Tiêu điểm
- Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang mạnh mẽ sau hai động thái của Mỹ trong tuần này.
- Mỹ đã truy tố hai tin tặc Trung Quốc vì cáo buộc tấn công vào các công ty Mỹ liên quan đến nghiên cứu vi-rút, và sau đó ra lệnh đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston.
- Các doanh nghiệp trên Phố Wall đang kiểm chứng những hậu quả tiềm ẩn của mối quan hệ đang xói mòn giữa hai nước này và dự đoán nền kinh tế toàn cầu sẽ ngày càng phân cực.
- Những rào cản giữa Mỹ và Trung Quốc dự kiến sẽ xấu đi khi cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần, và có thể sẽ tiếp tục gia tăng bất kể kết quả bầu cử ra sao.
Sự mâu thuẫn ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Mỹ dự kiến sẽ tăng lên, phá vỡ các mối quan hệ kinh tế lâu dài và buộc các nhà đầu tư phải đánh giá lại quan điểm của họ về thị trường toàn cầu.
Căng thẳng leo thang trong tuần này sau khi Mỹ tuyên bố hai tin tặc Trung Quốc nhắm vào các công ty Mỹ đang làm nghiên cứu về virus và đánh cắp thông tin từ các công ty trên khắp thế giới, vì lợi nhuận và nhân danh chính phủ Trung Quốc.
Sau đó, Mỹ đã ra lệnh đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, tuyên bố đây là một bước cần thiết để bảo vệ tài sản trí tuệ và dữ liệu của công dân.
Các công ty trên Phố Wall đã đánh giá tác động của những đông thái đi ngược lại nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ để hình thành mối quan hệ cộng sinh hơn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Một quan điểm nhất quán là thế giới sẽ phân cực mạnh mẽ, khi các nền kinh tế và các công ty lựa chọn hướng về quỹ đạo của Trung Quốc hoặc của Mỹ.
Nhưng việc sắp xếp trật tự kinh tế toàn cầu có thể phức tạp hơn nhiều.
“Sau những chuyện đã xảy ra, từ cuộc khủng hoảng Covid-19, động thái xử lý của Trung Quốc trong giai đoạn đầu và sau đó là việc áp dụng luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông, thật khó để thấy quan hệ giữa Mỹ, phương Tây và Trung Quốc có thể trở lại bình thường” Jimmy Chang, chiến lược gia đầu tư chính tại Rockefeller Asset Management cho biết. “Sự đối lập của hai quốc gia sẽ chỉ thể hiện rõ động lực thị trường trong năm tới, trừ khi có những thay đổi chính sách lớn ở Trung Quốc. Tại thời điểm này, vấn đề này không có vẻ gì sẽ gây tác động rõ ràng.”
Tuy nhiên, mâu thuẫn mới nhất có ít tác động đến thị trường vì các chỉ số trung bình chính vẫn cao hơn vào thứ Tư. Bắc Kinh tuyên bố sẽ trả đũa trừ khi Mỹ hủy bỏ lệnh đóng cửa lãnh sự quán.
Ông Chang lập luận rằng các nhà đầu tư nên chú ý nhiều hơn đến mối quan hệ đang ngày càng sáng tỏ giữa Washington và Bắc Kinh. Ông cho rằng thay vào đó các nhà đầu tư đang tập trung vào cách các thị trường thế giới được hưởng lợi từ các biện pháp kích thích tài chính và tiền tệ lớn. Việc di dời các chuỗi cung ứng và thay đổi mô hình thương mại có thể có tác động đáng kể đến một số công ty và nền kinh tế.
Ed Yardeni, chuyên gia thị trường cảnh báo rằng ngoài coronavirus, mối quan hệ xấu đi giữa hai quốc gia lớn là một lý do tại sao ông nhìn thấy tiềm năng cho sự sụt giảm của thị trường hơn 20%.
Phố Wall đánh giá mối quan hệ rạn nứt giữa Mỹ - Trung Quốc
Trong đánh giá triển vọng kinh tế thế giới nửa cuối năm 2020, BlackRock cho biết đại dịch đang càng tạo động lực cho những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc.
“Cuộc chạy đua vị trí Tổng thống Mỹ có vẻ sẽ ảnh hưởng đến gần như mọi khía cạnh của mối quan hệ Mỹ-Trung Quốc - bất kể kết quả bầu cử ở Mỹ ra sao, công ty này cho biết. Các quốc gia khác sẽ buộc phải lựa chọn một thái cực để đi theo. Sự rạn nứt quan hệ Mỹ-Trung được tập trung vào - nhưng không giới hạn ở - lĩnh vực công nghệ. Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư cần tiếp xúc với cả hai thị trường, đặc biệt là khi trung tâm của sự tăng trưởng toàn cầu đang chuyển sang châu Á.”
