Vietstock - Sự cố phát hành nhầm 105 tỷ USD “cổ phiếu ma” khiến nhà đầu tư Hàn Quốc phẫn nộ
Khởi đầu với sai lầm ngớ ngẩn là phát hành một lượng cổ phiếu ma trị giá 105 tỷ USD trên thị trường chứng khoán Hàn Quốc và giờ tình hình đang trở nên tồi tệ hơn.
Một ai đó tại công ty Samsung Securities – một trong những công ty môi giới chứng khoán lớn nhất ở Hàn Quốc – đang cố gắng trả cổ tức cho nhân viên ở mức 1,000 Won/cp (tương ứng 93 xu Mỹ) theo kế hoạch trả thù lao của Công ty. Tuy nhiên, họ lại nhầm lẫn và phân phát tới 1,000 cổ phiếu Samsung Securities trên mỗi cổ phiếu mà nhân viên sở hữu. Tính tổng cộng, Công ty này đã phân phát 2.83 tỷ cổ phiếu với giá trị trên giấy tờ khoảng 112.6 ngàn tỷ Won, cao gấp 30 lần giá trị vốn hóa của Samsung Securities.
Sự thật là những cổ phiếu này không hề tồn tại, nhưng điều đó cũng không thể cản bước những nhân viên Công ty bán đổ bán tháo cổ phiếu này. Chính tình trạng bán đổ bán tháo đã dẫn tới sự sụt giá mạnh của cổ phiếu Samsung Securities. Cổ phiếu này có lúc lao dốc tới 12% chỉ trong vòng vài phút trong ngày 06/04/2018, mức giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009. Sau sự cố trên, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đã thua lỗ nặng nề.
Thua lỗ vì một sai lầm ngớ ngẩn của công ty môi giới, nhiều nhà đầu tư lên tiếng quở trách và tỏ ra phẫn nộ với Samsung Securities. Họ cảm thấy tức giận với những nhân viên đã bán cổ phiếu không hề tồn tại (cổ phiếu ma). Chưa hết, họ cũng bực tức với Chính phủ và các cơ quan quản lý vì hệ thống cho phép mọi người bán khống cổ phiếu mặc dù họ không thực sự sở hữu chúng và chúng cũng không hề có thật.
“Chẳng ai ngờ được chuyện này lại xảy ra”, Hwang Seiwoon, nhà nghiên cứu ở bộ phận thị trường vốn của Viện Thị trường Vốn Hàn Quốc (KCMI), cho hay. “Một nhân viên bán ra 1 triệu cổ phiếu công ty trong giờ làm việc? Điều đó thật quái lạ”.
Cổ phiếu ma
Nhiều hãng truyền thông lớn tại Hàn Quốc đã gọi sai lầm ngớ ngẩn này là sự cố về “cổ phiếu ma”. Các cơ quan quản lý đang xem xét và đánh giá lại các biện pháp kiểm soát nội bộ của Samsung Securities. Hôm thứ Hai (12/04), quỹ hưu trí lớn của Hàn Quốc đã ngừng sử dụng dịch vụ môi giới của Samsung Securities. Công ty môi giới này cho biết họ sẽ trừng phạt nghiêm khắc những nhân viên đã bán cổ phiếu ma, và bồi thường cho những cổ đông đã mất tiền khi giá cổ phiếu lao dốc.
“Chúng tôi sẽ bồi thường cho nhà đầu tư đã thua lỗ nhiều nhất có thể”, ông Koo Sung-hoon, Giám đốc điều hành của Samsung Securities, cho biết trong tuyên bố của công ty.
Sự cố trên cũng dẫn tới một hậu quả đáng kinh ngạc khác, nhà đầu tư Hàn Quốc chuyển sang phản đối hoạt động bán khống. Trong một nỗ lực ngăn chặn sự cố của Samsung Securities tái diễn một lần nữa, tính tới ngày thứ Năm (12/04), hơn 200,000 người đã đệ đơn kiến nghị lên Nhà Xanh (Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc) yêu cầu Chính phủ cấm bán khống. Vì đơn kiến nghị có quá nhiều chữ ký nên Nhà Xanh buộc phải trả lời.
Bán khống vô căn cứ
Dù vậy, những gì đã xảy ra tại công ty Samsung Securities khá khác với trường hợp bán khống vô căn cứ (naked shorting). Trong trường hợp bán khống vô căn cứ, nhà đầu tư bán cổ phiếu họ không sở hữu và không vay mượn với hy vọng sẽ mua lại cổ phiếu này sau đó ở một mức giá thấp hơn. Nhân viên của Samsung Securities không bán cổ phiếu để rồi mua lại với giá thấp hơn sau đó, nhưng quả thực là họ có bán cổ phiếu mà họ không sở hữu.
“Điều này không hề hợp lý chút nào”, một ai đó cho biết. “Những nhân viên Samsung Securities bán cổ phiếu mặc dù họ biết điều đó là sai trái. Đây là trường hợp tồi tệ nhất của rủi ro đạo đức. Cần có một cuộc điều tra tổng thể về các công ty môi giới chứng khoán”.
Nỗ lực chống lại giữa lúc khủng hoảng, Samsung Securities cho biết họ sẽ bồi thường cho bất kỳ cá nhân nào có sở hữu cổ phiếu công ty trước lúc 9h35 (giờ địa phương) vào ngày 06/04 – thời điểm đợt bán cổ phiếu ma đầu tiên diễn ra – và đã buộc phải bán cổ phiếu Samsung Securities để cắt lỗ vì giá tụt dốc. Samsung Securities cho biết họ sẽ sử dụng mức giá cao nhất trong phiên ngày hôm đó của cổ phiếu Samsung Securities để bồi thường tối đa cho nhà đầu tư.
Hệ thống lỏng lẻo
Tuy nhiên, không dễ để khôi phục lại danh tiếng. Các quỹ hưu trí khác được cho là đang cân nhắc ngừng hợp tác với Samsung Securities. Kim Dong-yeon, Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc, đã lên tiếng trong ngày thứ Hai (09/04) rằng Samsung cần phải thực hiện rà soát kỹ lượng lại hệ thống nội bộ lỏng lẻo của mình.
Đối với chuyên gia nghiên cứu Hwang, sự cố trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân: Sai phạm ban đầu, rủi ro đạo đức về phía của các nhân viên bán cổ phiếu, và một lỗ hổng trong hệ thống đã làm mọi thứ có thể xảy ra. Sự cố trên đã làm nảy sinh việc kiểm tra tổng thể về cách xử lý giao dịch tại các công ty môi giới chứng khoán Hàn Quốc, ông cho biết.
“Chúng ta không thể loại trừ khả năng là một số nhà đầu tư sẽ rời bỏ thị trường”, ông Hwang cho hay. “Niềm tin trên thị trường chứng khoán Hàn Quốc sẽ bị tác động vô cùng nghiêm trọng”.
Vũ Hạo (Theo Bloomberg)
