World Cup - Trái bóng và lợi nhuận? (K1): Nặng vốn hạ tầng

Vietstock - World Cup - Trái bóng và lợi nhuận? (K1): Nặng vốn hạ tầng

Trong vòng 20 năm, chi phí cho việc đăng cai giải đấu thể thao lớn nhất hành tinh - FIFA World Cup - đã tăng gấp 10 lần, từ khoảng 1,4 tỷ USD tại Pháp năm 1998 lên gần 14 tỷ USD ở Nga năm nay. Chi nhiều như vậy, liệu World Cup có giúp nước chủ nhà hưởng lợi từ việc đăng cai, hay vẫn lợi bất cập hại?

Theo tính toán của giới chuyên môn, nước Nga đã chi khoảng 14 tỷ USD, tức 1% GDP cho mùa World Cup 2018 sẽ khai mạc vào ngày 14-6 tới. Dù ít hơn một nửa so với con số ước tính ban đầu của Moscow (30 tỷ USD), con số này vẫn cao hơn 2 tỷ USD so với World Cup 2014 tại Brazil, gấp 3 lần Nam Phi 2010 và là World Cup đắt nhất trong lịch sử.

12 sân bóng

Cho đến nay, Nga đã chi tiêu khoảng 12 tỷ USD (tương đương 273.500 tỷ VNĐ) cho việc nâng cấp và xây mới hàng loạt sân vận động, cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông, hệ thống cấp điện cùng công tác đảm bảo an ninh... nhằm giới thiệu một nước Nga hùng mạnh, đồng thời quảng bá hình ảnh của mình ra thế giới. Chính phủ liên bang chi 57,6% tổng chi phí, chính quyền khu vực và địa phương trả 13,6%, phần còn lại 28,8% do doanh nghiệp cả tư nhân lẫn nhà nước, tài trợ.

Giải vô địch Bóng đá thế giới lần thứ 21/2018 - ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh - lần đầu tiên được tổ chức tại một quốc gia thuộc Đông Âu và cũng là lần đầu tiên được tổ chức tại một quốc gia thuộc Liên Xô trước đây. Nước chủ nhà Nga đã chi hơn 4 tỷ USD (tương đương 91.200 tỷ VNĐ) cho 12 sân vận động. Thủ đô Moscow có sân vận động quốc gia Luzhniki và sân Otkrytiye Arena của đội bóng đá Spartak Moscow, trong đó sân Luzhniki được nâng cấp lên 81.000 chỗ ngồi, trở thành sân vận động lớn nhất, là nơi diễn ra các trận đấu quan trọng của giải, trong đó có khai mạc và trận chung kết. Sân Otkrytiye Arena với 45.360 chỗ ngồi chỉ sửa sang lại chút đỉnh. 

Sân vận động xây lâu nhất, đắt đỏ nhất và sáng tạo nhất của Nga thuộc về Saint Petersburg. Công trình này bắt đầu từ năm 2005 đến 2017 với kinh phí hơn 700 triệu USD (khoảng 16.000 tỷ VNĐ), được thiết kế như con tàu vũ trụ, mái có thể thu vào tự động với trên 68.000 chỗ ngồi. Đây là một trong những sân vận động tiêu biểu cho xu hướng của kiến trúc xây dựng hiện đại. Tính độc đáo của sân này là nhiệt độ bên trong sân luôn ở mức 15oC, bất kể bên ngoài băng giá hay nóng bức.

Cùng sân cũ được sửa lại còn có sân Kazan tại thành phố Kazan với 45.300 chỗ ngồi, và sân Fisht Olympic tại thành phố nghỉ dưỡng Sochi tận phía Nam trên bờ biển Đen, với trên 47.600 chỗ ngồi.

Trong 7 sân còn lại, sân Trung tâm của thành phố Yekaterinburg (nằm sâu về phía Đông Moscow) được nâng cấp với 35.000 chỗ ngồi; sân Volgograd tại thành phố Volgograd (gần thành phố Rostov trên sông Đông) được xây lại trên nền cũ với 45.568 chỗ ngồi. 5 sân được xây mới hoàn toàn gồm sân Nizhny Novgorod ở thành phố Nizhny Novgorod (nằm giữa Moscow và Kazan) gần 45.000 chỗ ngồi; sân Rostov tại thành phố Rostov trên sông Đông với 45.000 chỗ ngồi; sân Mordovia tại thành phố Saransk trên 45.000 chỗ ngồi; sân Cosmos Arena tại thành phố Samara với gần 43.000 chỗ ngồi và sân Kaliningrad 35.200 chỗ ngồi tại thành phố Kaliningrad (thành phố này nằm phía Tây Bắc, kẹp giữa Ba Lan và Lithuania). 

