Giải quyết ô nhiễm nhựa: Việt Nam cần nguồn tài chính khoảng 9 tỷ USD

Vietstock - Giải quyết ô nhiễm nhựa: Việt Nam cần nguồn tài chính khoảng 9 tỷ USD

Để đạt được các mục tiêu giảm hơn 43% nhựa rò rỉ vào năm 2030 và đạt mức giảm 75% rác thải nhựa ra biển, Việt Nam cần nguồn tài chính khoảng 8-9 tỷ USD trong 5 năm tới.

Những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong việc giảm thiểu ô nhiễm nhựa và từng bước cải thiện hình ảnh quốc gia, đưa tên ra khỏi danh sách các quốc gia gây ô nhiễm nhựa hàng đầu trên thế giới.

Tuy vậy, để tiếp tục thực hiện quyết tâm giảm thiểu ô nhiễm nhựa (như giảm hơn 43% lượng nhựa rò rỉ ra môi trường, giảm 75% rác thải nhựa trên biển vào năm 2030), theo ước tính của nhóm chuyên gia KPMG, Việt Nam cần nguồn tài chính khoảng 8-9 tỷ USD để “hành động” trong 5 năm tới.

Duy trì cam kết về giảm rác thải nhựa

Tại hội thảo triển khai Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP) do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức ngày 9/7, đại diện KPMG (một trong những công ty kiểm toán lớn nhất thế giới) dẫn báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB) cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia “đóng góp” lớn vào ô nhiễm nhựa đại dương trong thời gian qua.

Theo ước tính của WB, năm 2018, Việt Nam thải khoảng 3,7 triệu tấn rác nhựa, dự báo đến 2030 con số này là 7,6 triệu tấn. Chỉ có 0,4 triệu tấn trong số này được tái chế, trong khi hầu hết nhựa bị đốt cháy, đổ hoặc chôn lấp.

Để đạt được các mục tiêu giảm nhựa như giảm hơn 43% nhựa rò rỉ vào năm 2030 và đạt mức giảm 75% rác thải nhựa ra biển, theo ước tính của KPMG, Việt Nam cần nguồn tài chính khoảng 8-9 tỷ USD trong 5 năm tới. Trong đó, 2-2,5 tỷ USD phục vụ việc giảm, thay thế nhựa ở đầu nguồn; 1,4-2 tỷ USD cho thu thập, phân loại; 2,8-3,4 tỷ USD cho tái chế; khoảng 1 tỷ USD cho các biện pháp can thiệp; 700-900 triệu USD cho biện pháp xử lý cuối cùng.

Nhóm chuyên gia khuyến nghị để có nguồn bổ sung, đầu tiên là cần cải cách và tối ưu hóa khung trách nhiệm mở rộng nhà sản xuất; thúc đẩy đầu tư cho đổi mới trong nhựa tái chế và nhựa thay thế; chính thức hóa và hỗ trợ khu vực phi chính thức; thiết lập hệ sinh thái tái chế có thể mở rộng thông qua các cụm công nghiệp và tăng cường quản lý chất thải đô thị và nông thôn…

Trong khi đó, theo bà Ramla Khalidi - Trưởng Đại diện UNDP Việt Nam, kể từ khi ra mắt năm 2020, NPAP Việt Nam đã kết nối hơn 200 tổ chức và hỗ trợ trên 160 dự án giảm thiểu ô nhiễm nhựa. Sáng kiến này đã thúc đẩy hơn 570 giải pháp sáng tạo, huy động tổng vốn đầu tư hơn 1 triệu USD.

"Nhờ sự phối hợp chặt chẽ đó đã góp phần định hình và lồng ghép nguyên tắc bao trùm vào các chính sách của Việt Nam," bà Ramla Khalidi nói và nhấn mạnh nếu mười năm trước, Việt Nam thường được xếp vào nhóm các quốc gia gây ô nhiễm nhựa hàng đầu thế giới thì nay câu chuyện đó đang thay đổi, không phải vì vấn đề đã được giải quyết hoàn toàn, mà vì Việt Nam đang có những bước đi thực chất và đo lường được để giải quyết vấn đề.

