Nợ xấu tăng nhanh, ngân hàng vẫn “loay hoay” tìm công cụ xử lý

Investing.com -- Theo các chuyên gia tài chính, tình hình nợ xấu đang có xu hướng gia tăng, tiếp tục đặt ra nhiều thách thức đối với công tác xử lý và thu hồi nợ tại các tổ chức tín dụng (TCTD).

Theo số liệu thống kê từ báo cáo tài chính các ngân hàng, tính đến hết quý 3/2024, nợ xấu toàn hệ thống đã đạt mức 252.000 tỷ đồng, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm trước và tăng 30,3% so với đầu năm. Nợ xấu gia tăng khi chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng đã suy yếu đáng kể từ sau khủng hoảng bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp năm 2022 - 2023.

Số liệu được NH Nhà nước thông tin tại kỳ họp Quốc hội tháng 11/2024 cũng cho thấy nợ xấu có xu hướng tăng cao. Theo Thống đốc NH Nhà nước bà Nguyễn Thị Hồng, tính đến cuối tháng 9/2024, tỉ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 4,55%, gần bằng mức cuối năm 2023 và tăng so với năm 2022. "Đây là một thực tế do ảnh hưởng của dịch COVID-19 đã tác động nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống xã hội. DN và người dân khó khăn, giảm nguồn thu dẫn đến việc trả nợ càng khó khăn hơn" - Thống đốc NH Nhà nước giải thích.

Chuyên gia phân tích từ Chứng khoán SHS cho rằng, nền kinh tế và thị trường bất động sản vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phục hồi. Tín dụng được giải ngân trong thời gian ngắn, chủ yếu tăng mạnh ở nhóm kinh doanh bất động sản vốn tiềm ẩn rủi ro nợ xấu cao. Trong khi đó, nhóm ngân hàng tư nhân quy mô nhỏ không có nhiều lợi thế trong việc lựa chọn khách hàng nên tệp khách hàng thường là nhóm có năng lực tài chính kém, khả năng phục hồi chậm hơn so với những nhóm đối tượng khác.

Theo SHS , tỷ lệ nợ xấu tăng, tỷ lệ dự phòng bao phủ nợ xấu (LLCR) giảm cho thấy chất lượng tài sản toàn hệ thống đang suy giảm. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu còn 83% trong quý 3/2024, giảm mạnh so với mức đỉnh (143,2%) của quý 3/2022. SHS dự báo, tỷ lệ nợ xấu và bao phủ nợ xấu sẽ cải thiện hơn vào thời điểm cuối năm khi các ngân hàng thường tập trung sử dụng trích lập dự phòng để xóa nợ xấu.

Không những thế, Thông tư 02/2023/TT-NHNN (được kéo dài bởi Thông tư 06/2024-TT/NHNN) về tái cơ cấu nợ sẽ hết hiệu lực vào ngày 31/12/2024 và khả năng không được gia hạn có thể sẽ khiến nợ xấu tăng lên. Theo SHS, việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không gia hạn Thông tư 02 có thể làm tăng quy mô nợ xấu và giảm tỷ lệ bao phủ nợ xấu nhưng không ảnh hưởng đến trích lập dự phòng của ngân hàng.

Thông tư 02 hết hiệu lực sẽ có tác động khác nhau đối với từng ngân hàng. Nhóm ngân hàng có chất lượng tài sản lành mạnh như BIDV (HM:BID), Vietcombank (HM:VCB), VietinBank, Techcombank (HM:TCB), ACB (HM:ACB)... sẽ ít chịu ảnh hưởng nhờ sở hữu bộ đệm dự phòng vững chắc và sức khỏe tài chính tốt. Nhóm ngân hàng có tỷ lệ nợ nhóm 2 cao và tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp dự báo sẽ chịu ảnh hưởng lớn hơn.

Nhóm chuyên gia phân tích của Chứng khoán SSI (SSI Research) cho hay trong 3 quý đầu năm 2024, các ngân hàng đã xử lý 73.300 tỉ đồng nợ xấu, như: VPBank (HM:VPB) 19.400 tỉ đồng, VietinBank 17.400 tỉ đồng, BIDV hơn 15.900 tỉ đồng và MBB 7.100 tỉ đồng - chiếm 0,84% tổng dư nợ khách hàng. Đây là mức cao nhất từng được ghi nhận.

"Dù đã tích cực xử lý nhưng tỉ lệ nợ xấu vẫn còn cao, dao động ở mức 2% tại quý III/2024, chủ yếu ở các ngành như vật liệu xây dựng, công ty xây dựng, bất động sản (chủ đầu tư và cho vay mua nhà), thương mại và sản xuất. Khả năng thanh toán nợ vẫn còn yếu, điều này ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ của các ngân hàng. Tuy nhiên, các ngân hàng sẽ đẩy mạnh xử lý nợ xấu trong quý IV/2024, giúp tỉ lệ nợ xấu giảm xuống 1,9% vào cuối năm" - chuyên gia của SSI Research nhận xét.

Định hướng năm 2025, NHNN yêu cầu các TCTD thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo về hoạt động tiền tệ, tín dụng, các quy định về cấp tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, bảo đảm an toàn hệ thống và ổn định thị trường tiền tệ.

Qua đó tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, lành mạnh, hạn chế nợ xấu gia tăng và phát sinh, đảm bảo an toàn hoạt động của TCTD; hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.