhập cho hàng chục triệu con người chứ không phải 1 nhóm người.

Từ câu chuyện trong đại dịch vừa rồi có thể nhìn thấy ngành nông nghiệp với hàng chục triệu hộ nông dân có thể linh hoạt và năng động hơn trong đại dịch, trên từng mảnh vườn, cái ao… vẫn có thể tạo ra giá trị kinh tế, tạo ra bức tranh nông nghiệp “dương” so với nhiều ngành khác.

Tôi nghĩ về sức sống của hàng chục triệu hộ nông dân. Đây là niềm tin để phát triển chiến lược “tam nông” căn cơ hơn.

Làm nông nghiệp muốn đi nhanh thì bớt nhìn lại quá khứ

Chia sẻ về dư địa để tăng kim ngạch xuất khẩu lên trong thời gian từ nay đến cuối năm, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, theo thông lệ hằng năm, quý IV là quý tăng trưởng mạnh nhất của ngành nông nghiệp. Sơ bộ làm việc với các hiệp hội, ngành hàng liên quan đến xuất khẩu, chúng tôi rất tự tin sẽ đạt được kế hoạch đặt ra 42.5 tỷ USD. Tuy nhiên, điều này còn lệ thuộc vào tình hình diễn biến dịch bệnh.

Chúng ta cũng biết, những ngày gần đây, sự chuyển hướng trong phòng chống dịch sang xác định sống chung với dịch trong điều kiện bình thường mới, chủ trương sẽ không còn “Zero COVID-19”, dòng người lao động từ khu đô thị về các địa phương đã xuất hiện ổ dịch, cũng khiến lãnh đạo một số địa phương không tránh khỏi hoang mang.

Mục tiêu của Chính phủ mở cửa nền kinh tế, phục hồi phát triển kinh tế cũng sẽ gặp một vài khó khăn khi dịch bùng phát tại một số địa phương. Tuy nhiên, hiện nay, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ lần này, cùng với sự chủ động của các địa phương, tôi nghĩ rằng đây là điểm tựa cho các doanh nghiệp có liên quan đến xuất khẩu có niềm tin để tái khởi động lại.

Hằng năm, tôi có gặp các “vị vua” như vua chuối, vua cà phê, vua lúa gạo, vua hồ tiêu… họ đều có niềm tin vào doanh nghiệp của mình, mặc dù cũng hơi nặng lòng với cách chống dịch của một số địa phương trong thời gian vừa qua đã làm cho doanh nghiệp gặp khó.

Tuy nhiên, tôi cũng đã chia sẻ với các doanh nghiệp: Việc gì đã qua thì để nó qua, vì một bên là kinh tế, một bên là sức khỏe của người dân thì không thể tránh khỏi. Chúng ta hãy hướng tới tương lai, không nhìn lại quá khứ nữa. Muốn đi nhanh thì bớt nhìn lại quá khứ.

Tôi nghĩ rằng có niềm tin rất lớn vào các doanh nghiệp nội của chúng ta vì cuối cùng doanh nghiệp Việt của chúng ta hoàn toàn có thể mở rộng để thu hút FDI.

Trong rất nhiều báo cáo của Đại hội Đảng, của Chính phủ đều nêu vấn đề tự chủ của nền kinh tế của chúng ta, vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp của chúng ta phải lớn mạnh hơn.

Hiện nay, Chính phủ đã tạo ra một hào khí cho các doanh nghiệp trên cả nước, trong nguy có cơ, cái cơ ở đây là các doanh nghiệp đã thức tỉnh, bản thân doanh nghiệp cũng nhìn lại sức chống chịu rủi ro của mình để tích cực hơn.

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nông nghiệp giai đoạn sắp tới,

Bên cạnh đó Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng nói về mục tiêu tăng trưởng toàn ngành năm 2021. Theo Bộ trưởng thì qua khảo sát sơ bộ đánh giá đối với từng ngành hàng, từng địa phương và làm việc với Tổng cục Thống kê, chúng tôi nghĩ rằng tăng trưởng của ngành sẽ đảm bảo và góp phần vào tăng trưởng chung của nền kinh tế nước ta. Qua đó để thấy dư địa của chúng ta, mặc dù đang ở giai đoạn chống chọi với dịch bệnh, ngay cả ngành nông nghiệp, các doanh nghiệp nông nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn như chi phí đầu vào tăng, những biến cố thị trường, đứt gãy logistic cung ứng thế giới… Tuy nhiên dư địa chúng ta còn và chúng ta có niềm tin.

Trong bối cảnh đó, những bước đi của ngành nông nghiệp nhiệm kỳ 2021-2025 với tầm nhìn phát triển chiến lược, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nông nghiệp giai đoạn sắp tới, không phải quy hoạch lại ngành này hay ngành kia, tăng ngành này giảm ngành kia mà chính là chuyển đổi mô hình tăng trưởng của ngành nông nghiệp, chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp dựa trên mục tiêu tăng sản lượng sang tư duy kinh tế với mục tiêu là tăng giá trị. Chúng ta bắt đầu khơi thông được tư duy đó.

Đã đến lúc chúng ta phải thay đổi mô hình chứ không phải thay đổi tỉ trọng của một ngành nông nghiệp khi đi theo sản lượng. Chúng ta phải tích hợp đa giá trị vào sản phẩm, nhìn nông nghiệp không phải là kỹ thuật hay sản xuất, thậm chí không dừng lại là ngành kinh tế mà là ngành tích hợp cả kinh tế, văn hóa, xã hội. Bởi vì đã có nhiều nghiên cứu, bản thân xã hội cũng là nguồn lực, bản thân văn hóa cũng là nguồn lực… Văn hóa, xã hội nông thôn, tri thức hóa người nông dân tạo ra cộng đồng nông dân năng động ở địa phương. Nó sẽ trở thành nguồn lực tinh thần hợp tác của người nông dân với nhau. Chúng ta thấy “manh mún, nhỏ lẻ, tự phát” là 3 từ khóa “lời nguyền” của nông nghiệp; nếu trong “bình thường mới” tiếp tục manh mún, nhỏ lẻ, tự phát thì vẫn là vòng lẩn quẩn.

Nhật Quang