KQKD quý 3/2025: Bức tranh phân hóa, điểm sáng từ ngân hàng và xây dựng
Investing.com - Chỉ trong chưa đầy 9 tháng, khối ngoại đã rút ròng hơn 100.000 tỷ đồng khỏi chứng khoán Việt Nam, vượt mức cả năm trước. Diễn biến trái chiều này xảy ra khi VN-Index liên tiếp lập đỉnh mới, thanh khoản cao kỷ lục và dòng tiền trong nước bùng nổ.
Tính đến ngày 24/9, tổng giá trị bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài trên toàn thị trường vượt 100.000 tỷ đồng (xấp xỉ 4 tỷ USD), trong đó riêng HOSE đã chiếm hơn 92.500 tỷ đồng, cao hơn mức 90.300 tỷ đồng của cả năm 2024. Nếu cộng gộp hai năm 2024–2025, lượng vốn rút ra đã lên tới 193.000 tỷ đồng, tương đương 7,4 tỷ USD – mức kỷ lục trong lịch sử. Áp lực bán tập trung chủ yếu vào nhóm vốn hóa lớn như VIC, FPT, VHM, VCB và HPG. Đáng chú ý, Vingroup ghi nhận thương vụ thỏa thuận hơn 12.600 tỷ đồng chỉ trong hai phiên đầu tháng 8, kéo tỷ lệ sở hữu ngoại giảm mạnh.
Điều này trở nên nghịch lý khi so với bức tranh thị trường. Năm ngoái, VN-Index quanh vùng 1.200–1.300 điểm với thanh khoản còn thấp, thì năm nay chỉ số đã vượt 1.600 điểm, áp sát 1.700 điểm, nhiều phiên giao dịch trên 3 tỷ USD. Trong khi cổ phiếu ngân hàng, bất động sản và chứng khoán tăng mạnh, vốn ngoại lại rút ra với quy mô chưa từng có.
Dữ liệu theo tháng cho thấy xu hướng dồn dập: tháng 7 có lúc khối ngoại quay lại mua ròng 8.500 tỷ đồng, nhưng sang tháng 8 bán tới gần 43.000 tỷ, và chỉ trong 24 ngày đầu tháng 9 tiếp tục bán hơn 21.000 tỷ. Xu hướng này kéo dài từ đầu năm, tạo áp lực tâm lý đáng kể và đặt dấu hỏi về triển vọng dòng vốn ngoại trong thời gian tới.
Nguyên nhân chính đến từ biến động tiền tệ và xu hướng toàn cầu. Đồng USD mạnh lên khi Fed duy trì lãi suất cao, kéo tỷ giá USD/VND tăng. Chỉ trong 8 tháng đầu năm, VND mất giá 3,45% so với USD, làm chi phí quy đổi tăng, khiến việc nắm giữ tài sản bằng VND trở thành rủi ro. Cùng lúc đó, chứng khoán Mỹ, đặc biệt nhóm công nghệ, trở thành điểm hút vốn lớn khi Nasdaq liên tiếp lập đỉnh. Các quỹ toàn cầu đổ mạnh vốn về Mỹ, có thể bằng cách rút bớt khỏi thị trường mới nổi. Ngoài FPT, Việt Nam chưa có doanh nghiệp nào quy mô đủ lớn để hưởng lợi từ xu thế công nghệ toàn cầu, càng khiến dòng vốn ngoại khó tìm chỗ dừng.
Định giá cũng là yếu tố đáng lưu tâm. Sau khi VN-Index bứt phá, P/E bình quân cuối tháng 8 lên mức 15 lần, cao nhất ba năm và nhỉnh hơn nhiều thị trường khu vực. Điều này thúc đẩy các quỹ chốt lời, chờ cơ hội tái cơ cấu. Bên cạnh đó, nguồn cung cổ phiếu hạn chế, ít thương vụ IPO lớn từ 2018 đến nay, cùng room ngoại đã kín ở nhiều mã, cũng làm giảm động lực giải ngân.
Triển vọng đảo chiều của dòng vốn ngoại phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Động thái hạ lãi suất đầu tiên của Fed trong tháng 9 được xem là tín hiệu quan trọng. Khi mặt bằng lãi suất toàn cầu dịch chuyển sang nới lỏng, áp lực tỷ giá sẽ hạ nhiệt, giúp giảm rủi ro nắm giữ tài sản tại Việt Nam. Ngoài ra, định giá thị trường có thể trở nên hấp dẫn hơn trong quý IV nhờ lợi nhuận doanh nghiệp cải thiện và giá cổ phiếu điều chỉnh nhẹ.
Một động lực dài hạn khác là khả năng nâng hạng thị trường. Việt Nam đã tiến hành nhiều cải cách hạ tầng giao dịch, đưa hệ thống KRX vào vận hành và từng bước đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Nếu FTSE Russell chính thức nâng hạng, dòng vốn thụ động trị giá hàng tỷ USD sẽ tự động phân bổ vào thị trường, đồng thời kích hoạt thêm dòng vốn chủ động.
Trong khi đó, dòng tiền nội vẫn duy trì vai trò trụ cột, chiếm tỷ trọng áp đảo trong thanh khoản, giúp thị trường giữ nhịp tăng. Đây được coi là “đệm” quan trọng để khối ngoại có thể quay lại thuận lợi hơn. Tổng hòa các yếu tố chính sách tiền tệ, định giá và nâng hạng đang tạo bối cảnh thuận lợi hơn so với trước, mở ra khả năng thị trường tiến gần một điểm ngoặt, nơi áp lực bán ròng giảm dần và cơ hội cho một chu kỳ mua ròng mới trở nên rõ ràng hơn.