Dòng tiền chứng khoán dịch chuyển trước tác động thiên tai
Investing.com - Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Khu vực mới đây, Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) cho biết sự bất ổn trong chính sách thương mại là một trong những lý do khiến ngân hàng điều chỉnh dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 từ 3,5% xuống 3,2%. Báo cáo nhấn mạnh rằng những thay đổi về quy định thương mại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thương mại, đầu tư và sản xuất, đồng thời mô hình áp thuế toàn cầu hay cục bộ sẽ định hướng dòng chảy thương mại quốc tế.
Tuy nhiên, tại các quốc gia mà EBRD hoạt động, tác động trực tiếp từ thuế quan Mỹ dự kiến sẽ hạn chế. Chuyên gia kinh tế trưởng Beata Javorcik giải thích: việc Mỹ áp thuế quan sẽ ít ảnh hưởng trực tiếp vì hầu hết các nước Đông Âu và Trung Á xuất khẩu sang Mỹ không nhiều. Tác động quan trọng hơn sẽ là gián tiếp, khi tăng trưởng chậm lại tại các nền kinh tế phát triển châu Âu tác động lan tỏa đến đối tác thương mại. Các chính sách Mỹ còn ảnh hưởng qua hai kênh chính: cắt giảm hỗ trợ tài chính và lãi suất cao hơn, điều này làm chi phí vay vốn quốc tế tăng, đặc biệt với các nước có nợ nước ngoài lớn bằng ngoại tệ, như Ukraine, Lebanon, Moldova hay Mông Cổ.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng căng thẳng thương mại kết hợp với xung đột Nga-Ukraine đang tái cấu trúc dòng vốn FDI toàn cầu. Đầu tư từ phương Tây, đặc biệt là châu Âu và các nước áp lệnh trừng phạt Nga, vào phương Đông như Nga hay Trung Quốc giảm mạnh. Phần lớn dòng vốn này đã chuyển hướng sang các quốc gia “kết nối”, duy trì quan hệ chặt chẽ với cả phương Đông lẫn phương Tây. Dòng vốn vào Ấn Độ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Ai Cập, Ả Rập Xê Út, Uzbekistan và Kazakhstan tăng lên, phản ánh xu hướng đầu tư đa chiều.
Trung Á và vùng Caucasus là những khu vực hưởng lợi nhiều nhất từ xu hướng này. So với năm 2021, các nước như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Georgia và Armenia ghi nhận xuất khẩu sang EU tăng tới 90% vào năm 2024 nhờ hoạt động thương mại trung gian, dù vẫn thấp hơn 5% so với năm 2023. Khu vực này cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, nhờ lạm phát giảm và mức lương thực tế tăng, nâng cao sức mua và chi tiêu tiêu dùng. Trong khi đó, mức lương thực tế ở các nền kinh tế EU-EBRD vẫn thấp hơn 9% so với thời kỳ tiền Covid.
Sự quan tâm đầu tư và sức mua tăng cao đã dẫn đến các cam kết kỷ lục của EBRD tại Trung Á. Năm 2024, ngân hàng đầu tư 2,26 tỷ euro thông qua 121 dự án tại sáu nền kinh tế khu vực, phản ánh trọng tâm chiến lược vào các thị trường mới nổi.
Nhìn chung, khả năng phục hồi của các nền kinh tế trong khối EBRD sẽ phụ thuộc vào năng lực ứng phó với gián đoạn thương mại và thu hút đầu tư đa dạng. Các tác động dài hạn từ chính sách Mỹ, căng thẳng địa chính trị và các quan hệ thương mại đang hình thành sẽ định hướng quỹ đạo kinh tế của khu vực trong những năm tới.