Các thị trường phần lớn đã đánh giá qua tình hình căng thẳng, nhưng có thể có những giai đoạn khó khăn có thể tạo ra những cơn gió ngược tác động lên thị trường.
“Tôi nghĩ rằng bạn chỉ cần quay ngược đồng hồ 12 tháng, quay lại thời điểm những xung đột rõ rệt giữa Mỹ và Trung Quốc kiểu này, đặc biệt là xung quanh các tranh chấp thương mại leo thang, đã tác động thực sự đến tâm lý chấp nhận rủi ro trên thị trường”, Mike Pyle, chiến lược gia đầu tư toàn cầu của BlackRock, nói.
Pyle cho biết có những dấu hiệu gần đây cho thấy điều đó khi Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo hành động để xác nhận tình trạng của Hồng Kông tách biệt với Trung Quốc và từ chối thị thực cho một số công dân Trung Quốc. Thị trường chứng khoán châu Á đã phản ứng với điều đó, cũng như thông báo gần đây của Mỹ rằng họ sẽ cấm Huawei cung cấp các thiết bị 5G. Anh đã đi theo động thái của Mỹ, và ngăn cấm gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc và hạn chế quyền truy cập vào các nhà cung cấp của Anh vì các cáo buộc gián điệp mạng.
Đối với các nhà đầu tư, thật sự rất quan trọng và cần phải xem xét rủi ro chính trị khi cấu trúc danh mục đầu tư.
“Tôi cho rằng có rất nhiều giao dịch cần được cân nhắc. Một trong những chủ đề quan trọng hiện nay là làm rõ mối quan hệ của hai cỗ máy kinh tế lớn tác động đến tốc độ tăng trưởng toàn cầu,” theo ông Pyle.
Pyle nói rằng trước đây, các khoản đầu tư đã được thiết kế để hưởng lợi từ toàn cầu hóa, nhưng thương mại toàn cầu hiện đang có xu hướng phân cực.
“Các nền kinh tế và thị trường tài chính sẽ ít có sự tương quan hơn,” ông nói. Ví dụ, ông chỉ ra mức lãi suất cao đối với các khỏa nợ của Trung Quốc, vốn đang tăng lên, khi lãi suất của Mỹ giảm xuống trong những tuần gần đây.
Các vấn đề chính trị có thể gia tăng căng thẳng
Các nhà phân tích hy vọng sẽ nghe nhiều bài hùng biện chống Trung Quốc hơn khi cuộc bầu cử tổng thống tháng 11 đang đến gần. Chính quyền Trump hành động chống lại Trung Quốc cũng có khả năng gắn kết.
“Một mặt, họ muốn Trung Quốc mua hàng nông sản, nhưng mặt khác, họ đang khiến Trung Quốc trở thành mục tiêu,” ông Chang nói. Bạn sẽ thấy cả hai đảng sắp có các động thái chống Trung Quốc như một cách để giành phiếu bầu. Tôi nghĩ rằng có một sự đồng thuận giữa hai đảng để có biện pháp cứng rắn hơn đối với Trung Quốc. Tôi dự đoán sau cuộc bầu cử mọi thứ sẽ diễn ra với tốc độ nhanh hơn.
Ông Chang nói rằng từ quan điểm của Trung Quốc, “cuộc chiến ở phương Tây” sẽ khó khăn hơn nhiều so với trong nước. Không bên nào có khả năng đảo ngược tình thế. Tại một hội nghị chuyên đề vào thứ Ba, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố sẽ tiếp tục củng cố thị trường nội địa Trung Quốc trong khi tiếp tục mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài. Ông Tập được trích dẫn khi nói Trung Quốc “đang đứng về phía lịch sử,” vì cam kết tiếp tục toàn cầu hóa, và ông khuyến khích các công ty Trung Quốc mở rộng hoạt động ra nước ngoài.
“Sự tin tưởng giữa các bên đã bị đánh mất. Trong nhiều thập kỷ, phương Tây nói rằng nếu bạn giao dịch nhiều hơn với Trung Quốc, bạn có cơ hội với họ và họ trở nên giống chúng ta hơn, nhưng điều ngược lại đã xảy ra trong vài năm qua,” ông Chang nói.
