Việt Nam trở thành nước nhập khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới
Investing.com - Báo cáo mới công bố của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy bức tranh trái ngược của ngành gạo trong 9 tháng đầu năm 2025.
Việt Nam xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo, thu về 3,55 tỉ USD, tăng 0,1% về khối lượng nhưng giảm tới 18,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá xuất khẩu bình quân chỉ đạt 509 USD/tấn, giảm gần 19%. Hệ quả là thặng dư ngành gạo rơi xuống mức 2,04 tỉ USD, thấp hơn 38,7% so với năm ngoái.
Trong khi xuất khẩu suy giảm, nhập khẩu gạo lại tăng mạnh bất ngờ. Doanh nghiệp trong nước đã chi tới 1,51 tỉ USD nhập khẩu gạo – con số còn cao hơn cả kim ngạch nhập khẩu lúa mì (1,09 tỉ USD, tăng 13,4%) và đậu nành (953,3 triệu USD, tăng 28,7%). Đây là điều gây nhiều ngạc nhiên vì gạo vốn là mặt hàng thế mạnh của Việt Nam, trong khi lúa mì và đậu nành là nhóm nông sản nước ta không có lợi thế sản xuất.
Dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) càng cho thấy xu hướng rõ nét: năm 2025, Việt Nam sẽ trở thành nước nhập khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới với sản lượng dự kiến 4,1 triệu tấn, chỉ sau Philippines. Trước đó, năm 2024, Việt Nam xếp thứ 3 sau Philippines và Indonesia. Nguyên nhân chính được USDA chỉ ra là sản lượng lúa trong nước sụt giảm và nhu cầu ngày càng lớn với nguồn cung giá rẻ từ Campuchia.
Nguồn cung nhập khẩu không chỉ đến từ Campuchia. Một số doanh nghiệp cho biết Việt Nam cũng nhập gạo từ Ấn Độ với giá rẻ nhưng chất lượng thấp hơn nhiều so với gạo trong nước – thường gãy, bạc bụng, không đạt tiêu chuẩn gạo ăn. Loại gạo này chủ yếu dùng làm nguyên liệu sản xuất bún, bánh, phở, rượu hoặc làm thức ăn chăn nuôi.
Thực tế này đặt ra nghịch lý cho ngành gạo Việt Nam: vừa là nước xuất khẩu hàng đầu, vừa nằm trong nhóm nhập khẩu lớn nhất thế giới. Điều đó phản ánh sự mất cân đối giữa sản xuất và tiêu thụ trong nước, đồng thời cho thấy áp lực ngày càng lớn về nguồn cung ổn định, chất lượng và giá cả cạnh tranh. Các chuyên gia cho rằng để giảm phụ thuộc nhập khẩu, Việt Nam cần chú trọng nâng năng suất, đa dạng hóa giống lúa, cải thiện chuỗi giá trị và mở rộng thị trường xuất khẩu theo hướng bền vững hơn.