Investing.com - Việc cạn kiệt thanh khoản trên thị trường chứng khoán không chỉ là vấn đề của nhà đầu tư chứng khoán mà nó còn phản ánh tâm lý chung và có thể gây tổn hại đến nền kinh tế. Theo ông John Maynard Keynes, nhà kinh tế học nổi tiếng người Anh, tác giả của sách The General Theory of Employment, Interest and Money, khi thị trường chứng khoán cạn kiệt thanh khoản, điều này phản ánh một sự suy giảm nghiêm trọng trong niềm tin của nhà đầu tư và cho thấy thị trường đang ở trong tình trạng bất ổn hoặc suy thoái sâu. Ông Keynes là cha đẻ của lý thuyết kinh tế học hiện đại, căn cứ cho chính sách kích tế của các quốc gia hùng mạnh nhất. Vậy hãy xem ông ấy đánh giá như thế nào về việc cạn kiệt thanh khoản hay nói cách khác là “bẫy thanh khoản”. Và liệu tình trạng này có giống như tình trạng đang diễn ra ở thị trường chứng khoán Việt Nam hay không?
Cạn kiệt thanh khoản, theo ông Keynes, có nghĩa là ít người sẵn sàng mua-bán cổ phiếu, khiến giao dịch giảm mạnh và giá cổ phiếu trở nên rất biến động. Đây là một dấu hiệu quan trọng cho thấy tâm lý đầu tư đã chuyển sang bi quan, và nhà đầu tư đang cố giữ tiền mặt thay vì đổ vào thị trường chứng khoán.
Dưới đây là một số ý chính mà ông Keynes có thể coi là dấu hiệu cảnh báo từ việc cạn kiệt thanh khoản:
1. Mất niềm tin vào nền kinh tế
Khi thanh khoản cạn kiệt, nhà đầu tư thường chuyển sang giữ tiền mặt hoặc tài sản an toàn vì họ lo ngại nền kinh tế đang suy thoái hoặc có thể xảy ra khủng hoảng. Đây là dấu hiệu của tâm lý tiêu cực lan rộng trong thị trường, dẫn đến tình trạng người dân hạn chế tiêu dùng và doanh nghiệp ngừng đầu tư.
Theo ông Keynes, đây là thời điểm chính phủ cần can thiệp để khôi phục niềm tin thông qua các biện pháp tài khóa và tiền tệ nhằm ổn định nền kinh tế cũng như phải có thông điệp rõ ràng để ổn định tâm lý các nhà đầu tư.
2. Rủi ro bẫy thanh khoản (Liquidity Trap)
Cạn kiệt thanh khoản trong thị trường chứng khoán là dấu hiệu của tình trạng bẫy thanh khoản, khi lãi suất giảm rất thấp nhưng vẫn không kích thích được đầu tư và tiêu dùng. Trong tình huống này, các nhà đầu tư và người tiêu dùng đều lo ngại về rủi ro kinh tế và từ chối đầu tư vào các tài sản rủi ro như cổ phiếu.
Ông Keynes cảnh báo rằng bẫy thanh khoản là một trạng thái nguy hiểm cho nền kinh tế, vì các công cụ tiền tệ như giảm lãi suất sẽ không còn hiệu quả, đòi hỏi chính phủ phải sử dụng biện pháp tài khóa mạnh hơn, chẳng hạn như tăng chi tiêu công.
3. Tâm lý bầy đàn và khủng hoảng niềm tin
Trong thị trường chứng khoán, khi một lượng lớn nhà đầu tư đồng loạt bán tháo hoặc rút khỏi thị trường, một phần lớn là do tâm lý bầy đàn, nhà đầu tư hành động theo nhau thay vì dựa trên đánh giá giá trị thực của cổ phiếu. Tâm lý này dễ dàng dẫn đến cạn kiệt thanh khoản, vì ngày càng ít người mua vào và thị trường nhanh chóng mất cân đối cung cầu.
Ông Keynes coi đây là dấu hiệu cho thấy sự thiếu niềm tin hệ thống trong nền kinh tế, khi mọi người lo ngại về tình trạng bất ổn dài hạn, làm gia tăng nguy cơ suy thoái sâu hơn.
4. Suy giảm đầu tư và gia tăng thất nghiệp
Khi thanh khoản trên thị trường chứng khoán cạn kiệt, nhiều doanh nghiệp sẽ khó huy động vốn từ thị trường tài chính, dẫn đến giảm đầu tư vào sản xuất và mở rộng kinh doanh. Điều này tạo ra một vòng xoáy tiêu cực: doanh nghiệp ngừng đầu tư, dẫn đến sản lượng và việc làm giảm, rồi từ đó làm giảm tổng cầu.
Theo ông Keynes, hậu quả của tình trạng này là tỷ lệ thất nghiệp tăng lên, và suy thoái trở nên nghiêm trọng hơn khi người tiêu dùng mất việc làm và giảm chi tiêu.
5. Giải pháp đề xuất của ông Keynes
Ông Keynes cho rằng khi thị trường chứng khoán cạn kiệt thanh khoản và nền kinh tế rơi vào vòng xoáy suy thoái, các biện pháp tiền tệ sẽ khó mang lại hiệu quả. Ông khuyến nghị chính phủ tăng cường chi tiêu công, tạo việc làm và cải thiện cơ sở hạ tầng để bù đắp cho sự thiếu hụt trong đầu tư tư nhân.
Đồng thời, các chính sách ổn định tâm lý như truyền thông tích cực và các cam kết dài hạn cũng cần được áp dụng để khôi phục niềm tin của người dân và nhà đầu tư vào tương lai nền kinh tế.
Như vậy, khi thị trường chứng khoán cạn kiệt thanh khoản theo quan điểm của ông Keynes, đây là dấu hiệu rõ ràng của sự bất ổn kinh tế và niềm tin giảm sút, đòi hỏi phải có sự can thiệp của chính phủ. Ông Keynes cho rằng các chính sách tài khóa mạnh mẽ là cần thiết để phá vỡ vòng xoáy suy thoái, vì chỉ khi nền kinh tế có tín hiệu phục hồi thì niềm tin mới dần quay trở lại, từ đó giúp khôi phục thanh khoản trên thị trường tài chính.
Hiện tại chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp tài khóa giống như đã nêu trong lý thuyết kể trên. Song song đó, chính phủ cần đưa ra thông điệp rõ hơn về những rủi ro mà nhà đầu tư đang lo ngại và cách chính phủ có thể can thiệp để hóa giải những rủi ro đó giúp các doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể yên tâm để tiền của mình vào thị trường tài chính hơn.