Gặp khó đủ đường, kinh tế Trung Quốc có thể sụt tốc mạnh

Loạt dữ liệu mà Chính phủ nước này công bố vào ngày thứ Hai tuần tới sẽ cho thấy câu chuyện tệ đến mức nào.

Các chuyên gia kinh tế được hãng tin Bloomberg khảo sát dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc chỉ đạt 5% trong quý 3 năm nay, từ mức tăng 7,9% đạt được trong quý 2.

Triển vọng của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới đã xấu đi trong những tháng gần đây, khi thị trường bất động sản trở nên bấp bênh vì cuộc khủng hoảng nợ Evergrande (HK:3333), bên cạnh cú sốc thiếu điện gây ảnh hưởng lan rộng khiến các nhà máy phải cắt giảm hoạt động hoặc tạm dừng hoạt động.

Các chuyên gia kinh tế đã đồng loạt hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm nay, cho rằng sự giảm tốc này có thể ảnh hưởng lan rộng ra toàn cầu.

“Tăng trưởng quý 3 của Trung Quốc không phải là một bức tranh lạc quan, nhất là hiệu ứng cơ sở so sánh thấp đã dần mất đi”, chuyên gia kinh tế Liu Peiqian thuộc Natwest Markets ở Singapore nhận định. “Trong quý vừa rồi, Chính phủ Trung Quốc ưu tiên các mục tiêu cải cách dài hạn và giảm tập trung vào các mục tiêu tăng trưởng ngắn hạn.

THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN SỤT GIẢM

Bắc Kinh đã dần siết lại các hạn chế đối với thị trường địa ốc nhằm ngăn ngừa rủi ro tài chính, khiến hoạt động xây dựng sụt giảm mạnh và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng thanh khoản ở công ty bất động sản khổng lồ Evergrande. Cuộc khủng hoảng nợ Evergrande cũng gây ra ảnh hưởng không nhỏ đối với ngành địa ốc Trung Quốc nói chung. Tổng doanh số của 100 công ty phát triển bất động sản Trung Quốc giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 9, tháng thường là giai đoạn cao điểm về doanh số bán nhà hàng năm. Từ đó, ảnh hưởng được cho là có thể lan rộng ra khắp nền kinh tế bởi theo ước tính của Goldman Sachs (NYSE:GS), ngành bất động sản và các lĩnh vực liên quan chiếm khoảng 1/4 GDP Trung Quốc.

Với dòng tiền siết lại, các công ty địa ốc Trung Quốc có thể phải cắt giảm đầu tư mới. Tốc độ tăng trưởng đầu tư bất động sản có thể giảm còn 9,5% trong 9 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái, từ mức tăng 10,9% trong tháng 8 – theo các chuyên gia kinh tế được Bloomberg khảo sát.

KHỦNG HOẢNG THIẾU ĐIỆN

Các nhà máy ở Trung Quốc đã buộc phải cắt giảm sản xuất do thiếu điện từ nửa sau của tháng 9, khiến chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm lần đầu tiên kể từ khi Covid-19 trở thành đại dịch vào năm ngoái, một dấu hiệu cho thấy ngành sản xuất suy giảm thay vì tăng trưởng. Tuy nhiên, dữ liệu xuất khẩu mạnh và lượng tiêu thụ điện tăng trong tháng 9 lại cho thấy ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng thiếu điện đối với hoạt động sản xuất công nghiệp có thể đa dạng.

Tiêu thụ điện của công nghiệp chế biến tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy hoạt động sản xuất công nghiệp vẫn mạnh cho dù thiếu điện – các nhà phân tích của Goldman Sachs nhận định. Tuy nhiên, theo báo cáo này, dữ liệu về lượng tiêu thụ điện có thể biến động và có thể trệch hướng khỏi các xu hướng sản xuất công nghiệp. Các chuyên gia kinh tế được Bloomberg khảo sát dự báo tăng trưởng sản lượng công nghiệp của Trung Quốc trong tháng 9 so với cùng kỳ năm ngoái giảm còn 3,9%, bằng với mức tăng của năm 2020.

NGƯỜI TIÊU DÙNG THẬN TRỌNG

Biến chủng Delta bắt đầu gây ra những đợt bùng dịch ở Trung Quốc kể từ giữa tháng 7. Nhà chức trách phải triển khai các biện pháp mạnh để kiểm soát sự lây lan, ngay cả khi chỉ có một vài ca nhiễm được phát hiện, bởi Trung Quốc đang theo đuổi chiến lược triệt tiêu Covid. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiêu dùng.

Cuối tháng 8, các địa phương ở Trung Quốc bắt đầu nới lỏng biện pháp chống dịch, nhờ đó doanh thu bán lẻ có khởi sắc trong tháng 9. Theo kết quả khảo sát nhà quản trị mua hàng (PMI), hoạt động dịch vụ tháng 9 cũng phục hồi mạnh hơn dự báo. Các chuyên gia được Bloomberg khảo sát dự báo doanh thu bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng 3,5% trong tháng 9, so với mức tăng 2,5% trong tháng 8.

XUẤT KHẨU VẪN TĂNG MẠNH

Trong tháng 9, kim ngạch xuất khẩu tính bằng đồng USD của Trung Quốc tăng 28,1% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức kỷ lục 305,7 tỷ USD – dữ liệu hải quan công bố hôm 13/10 cho thấy. Mức tăng này vượt xa mức dự báo tăng 21,5% mà giới phân tích đưa ra trước đó. Tăng trưởng xuất khẩu đạt 17,6%, thấp hơn mức dự báo tăng 20,9%, đưa thặng dư thương mại đạt 66,8 tỷ USD.

Tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ là một điểm sáng trong nền kinh tế đang có nhiều tin xấu của Trung Quốc. Nhu cầu đối với hàng hoá Trung Quốc tại các nền kinh tế phát triển vẫn đang mạnh, một phần bởi các khách hàng nhập khẩu phải chuyển đơn hàng khỏi một số quốc gia khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19 như Việt Nam. Các nhà nhập khẩu cũng cố gắng đẩy nhanh đơn hàng từ Trung Quốc để chuẩn bị cho mùa mua sắm cuối năm, vì lo ngại những nút thắt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thặng dư thương mại tăng mạnh là một nguyên nhân khiến đồng Nhân dân tệ liên tục tăng giá trong năm nay, cho dù triển vọng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc xấu đi. Xu hướng tăng giá của Nhân dân tệ có thể đã bắt đầu khiến các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc lo ngại, thể hiện qua việc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) hôm 14/10 thiết lập tỷ giá tham chiếu thấp hơn dự báo, khiến Nhân dân tệ giảm giá từ mức đỉnh của 4 tháng.