Theo Dong Hai
Investing.com - Ngày 10/10, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ, đồng thời hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và khu vực Eurozone, cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu nói chung vẫn ở mức thấp và không đồng đều. Định chế này cũng cho rằng triển vọng kinh tế toàn cầu trong trung hạn sẽ không có nhiều cải thiện so với hiện nay.
Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới (WEO) mới nhất, IMF giữ nguyên dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) thực toàn cầu năm 2023 ở mức 3%, nhưng hạ 0,1 điểm phần trăm dự báo về năm 2024 so với mức đưa ra hồi tháng 7 còn 2,9%. Như vậy, nền kinh tế toàn cầu sẽ giảm tốc trong cả năm nay và năm tới so với mức tăng 3,5% đã đạt được trong năm 2022.
Tại một cuộc họp báo diễn ra ở Marrakech, Morocco – đây là hội nghị IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức chuỗi sự kiện thường niên với sự tham gia của giới chức tài chính đến từ 190 quốc gia và vùng lãnh thổ – nhà kinh tế trưởng Pierre-Olivier Gourinchas của IMF nói rằng nền kinh tế toàn cầu vẫn đang phục hồi từ đại dịch Covid-19, cuộc chiến tranh Nga-Ukraine và cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022, nhưng các xu hướng tăng trưởng ngày càng khác biệt, và triển vọng tăng trưởng trong trung hạn chỉ ở mức trung bình.
Nhiều rủi ro tiềm ẩn đối với triển vọng kinh tế toàn cầu
Theo ông Gourinchas, các dự báo nhìn chung đang cho thấy khả năng kinh tế thế giới sẽ có được một cuộc “hạ cánh mềm”, nhưng IMF vẫn lo ngại về những rủi ro liên quan đến cuộc khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc, giá hàng hoá cơ bản biến động khó lường, tình trạng phân rã địa kinh tế, và sự trỗi dậy của lạm phát. Xung đột bùng lên giữa Israel và Palestine vào cuối tuần vừa rồi là một rủi ro chưa được tính đến trong dự báo mới nhất của IMF, vì dự báo này đã được chốt vào thời điểm ngày 26/9.
Ông Gourinchas cho rằng còn quá sớm để dự báo về ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu trong trường hợp xung đột ở dải Gaza có sự leo thang mạnh mẽ. “Tuỳ theo tình hình, sẽ có rất nhiều kịch bản khác nhau mà chúng tôi còn chưa bắt đầu xem xét, nên chúng tôi chưa thể đưa ra bất kỳ đánh giá nào ở thời điểm này”, trích dẫn từ Reuters.
Tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang bị kìm hãm bởi ảnh hưởng dai dẳng của đại dịch, cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, và sự phân rã gia tăng, cùng với lãi suất cao, các sự kiện thời tiết cực đoan, và sự suy giảm của các biện pháp kích cầu bằng tài khoá - báo cáo của IMF nhận định. Theo ước tính của định chế có trụ sở Washington DC, GDP toàn cầu năm nay sẽ thấp hơn khoảng 3,6 nghìn tỷ USD, tương đương thấp hơn 3,4%, so với dự báo đưa ra trước đại dịch.
Triển vọng trung hạn của kinh tế thế giới cũng không khá hơn. IMF dự báo mức tăng trưởng toàn cầu 3,1% cho năm 2028, chỉ nhỉnh hơn chút ít so với triển vọng của năm 2023 và 2024. Thời điểm trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009, IMF đưa ra mức dự báo tăng trưởng toàn cầu sau 5 năm là 4,9%.
Lạm phát giảm, vẫn chưa đến thời điểm nới lỏng chính sách tiền tệ?
Lạm phát đang tiếp tục giảm trên toàn cầu, chủ yếu do giá năng lượng giảm và một phần do giá lương thực-thực phẩm xuống thang. Theo dự báo của IMF, lạm phát bình quân toàn cầu năm nay sẽ là 6,9%, giảm từ mức 8,7% trong năm 2022, và tiếp tục giảm còn 5,8% trong năm 2024.
Lạm phát lõi, chỉ số không bao gồm giá lương thực-thực phẩm và năng lượng, giảm chậm hơn, còn 6,3% trong năm 2023 từ 6,4% trong năm 2022, và còn 5,3% trong năm 2024. Nguyên nhân lạm phát lõi giảm chậm là thị trường lao động còn thắt chặt và lạm phát giá dịch vụ dai dẳng hơn dự báo, theo IMF.
