Đọc sâu: Nghệ thuật kể chuyện định hình chiến lược kinh tế như thế nào?

Việc kể chuyện đã có từ lâu đời như lịch sử của nền văn minh. Những câu chuyện được kể xung quanh ngọn lửa, trong các văn bản tôn giáo và những quyển sách dành cho thiếu nhi cho chúng ta biết căn tính (identity), và khắc ghi vào tâm khảm của chúng ta những chuẩn mực và giá trị để giúp chúng ta hiểu về thế giới xung quanh.Những nhà kinh tế bắt đầu hiểu rằng các câu chuyện cũng định hình hành vi, và vì thế chúng định hình những kết quả kinh tế. Trong một bài báo cáo của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ (National Bureau of Economic Research-NBER), nhà kinh tế tài chính và là khôi nguyên của giải [về kinh tế học để tưởng nhớ] Nobel năm 2013 Robert Shiller kêu gọi nghiên cứu về ‘các tự sự kinh tế’. Ông cho rằng cách mà chúng ta nói về những sự kiện, ví dụ như cuộc Đại Khủng hoảng (những năm 1930), Đại Suy thoái (2007-09) hoặc các chính sách kinh tế của Tổng thống Trump ngày nay đã ảnh hưởng (hoặc sẽ ảnh hưởng) đến các kết quả của những sự kiện này. Ông giải thích rằng những chu kỳ kinh tế không thể chỉ được giải thích bằng tính duy lý của các con số. Những câu chuyện mà chúng ta kể, và cách mà những câu chuyện này lan truyền cũng rất quan trọng.Các câu chuyện hay tự sự về kinh tế là những cách đơn giản hóa để giúp chúng ta hiểu thế giới. Chúng tồn tại dưới nhiều hình thức: từ các bài báo và sách, đến những giai thoại và truyện cười. Những câu chuyện thường thu hút chúng ta không chỉ vì chúng thuật lại tất cả các sự kiện, mà còn vì chúng giải thích thế giới bằng cách củng cố những thiên kiến (bias) và niềm tin hiện có của chúng ta.

Shiller sử dụng một câu chuyện để giải thích tác động của những câu chuyện. Vào một buổi tối năm 1974, tại một nhà hàng ở Washington DC, nhà kinh tế Arthur Laffer đã ăn tối với hai nhân vật quan trọng của Nhà Trắng là Dick Cheney và Donald Rumsfeld. Họ đã thảo luận về chính sách thuế. Laffer lấy một cái khăn ăn và vẽ lên đó một đồ thị hình chữ U ngược. Ở phía bên trái, thuế suất là 0%, có nghĩa là thu ngân sách từ thuế thu nhập cũng bằng không. Ở phía bên phải, thuế suất là 100%, đồng nghĩa với việc không ai làm việc và thu ngân sách từ thuế cũng bằng không. Điều này chỉ ra rằng có một mức thuế suất tối ưu mà thu ngân sách từ thuế không thể tăng hơn nữa, cho dù thuế suất tăng hay giảm.

Ông biết điều này từ kinh nghiệm của bản thân: khi người ta nhận ra mức độ nghiêm trọng của cuộc Đại Suy thoái vào năm 2007, các nhà hoạch định chính sách đã phải hành động nhanh chóng. Nếu họ tiếp cận nó theo phép diễn dịch, họ sẽ phải đồng ý với những lý do về mặt lý thuyết đã gây ra cuộc khủng hoảng. Eichengreen cho rằng điều này gần như không thể trước tình trạng chia rẽ sâu sắc trong lĩnh vực kinh tế học vĩ mô. Nếu họ tiếp cận nó theo phép quy nạp, họ sẽ phải dựa vào bằng chứng thống kê, nhưng phần lớn chúng lại không có sẵn ngay lập tức.Vì vậy, thay vào đó họ chuyển sang một sự kiện mà họ đã nghiên cứu: Cuộc Đại Khủng hoảng [1929 – 1939]. Ben Bernanke, một sinh viên nghiên cứu về cuộc Đại Khủng hoảng, đã sử dụng phép tương tự để đảm bảo rằng những sai lầm tương tự không bị lặp lại. Theo đó, chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng đã được đưa ra. Phép tương tự cùng với cuộc Đại Khủng hoảng đã giúp việc truyền đạt dễ dàng hơn giải pháp chính sách của họ đến với đại chúng. Thay vì cố gắng giải thích lý thuyết hay những con số thống kê, họ có thể xây dựng một câu chuyện giúp mọi người hiểu tại sao việc nới lỏng định lượng (quantitative easing) hoặc kích cầu tài khóa (fiscal stimulus) là điều cần thiết.