12 sân vận động là 12 công trình mang tính nghệ thuật, đồng thời đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của FIFA. Bên cạnh đó, ở các SVĐ sẽ bố trí  khu vực cách ly để tạm giữ những người vi phạm trật tự công cộng, những người có hành vi quá khích.

Khách sạn và đường sá

Ngày 30-4, Phó Thị trưởng Moscow phụ trách về phát triển đô thị và xây dựng Marat Khusnullin tuyên bố kể từ thời điểm công bố về việc chuẩn bị cho World Cup 2018 vào năm 2014, đến nay Moscow đã xây dựng 27 khách sạn với 5.000 phòng. Thành phố đã bổ sung thêm lượng lớn phòng khách sạn để đáp ứng nhu cầu cao của khách du lịch mùa World Cup. Dự kiến sẽ có khoảng 570.000 người hâm mộ nước ngoài và 700.000 người Nga tham dự các trận đấu World Cup.

World Cup 2018 được kỳ vọng sẽ tạo được cú hích cho nền kinh tế Nga. “Chúng tôi cho rằng lượng khách du lịch cả sau giải vô địch bóng đá vẫn tăng thêm, vì nhiều người muốn thấy Moscow và thủ đô Nga được công nhận là điểm đến hấp dẫn. Và chúng ta đang thấy ngay cả vào dịp cuối tuần mọi người từ châu Âu tới Moscow để nghỉ ngơi, đó là chưa kể đến du lịch kinh doanh - các vị khách từ khắp đất nước sẽ đến thủ đô, tạo thu nhập cho chúng ta” - Phó Thị trưởng Moscow nói.

Từ trước đó, Nga đã ngăn chặn việc tăng giá phòng khách sạn mùa World Cup. Các khách sạn, motel không đạt tiêu chuẩn trong việc đăng ký kinh doanh dịch vụ lưu trú sẽ bị phạt. Theo hãng thông tấn TASS, cơ quan Bảo vệ Quyền lợi Người tiêu dùng của Nga (Rospotrebnadzor) đã tiến hành các đợt kiểm tra, phát hiện 591 trường hợp tăng giá phòng khách sạn, 135 khách sạn không đạt tiêu chuẩn tại các thành phố đăng cai tổ chức các trận đấu World Cup 2018. Cơ quan này đã phạt những trường hợp vi phạm trên với tổng mức phạt gần 6 triệu rúp (khoảng 97.800USD).

Nga đang có hệ thống tàu điện ngầm nối các thành phố với nhau cùng hệ thống sân bay hiện đại. Tuy nhiên, khoảng cách trung bình giữa các thành phố đăng cai World Cup tại Nga là 400 dặm, trong khi giữa Yekaterinburg và Kaliningrad, các thành phố cực Tây và cực Đông, khoảng cách là 2.000 dặm.

Với khoảng cách như vậy đòi hỏi một cách tiếp cận đặc biệt để tổ chức vận chuyển cho giải đấu. Chính phủ Nga dự định phân bổ khoảng 5 tỷ USD cho phát triển cơ sở hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, do cuộc khủng hoảng kinh tế đang diễn ra trong nước, tổng số tiền cuối cùng đã giảm gần gấp 3 lần. Ngân sách dành cho giao thông ít bị cắt giảm nên số tiền này sẽ được ưu tiên dành cho việc tái thiết và xây dựng hơn 100 địa điểm và phương tiện giao thông, với cơ sở hạ tầng sân bay và mạng lưới đường bộ. 

Theo Bộ trưởng Giao thông vận tải Nga Nikolai Asaul, chính quyền liên bang và địa phương đã phát triển các giải pháp hậu cần dựa trên ước tính lưu lượng hành khách. Sân bay Pulkovo ở St. Petersburg đã được xây dựng lại và một nhà ga mới đã được thêm vào Sân bay Quốc tế Kurumoch của Samara.

Việc xây dựng lại sân bay của St. Petersburg mất 3 năm. Ban đầu có kế hoạch kết nối sân bay Pulkovo với trung tâm thành phố bằng một đường xe điện đường sắt nhẹ, nhưng do cuộc khủng hoảng kinh tế, chính quyền địa phương đã từ bỏ ý tưởng này. Người hâm mộ sẽ được chuyển đến thành phố bằng xe buýt với các tuyến đường đặc biệt.

Trong khi đó, chính quyền khu vực đang xây dựng đường cho World Cup để cải thiện kết nối giữa các khu vực thành phố. Theo Thống đốc Yevgeny Kuibashev của Yekaterinburg, Moscow đã phân bổ 1,5 tỷ rúp (22,5 triệu USD) để hoàn thành một đường vành đai ở Yekaterinburg đã được bắt đầu cách đây hơn 20 năm vào năm 1994.

(còn tiếp)

Văn Cường