Theo Lan Nha
Investing.com - Các doanh nghiệp ngành nước giải khát, đồ uống, thực phẩm đang phải đối mặt với các lo ngại mới trước đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt với “đồ uống có đường” mới đây của Bộ Tài chính. Nếu đề xuất này được thông qua thì những sản phẩm đồ uống tốt cho sức khỏe, trong đó gồm cả sữa, nước uống dinh dưỡng,… cũng có thể bị đánh thuế cao với người dùng.
Trong dự thảo sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) có nội dung đề xuất “bổ sung đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn… vào các mặt hàng chịu thuế TTĐB”. Mục tiêu chính của đề xuất này theo Bộ Tài chính là bảo vệ sức khỏe người dân, do tác hại của tình trạnh thừa cân, béo phì và một số bệnh khác.
Trên thực tế khái niệm “đồ uống có đường” trong dự thảo của Bộ Tài chính được cho là mang tính chung chung, không cụ thể khiến doanh nghiệp có thể hiểu không chỉ nước giải khát có đường mà còn gồm có nước uống dinh dưỡng hay các loại sữa… có bổ sung đường. Ghi nhận sự lo lắng của doanh nghiệp trong ngành sữa, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam cũng đã ký công văn góp ý gửi Bộ Tài chính về dự thảo Luật thuế TTĐB về nội dung đưa “đồ uống có đường” phải chịu loại thuế này.
Theo lãnh đạo hiệp hội sữa, dự thảo sửa đổi Luật Thuế TTĐB đề xuất bổ sung “đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn” vào đối tượng chịu thuế TTĐB là chưa phù hợp với điều kiện tại Việt Nam. Nội dung đề xuất trên chưa phù hợp với điều kiện tại Việt Nam, chưa có cơ sở khoa học, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế và nếu được thông qua sẽ gây tác động tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp cũng như đời sống nhân dân.
Khái niệm “đồ uống có đường” trong dự thảo có thể hiểu là tất cả các sản phẩm, không chỉ nước giải khát mà còn gồm sữa, sữa dinh dưỡng cho trẻ em, dinh dưỡng cho bệnh nhân, dinh dưỡng cho các đối tượng đặc biệt như người già, phụ nữ có thai… Trong khi đây là những sản phẩm rất cần thiết cho các đối tượng nói trên sử dụng hằng ngày.
Nếu áp dụng thuế TTĐB, giá mặt hàng trên sẽ tăng, hạn chế sự tiêu dùng của người dân, dẫn đến sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng, nhất là đối tượng đặc biệt như trẻ em, người già và bệnh nhân mà theo đại diện Hiệp hội sữa là sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thấp còi ở trẻ em (hiện vẫn đang ở mức cao gần 20%), suy dinh dưỡng ở trẻ em và chăm sóc người già, và sự phục hồi người bệnh. Do đó, việc đánh thuế TTĐB với đồ uống có cồn mà không loại trừ các sản phẩm có lợi cho sức khỏe là chưa đúng với mục tiêu tăng cường nâng cao sức khỏe toàn dân của luật và chủ trương của Nhà nước.
Các doanh nghiệp cho rằng, dự thảo chưa xác định rõ khái niệm “đồ uống có đường” ở đây sẽ là những mặt hàng cụ thể nào, trong khi phạm vi của khái niệm này là rất rộng và chưa có trong bất cứ văn bản pháp luật nào của Việt Nam. Nếu hiểu theo khái niệm đơn thuần “đồ uống có đường” sẽ bao gồm cả sản phẩm có hại và có lợi trong đó có thể bao gồm: nước ngọt có gas, nước trái cây, nước ép rau quả, nước tăng lực, cà phê, … và các loại nước uống dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe như sữa và sản phẩm sữa, sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em, người già, dinh dưỡng y tế cho bệnh nhân, siro thuốc,… Trong khi các sản phẩm nói trên trong đó có các sản phẩm rất thiết yếu cho đời sống.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành đồ uống khác và thực phẩm cũng bày tỏ sự lo ngại về phạm vi quá rộng của khái niệm “đồ uống có đường” sẽ gây khó cho kinh doanh nếu bị đánh thuế TTĐB. Hầu hết các doanh nghiệp hoạt động sản xuất sản phẩm có liên quan “đồ uống có đường” thuộc Hội Lương thực Thực phẩm TPHCM (FFA) đều trong tình trạng lo lắng khi nhận thông tin về đề xuất nói trên của Bộ Tài chính.
Do đó, FFA gần đây cũng đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan bày tỏ “hết sức quan ngại với đề xuất bổ sung đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế TTĐB” với mục tiêu chính là bảo vệ sức khỏe người dân, do tác hại của tình trạng thừa cân, béo phì và một số bệnh khác. Dù cho đề xuất là một mục tiêu vì lợi ích, sức khỏe cộng đồng,… Tuy nhiên, FFA cho rằng dự thảo còn rất nhiều vấn đề bất cập, chưa có đầy đủ cơ sở khoa học thuyết phục và hợp lý, không phù hợp với điều kiện tại Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế. Cho nên nếu không xem xét, nghiên cứu kỹ trước khi thông qua sẽ mang lại hệ lụy rất lớn cho sự phục hồi, phát triển của nhiều ngành hàng cũng như đời sống người dân.
Với đề xuất đánh thuế TTĐB đối với đồ uống có đường, theo FFA là sẽ ảnh hưởng đến phần lớn người tiêu dùng vì đây là các sản phẩm bình dân, được tiêu thụ đến tận vùng nông thôn trên cả nước. Đáng chú ý khi đánh thuế cao thì sẽ tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng của ngành, chẳng hạn ngành sản xuất đường, bao bì, hệ thống phân phối bán lẻ, đặc biệt là những hộ kinh doanh cá thể (tiệm tạp hoá, bán rong), sinh kế và thu nhập phụ thuộc trực tiếp vào việc kinh doanh những mặt hàng này.
Các hiệp hội kiến nghị xem xét chỉ đánh thuế TTĐB khi có nghiên cứu đầy đủ hơn cho thấy hiệu quả của chính sách thuế trong việc giảm tình trạng thừa cân, béo phì đúng với mục tiêu đề ra của sắc thuế.
Do đó, Hội Lương thực Thực phẩm TPHCM kiến nghị xem xét không đánh thuế TTĐB đối với “đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn” trong giai đoạn kinh tế khó khăn hiện nay, để không tạo thêm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp. FFA kiến nghị chỉ xem xét mở rộng khi tình hình kinh tế đã hồi phục và khi có nghiên cứu đầy đủ hơn cho thấy hiệu quả của chính sách thuế trong việc giảm tình trạng thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm khác để đúng với mục tiêu đề ra của sắc thuế.
Nếu sau khi nghiên cứu và có báo cáo kết luận chứng minh đầy đủ cơ sở khoa học thì xem xét, cân nhắc áp dụng biện pháp hạn chế tiêu dùng đối với một số đồ uống có hàm lượng đường cao, vượt quá ngưỡng nhất định cần điều chỉnh, hoặc sản phẩm sử dụng hoàn toàn hương liệu nhân tạo, các chất làm ngọt, tương tự như cách làm của một số nước Đông Nam Á.