Trung Quốc cáo buộc Mỹ gây leo thang căng thẳng thương mại

Investing.com - Bắc Kinh chỉ trích Washington “thiếu nhất quán” sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thêm thuế nhập khẩu 100% với hàng hóa Trung Quốc, đồng thời bảo vệ quyết định siết xuất khẩu đất hiếm, song chưa đưa ra biện pháp trả đũa mới.

Hôm 11/10, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết việc kiểm soát đất hiếm được đưa ra sau hàng loạt động thái bất lợi từ phía Mỹ kể từ vòng đàm phán thương mại tại Madrid tháng trước, trong đó có việc bổ sung doanh nghiệp Trung Quốc vào danh sách đen thương mại và áp phí cảng với tàu liên quan đến Trung Quốc. Cơ quan này khẳng định các biện pháp của Washington đã “làm tổn hại nghiêm trọng lợi ích của Trung Quốc và phá vỡ bầu không khí đối thoại kinh tế song phương”.

Tuyên bố của Bắc Kinh được xem là phản ứng chính thức đầu tiên sau bài đăng dài của ông Trump trên mạng xã hội Truth Social, trong đó ông chỉ trích Trung Quốc “phá vỡ thỏa thuận ngừng leo thang” đạt được cách đây sáu tháng. Ngày 10/10, Tổng thống Mỹ đã áp mức thuế mới 100% với hàng hóa Trung Quốc xuất sang Mỹ và tuyên bố sẽ mở rộng kiểm soát xuất khẩu phần mềm chiến lược từ đầu tháng 11.

Căng thẳng mới khiến thị trường chứng khoán Mỹ chao đảo, cổ phiếu công nghệ lớn giảm mạnh, trong khi các doanh nghiệp quốc tế phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc lo ngại đứt gãy chuỗi sản xuất. Diễn biến này cũng đe dọa khả năng diễn ra cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC cuối tháng này.

Trung Quốc khẳng định việc siết xuất khẩu đất hiếm không nhằm trả đũa, mà xuất phát từ quan ngại về ứng dụng quân sự của vật liệu này trong bối cảnh xung đột toàn cầu leo thang. Bắc Kinh cũng tránh công bố thuế quan mới với hàng hóa Mỹ, khác với các vòng đối đầu trước đó, khi hai bên liên tục nâng thuế lên tới 145% và 125%.

Giới phân tích nhận định việc Bắc Kinh giữ thái độ kiềm chế cho thấy khả năng nước này muốn để ngỏ cánh cửa đàm phán. Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo nếu Trung Quốc không đáp trả về thuế, điều đó có thể phản ánh sự suy giảm niềm tin vào việc đạt thỏa thuận lâu dài với Washington.

Trong khi đó, Bắc Kinh vẫn có thể sử dụng các công cụ khác để gây sức ép, như biện pháp quản lý và điều tra chống độc quyền với doanh nghiệp Mỹ. Tuần trước, Cục Quản lý Thị trường Trung Quốc (SAMR) mở cuộc điều tra đối với hãng sản xuất chip Qualcomm sau thương vụ mua lại công ty Autotalks của Israel mà không báo cáo với cơ quan quản lý.

Bộ Thương mại Trung Quốc cũng tìm cách trấn an các doanh nghiệp nước ngoài, khẳng định “các biện pháp kiểm soát không phải là lệnh cấm xuất khẩu”. Cơ quan này cho biết những đơn hàng phục vụ mục đích dân sự và tuân thủ quy định sẽ được cấp phép bình thường, đồng thời hứa hẹn “tạo thuận lợi cho thương mại hợp pháp”.

Hiện Trung Quốc chiếm hơn 90% sản lượng đất hiếm và nam châm đất hiếm tinh chế toàn cầu. Sau khi bổ sung thêm 5 nguyên tố – holmium, erbium, thulium, europium và ytterbium – vào danh sách cần giấy phép hôm 9/10, tổng số nguyên tố đất hiếm bị hạn chế xuất khẩu của nước này đã tăng lên 12.