“Chuyển sang mối quan hệ đối tác thực sự bền vững sẽ cần thời gian. Điều này đòi hỏi hệ thống vận hành hiệu quả, sự dẫn dắt tích cực ở cấp quốc gia, nguồn tài chính ổn định. Dẫu vậy, điều này là hoàn toàn khả thi nếu tất cả các bên cùng chia sẻ trách nhiệm và duy trì hợp tác,” bà Ramla Khalidi nói.

Trưởng Đại diện UNDP Việt Nam cũng khẳng định với vai trò chủ trì Chương trình NPAP tại Việt Nam, tổ chức này tiếp tục cam kết thúc đẩy nền tảng đối tác đa phương, đa chủ thể, được thiết lập dựa trên hợp tác chính thức giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF).

Ngoài ra, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc cũng sẽ hỗ trợ các hoạt động của nhóm đối tác trong giai đoạn nửa sau của năm 2025 để hiện thực hóa những cam kết về giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa.

Củng cố nền tảng chính sách cần thiết

Trong diễn biến liên quan, trong ngày 9/7, Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP) đã chính thức ra mắt Nhóm kỹ thuật chính sách NPAP. Đây là một cơ chế được thiết kế thúc đẩy tính thống nhất giữa các khuôn khổ pháp lý liên quan đến hành động về nhựa và tính tuần hoàn. Nhóm quy tụ 15 thành viên là các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và đối tác phát triển.

Trưởng Nhóm kỹ thuật chính sách NPAP Việt Nam - ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, cho biết trong thời gian tới, nhóm sẽ hoạt động chặt chẽ với hai Nhóm kỹ thuật hiện hành của NPAP (Đổi mới sáng tạo và Tài chính, và Bình đẳng giới và Bao trùm xã hội), nhằm củng cố cách tiếp cận tích hợp và toàn diện để giải quyết ô nhiễm nhựa tại Việt Nam.

Hoạt động của nhóm nhằm củng cố nền tảng chính sách cần thiết cho những thay đổi dài hạn, mang tính hệ thống và đóng góp cho cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn nhựa bền vững.

Theo đánh giá của ông Vũ Đức Đam Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - Trưởng đoàn Việt Nam tại vòng đàm phán INC-5.2, đây là thời điểm then chốt để Việt Nam chủ động định hình các đề xuất phù hợp điều kiện trong nước đồng thời phát huy vai trò là thành viên tích cực của khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong quá trình xây dựng Thỏa thuận toàn cầu.

Ông Quang cũng cho rằng việc Chương trình Đối tác Hành động Quốc gia về nhựa Việt Nam chính thức ra mắt Nhóm kỹ thuật Chính sách NPAP trong ngày hôm qua, 9/7, là điểm tiếp nối cho cam kết trong việc giải quyết những thách thức ô nhiễm nhựa ngày càng gia tăng thông qua trách nhiệm chung, cũng như huy động nguồn lực và các giải pháp chính sách.

Bên cạnh đó, theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, NPAP cũng là cầu nối các bên liên quan củng cố chuyên môn, chia sẻ quan điểm và liên kết các biện pháp can thiệp để đạt được các mục tiêu quan trọng (bao gồm giảm 75% rác thải nhựa trên biển vào năm 2030, loại bỏ nhựa dùng một lần ở các tỉnh ven biển và triển khai Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhà nhập khẩu (EPR) trên toàn quốc).

Ông Quang cũng nhấn mạnh trong những năm qua, Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các đối tác quốc tế, tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp để triển khai các chương trình, dự án nhằm giảm thiểu ô nhiễm nhựa. Nhờ đó, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong quá trình giảm thiểu ô nhiễm nhựa và từng bước cải thiện hình ảnh quốc gia, đưa tên ra khỏi danh sách các quốc gia gây ô nhiễm nhựa hàng đầu trên thế giới./.

Hùng Võ