Cuối cùng có thể bất lợi cho các công ty Mỹ, nhưng ông Chang lưu ý rằng hiện tại họ chưa bị Trung Quốc nhắm tới. Các nhà phân tích nói rằng Apple (NASDAQ:AAPL) có thể dễ bị ảnh hưởng, cả vì doanh thu từ thị trường Trung Quốc và vì chuỗi cung ứng bị tác động.
Cho đến nay, Trung Quốc đã có động thái tốt với các công ty Mỹ vì chính phủ Trung Quốc có xu hướng xem các doanh nghiệp Mỹ như những tổ chức vận động hành lang của họ ở Washington, ông Chang nói, lưu ý rằng Bắc Kinh đang sử dụng chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường để gây ảnh hưởng với các nước khác.
Bộ trưởng Tư pháp William Barr tuần trước đã chỉ trích các công ty công nghệ của Mỹ, ông nói rằng các công ty công nghệ và Hollywood đều là các bên sẵn sàng hợp tác với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Cả Apple và Cisco đều bác bỏ và từ chối các yêu cầu cụ thể của ông Barr.
Tuần này, Mỹ cấm thêm 11 công ty Trung Quốc mua công nghệ Mỹ và các sản phẩm khác mà không có giấy phép đặc biệt. Phía Mỹ cho biết các công ty bị trừng phạt có liên quan đến các vi phạm nhân quyền liên quan đến động thái của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở Tân Cương.
11 công ty này là nhà cung cấp hiện tại hoặc trước đây cho các thương hiệu quốc tế lớn, bao gồm Apple, Alphabet, HP (NYSE:HPQ), Hugo Boss và Ralph Lauren, theo báo cáo của New York Times.
Sự xung đột của mối quan hệ Mỹ-Trung cũng tăng cường sự chia rẽ về các vấn đề an ninh quốc gia. Các đối tượng của Mỹ đối với yêu sách thống trị của Trung Quốc ở Biển Đông và các nước châu Á hưởng lợi từ thương mại với Trung Quốc cũng coi Mỹ là một lực lượng đối trọng.
“Chúng tôi thực sự đang ở những bước đầu của giai đoạn này và nó có ý nghĩa sâu sắc. Sự gia tăng thương mại toàn cầu và Trung Quốc trở thành trung tâm sản xuất của thế giới là một xu hướng đa ngành.”
Chúng ta đang bàn về về xu hướng gần 20 năm qua đang sắp bị đảo ngược. Ý nghĩa của chuỗi cung ứng, giá cả và lạm phát cũng có quá trình chuyển đổi dần dần. Cần rất nhiều năm để di chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
Pyle cho biết các công ty đa quốc gia đã thực hiện chuyển hướng chuỗi cung ứng của họ ở Trung Quốc và xu hướng này sẽ tiếp tục gia tăng.
Điều này dẫn đến chi phí bán hàng cao hơn. Câu hỏi đặt ra là hệ quả có biểu hiện ở tỷ suất lợi nhuận hay giá cuối cùng cao hơn hay không, tức là rủi ro lạm phát lớn hơn, ông nói. Chúng ta có thể phân biệt các công ty sẽ có tình trạng tài chính tốt, họ có khả năng vượt qua nguy cơ tăng giá bán cho khách hàng.
Khi mà mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất bắt đầu tan rã, thì sẽ có một số tác động lên thị trường. Vì vậy, nhiều công ty đa quốc gia được hưởng lợi trong nhiều năm từ việc chuyển sản xuất sang Trung Quốc, giảm chi phí, gia tăng lợi nhuận, chuyên gia Chang nói. Khi đảo ngược quá trình đó, mức độ thiệt hại sẽ như thế nào?
Đối với các công ty Mỹ bán hàng hóa tại Trung Quốc, ông nói rằng chính phủ có thể gây khó khăn hơn về thuế quan hoặc bằng cách tạo ra phản ứng dữ dội đối với các sản phẩm nước ngoài để ủng hộ các công ty trong nước. Một giai đoạn chuyển đổi có thể có tác động hỗn hợp đến các công ty này.
Chuyên gia năng lượng Daniel Yergin, phó chủ tịch của IHS Markit, cho biết việc thiết lập lại các thái cực kinh tế toàn cầu cũng sẽ có tác động hỗn hợp đến các quốc gia “kẹt” ở giữa. Ông đã dành rất nhiều thời gian để xem xét những gì ông gọi là bước tiến tới một cuộc chiến tranh lạnh mới. Ông và những người khác nói rằng có thể có sự đa dạng hóa lợi ích khi châu Âu theo đuổi các chiến lược thương mại của riêng mình.
