Ngân hàng bứt tốc kéo VN-Index lên 1,630 điểm
Investing.com - Kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024 do Kiểm toán Nhà nước công bố mới đây đã chỉ ra hàng loạt vấn đề tồn tại trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đặc biệt là tình trạng nợ xấu gia tăng và hiệu quả đầu tư tài chính thấp tại một số tổ chức tín dụng.
Nợ xấu tăng mạnh, tín dụng thiếu định hướng
Trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động và linh hoạt, góp phần giữ lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và thanh khoản hệ thống. Các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm nhìn chung vẫn đảm bảo các chỉ số an toàn, tỷ lệ nợ xấu nội bảng dưới 3%.
Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước đánh giá cơ cấu tín dụng chưa đi đúng hướng ưu tiên. Đáng chú ý, dư nợ tín dụng bất động sản tăng 11,8% so với cuối năm 2022; trong đó, tín dụng đầu tư bất động sản tăng đến 35,4% – cao gấp 2,5 lần tốc độ tăng trưởng chung. Chất lượng tín dụng suy giảm, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Đặc biệt, nợ xấu ở nhóm khách hàng có dư nợ trên 500 tỷ đồng tăng mạnh cả về số tuyệt đối lẫn tỷ trọng. Tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (HM:STB), dư nợ nhóm này tăng tới 536,2%, còn tại Vietcombank (HM:VCB) tăng 110,8%.
Dù NHNN đã 4 lần hạ lãi suất điều hành trong năm 2023 (giảm từ 0,5–2 điểm %/năm), chênh lệch giữa lãi suất cho vay và huy động vẫn ở mức hơn 4%. Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP cũng không đạt kỳ vọng, khi tổng số tiền giải ngân chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, tương đương 3,04% kế hoạch. Một số ngân hàng còn chi sai quy định khoảng 1,75 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, NHNN vẫn chưa hoàn thiện chiến lược phát triển thị trường vàng, cũng như chưa can thiệp kịp thời để bình ổn thị trường theo đúng chức năng. Việc phối hợp chia sẻ số liệu với các bộ, ngành để phục vụ báo cáo cán cân thanh toán quốc tế vẫn còn hạn chế kéo dài nhiều năm.
Hiệu quả đầu tư tài chính thấp, sai phạm trong cho vay
Kiểm toán Nhà nước cũng phát hiện nhiều khoản đầu tư tài chính không hiệu quả. Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank (ALCI) lỗ lũy kế hơn 783 tỷ đồng, buộc Agribank phải trích lập dự phòng toàn bộ 172,08 tỷ đồng vốn đầu tư. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank (ALCII) đã bị tuyên bố phá sản, với khoản đầu tư hơn 294 tỷ đồng cũng được trích lập dự phòng hoàn toàn.
Agribank còn đầu tư 10 tỷ đồng vào CTCP Vận tải Vinaconex – doanh nghiệp đã ngừng hoạt động từ năm 2015 và trước đây là công ty con của Vinaconex (HM:VCG) – và cũng phải trích lập dự phòng toàn bộ số tiền này.
Một số ngân hàng khác bị phát hiện phân loại nợ không chính xác. Ví dụ, Co-opBank điều chỉnh tăng dư nợ nhóm 2 và nhóm 5, trong khi giảm dư nợ nhóm 1, 3 và 4. Tại Vietcombank, nợ nhóm 3 và 5 cũng tăng mạnh, trong khi các nhóm còn lại giảm.
Ngoài ra, còn nhiều sai sót liên quan đến thủ tục cho vay như thẩm định không đầy đủ, thiếu hồ sơ chứng minh mục đích sử dụng vốn, không đánh giá lại tài sản đảm bảo định kỳ hay kiểm tra sau cho vay chưa chặt chẽ.
Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, một số trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, vượt hạn mức hoặc hỗ trợ lãi suất sai quy định vẫn tồn tại. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao hơn mức bình quân toàn hệ thống.
NHNN đã thực hiện 4 đợt giảm lãi suất điều hành trong năm 2023, với mức giảm dao động từ 0,5 đến 2 điểm phần trăm mỗi năm. Tuy nhiên, mức chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân vẫn duy trì ở mức cao, trên 4%.
Về Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ, kết quả thực hiện chưa đạt kỳ vọng khi tổng số tiền hỗ trợ chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, tương đương 3,04% kế hoạch đề ra. Đáng chú ý, một số ngân hàng thương mại còn triển khai không đúng quy định, với số tiền vi phạm lên tới 1,75 tỷ đồng.