IMF nhận định thị trường việc làm nhìn chung vẫn sôi động và tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ở mức thấp lịch sử tại hầu hết các nền kinh tế phát triển, nhưng chưa có nhiều bằng chứng cho thấy một vòng xoáy tăng lương có thể dẫn tới sự bùng nổ trở lại của lạm phát, ngay cả khi công nhân ô tô Mỹ đang tiến hành một cuộc đình công lớn.
Theo ông Gourinchas, sự bấp bênh trong nền kinh tế toàn cầu ở thời điểm hiện tại đã giảm xuống đáng kể so với khi IMF đưa ra dự báo WEO hồi tháng 4, nhưng triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2024 đối mặt với nhiều rủi ro giảm tốc hơn là khả năng tăng tốc. Dù vậy, khả năng tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm dưới 2%, mức tăng trưởng mới chỉ xuất hiện 5 lần kể từ năm 1970, hiện chỉ là 15%, so với ngưỡng 25% hồi tháng 4.
IMF lưu ý rằng hoạt động đầu tư trên toàn cầu đang thấp hơn so với trước đại dịch, trong đó các doanh nghiệp đều ngại mở rộng sản xuất-kinh doanh và không muốn dấn thân vào rủi ro trong bối cảnh lãi suất tăng, chính phủ ngừng các biện pháp kích cầu tài khoá, và các điều kiện cho vay trở nên thắt chặt hơn trước.
Ông Gourinchas cho biết IMF đang kêu gọi các quốc gia tiếp tục cảnh giác về chính sách tiền tệ cho đến khi lạm phát giảm về mục tiêu một cách bền vững, đồng thời kêu gọi các nước xây dựng lại tấm đệm tài khoá đã trở nên mỏng manh để có đủ năng lực giải quyết những thách thức hoặc cú sốc trong tương lai.
Kinh tế Mỹ cho tín hiệu phục hồi tích cực
Trong dự báo lần này, IMF nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ thêm 0,3 điểm phần trăm lên 2,1% cho năm 2023 và thêm 0,5 điểm phần trăm lên 1,5% cho năm 2024, với lý do đầu tư kinh doanh mạnh hơn và tiêu dùng ngày càng tăng. Sự lạc quan này của IMF đưa Mỹ trở thành nền kinh tế lớn duy nhất trên thế giới đứng trước khả năng đạt mức GDP cao hơn so với các dự báo đưa ra trước đại dịch.
Ngược lại, GDP của Trung Quốc được IMF dự báo tăng 5% trong năm 2023 và 4,2% vào năm 2024, giảm tương ứng là 0,2 và 0,3 điểm phần trăm so với lần dự báo trước. Nguyên nhân của sự giảm tốc này, theo IMF, chủ yếu do khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc và nhu cầu toàn cầu suy yếu.
Ông Gourinchas cho rằng Trung Quốc cần có “hành động mạnh mẽ” để giải quyết cuộc khủng hoảng bất động sản. Ông nói dù Chính phủ Trung Quốc đã thực hiện một số biện pháp để cải thiện tình hình nhưng vẫn cần phải làm nhiều việc hơn nữa. “Nếu không, có khả năng cuộc khủng hoảng đó sẽ trở nên trầm trọng hơn hơn”, nhà kinh tế IMF cảnh báo.
IMF cũng cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế khu vực Eurozone xuống 0,7% vào năm 2023 và 1,2% vào năm 2024, từ các mức dự báo tương ứng 0,9% và 1,5% đưa ra hồi tháng 7. Tương tự như Eurozone, nền kinh tế Anh bị ảnh hưởng tiêu cực bởi cú sốc giá năng lượng cao trong năm ngoái. IMF dự báo kinh tế Anh tăng trưởng 0,5% trong năm nay, tăng 0,1 điểm phần trăm so với lần dự báo trước; và tăng 0,6% trong năm 2024, giảm 0,4 điểm phần trăm so với dự báo trước.
Về kinh tế Nhật Bản, IMF dự báo mức tăng 2% trong năm 2023, tăng 0,6 điểm phần trăm so với dự báo trước, nhờ các yếu tố bao gồm sự bung mở của nhu cầu bị dồn nén trong thời gian đại dịch, du lịch phục hồi mạnh, chính sách tiền tệ nới lỏng, và xuất khẩu ô tô khởi sắc. IMF giữ nguyên dự báo tăng trưởng kinh tế Nhật Bản năm 2024 ở mức 1%.