“Có rất nhiều việc cần phải làm khi tầm quan trọng của Trung Quốc đối với kinh tế các nước. Có thể đánh giá của Đức về tình hình này sẽ khác với nước Anh,” ông nói. Trung Quốc rất quan trọng đối với nền kinh tế của các quốc gia khác. Điều này sẽ rất phức tạp và chúng ta sẽ khám phá thế giới có mối liên kết chặt chẽ hơn nhiều so với chúng ta nghĩ.
Đầu tư trong bối cảnh trật tự thế giới mới
Morgan Stanley, trong một lưu ý gần đây, đã nghiên cứu tác động tiềm năng đối với 35 lĩnh vực công nghiệp khi mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn này tan rã.
Mười một lĩnh vực sẽ chịu gánh nặng nhất khi chi phí gia tăng và những thách thức khác đối với hoạt động kinh doanh. Bao gồm các lĩnh vực như tự động hóa toàn cầu; vận tải toàn cầu và hàng không vũ trụ; kinh doanh vốn toàn cầu, phần cứng và công nghệ của Mỹ và các chất bán dẫn của Mỹ và Châu Á.
Mười ba lĩnh vực sẽ được hưởng lợi từ tiếp tục toàn cầu hóa, bao gồm lĩnh vực hóa chất toàn cầu, đồ uống và hàng hóa xa xỉ. Dược phẩm toàn cầu, công nghệ sinh học và công nghệ y tế cũng được hưởng lợi. Các ngân hàng và công ty bảo hiểm của Mỹ cũng nằm trong danh sách đó.
Các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết, những lợi ích từ việc tiếp tục toàn cầu hóa – như thị trường mới và chuỗi cung ứng đa dạng hơn - vượt xa những thách thức.
Đối với thị trường vốn của Mỹ, nước này muốn trấn áp các công ty Trung Quốc đang niêm yết tại Mỹ. Các công ty sẽ được yêu cầu chứng minh họ không có quyền sở hữu của chính phủ nước ngoài và báo cáo cho kiểm toán.
Đồng thời, một trong những IPO lớn nhất trong năm, công ty fintech Ant Group, một công ty con của gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc Alibaba, đã lên kế hoạch niêm yết hoàn toàn tại Trung Quốc, trên các sàn giao dịch Thượng Hải và Hồng Kông.
Viện Kinh tế Quốc tế Peterson mới đây đã xuất bản một bài báo cho rằng hủy bỏ niêm yết của các công ty Trung Quốc có thể sẽ trở nên vô nghĩa. Và lưu ý rằng sự hội nhập trong lĩnh vực tài chính có vẻ sẽ tăng lên mặc dù Tổng thống Donald Trump cảnh báo rằng, việc tách rời hoàn toàn khỏi Trung Quốc vẫn là một lựa chọn chính sách.
Các tổ chức tài chính của Mỹ đang gia tăng sự hiện diện của họ ở Trung Quốc, nơi các nhà chức trách đã nới lỏng các quy tắc về sở hữu nước ngoài. Viện Peterson liệt kê các ví dụ về các công ty Mỹ mở rộng vai trò của họ, bao gồm Goldman Sachs đã được phê duyệt vào tháng 3 để nâng tỷ lệ sở hữu trong liên doanh Goldman Sachs Gao Hua Securities lên 51%. Morgan Stanley cũng đã được chấp thuận để nâng cổ phần của mình trong công ty chứng khoán liên doanh, Morgan Stanley Huaxin Securities, từ 49% lên 51%.
Trong báo cáo đánh giá về việc tan rã mối quan hệ giữa hai nước, các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết cũng có một số bên được lợi trong khu vực, bao gồm các doanh nghiệp phần mềm và internet của châu Á, được hưởng lợi từ sự bảo vệ theo quy định trong một thế giới đa cực. Cũng có những lĩnh vực sẽ không bị ảnh hưởng nhiều, chẳng hạn như lĩnh vực năng lượng, kim loại và khai thác.
Từ quan điểm của thương mại toàn cầu, tôi cho rằng sẽ có ảnh hưởng tiêu cực. Nếu đánh giá yếu hơn hay mạnh hơn, có thể lập luận rằng, sự chuyển đổi sẽ làm tổn thương một số công ty nhưng lại hỗ trợ một số khác, ông Chang nói. Điều tương tự cũng có thể đúng với các quốc gia. Ấn Độ có thể trở thành người thụ hưởng hay không khi nhiều công ty phương Tây chuyển chuỗi cung ứng sang quốc gia khác ngoài Trung Quốc? Hay có thể là Indonesia?