Giữ nguyên quy hoạch 28 sân bay, không bổ sung thêm

Cục Hàng không Việt Nam đã hoàn thành Báo cáo thẩm định quy hoạch hệ thống cảng hàng không, sân bay đến 2030, tầm nhìn đến 2050, sau vài tháng gửi các địa phương và bộ ngành lấy ý kiến góp ý. Sở dĩ bản báo cáo thẩm định này được dư luận quan tâm vì sau khi có dự thảo quy hoạch, đã có 10 địa phương trên cả nước gửi đề xuất bổ sung các sân bay tại địa phương mình. Đơn cử, Ninh Bình và Bắc Giang đề nghị xây sân bay mới; Hà Nội đề xuất cải tạo, xây dựng sân bay Hòa Lạc thành sân bay dân sự nằm trong quy hoạch vùng thủ đô.

Trong dự thảo hoàn chỉnh sau thẩm định, Cục Hàng không giữ nguyên số lượng quy hoạch 28 sân bay trên cả nước từ nay đến 2030 như Quy hoạch phát triển giao thông hàng không được Chính phủ phê duyệt cách đây 4 năm. Điều này đồng nghĩa với việc không điều chỉnh quy hoạch, không tăng số lượng hay thay đổi quy mô của nhiều sân bay như các địa phương liên tục đề xuất trong thời gian qua.

Với việc giữ nguyên này, đến năm 2030, trên cơ sở khoanh vùng bán kính 100 km cho 28 cảng hàng không nêu trên thì tỷ lệ dân số Việt Nam tiếp cận cảng hàng không trong bán kính 100 km là khoảng 95,94%, cao hơn mức bình quân 75% của thế giới.

Còn đến năm 2050, chỉ có thêm cảng hàng không quốc nội là Cao Bằng được bổ sung, nâng tổng số các cảng hàng không lên 29 (14 cảng quốc tế, 15 cảng quốc nội). Riêng cảng hàng không quốc tế Hải Phòng sẽ đặt tại Tiên Lãng, vị trí dự bị cho cảng hàng không Cát Bi và Nội Bài theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ vào năm 2011.

Cách đây vài ngày, trong một văn bản gửi Chính phủ, tỉnh Ninh Bình vẫn giữ nguyên đề xuất xin xây dựng sân bay Ninh Bình tại huyện Yên Mô để phát triển du lịch. Tuy nhiên, trong dự thảo của Cục Hàng không, những đề xuất này không được đưa vào.

Như vậy, đến năm 2030, các sân bay toàn quốc có thể đáp ứng được 278 triệu hành khách/năm, tăng trung bình 8,1% mỗi năm; đáp ứng sản lượng hàng hóa 4,1 triệu tấn, tăng 10% mỗi năm.

Số liệu thống kê của ngành giao thông cho thấy, hiện cả nước chỉ có 6/23 sân bay kinh doanh có lãi (hoặc mới bắt đầu có lãi); 17 sân bay bị thua lỗ và phải lấy lợi nhuận các cảng có lãi bù qua. Trong số này, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV (HN:ACV)) đang quản lý, đầu tư, khai thác hệ thống 22 sân bay và sân bay còn lại là Vân Đồn do Tập đoàn Sun Group đầu tư, xây dựng và quản lý.

Trên thực tế, việc kinh doanh, vận hành và quản lý 23 sân bay hiện hữu hiện ra sao luôn là một vấn đề thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư, doanh nghiệp và công chúng.

Tại thời điểm ACV tiến hành bán cổ phần lần đầu (IPO) cách đây 4 năm, bản cáo bạch cho biết: trong số các sân bay do ACV quản lý trên cả nước, chỉ có cảng hàng không Nội Bài, Tân Sơn Nhất và Đà Nẵng có lãi. Tất cả các sân bay còn lại đều lỗ và phải lấy doanh thu, lợi nhuận từ các sân bay có lãi bù qua để duy trì hoạt động.

Mới đây, có thêm 3 cảng hàng không Cam Ranh (Nha Trang), Liên Khương (Đà Lạt) và Phú Bài (Huế) bắt đầu có lãi. Trong đó, Liên Khương và Phú Bài mới chỉ cân đối được thu chi hơn một năm nay. Kể cả các sân bay nhộn nhịp như Phú Quốc, Phú Bài... đều báo lỗ từ 40-90 tỉ đồng/năm. Sân bay Côn Đảo được cho là có mức lỗ thấp, khoảng gần 10 tỉ đồng/năm. Sân bay Thọ Xuân (Thanh Hóa) tại thời điểm không có Covid-19 đã khai thác vượt thiết kế nhưng cũng lỗ hơn 60 tỉ đồng/năm.

Sân bay Vân Đồn do nhà đầu tư tư nhân phát triển và khai thác đến thời điểm hiện nay chưa thể cân bằng thu chi vì mức đầu tư lớn và khả năng khai thác chưa đáng kể. Đại diện lãnh đạo sân bay Vân Đồn từng chia sẻ với báo chí rằng sân bay địa phương hầu như rất ít sân bay có lãi nhưng việc đầu tư sân bay nhằm để lan tỏa sự phát triển cả khu vực đó (từ phát triển hạ tầng đến phát triển kinh tế...) nên họ làm.