11/08: Đọc gì trước giờ giao dịch chứng khoán?
Investing.com - Đồng USD đang trải qua giai đoạn suy yếu mạnh nhất trong gần 40 năm, không chỉ giảm giá trị mà còn dần đánh mất vai trò cốt lõi trong chiến lược dự trữ của nhiều quốc gia.
Trước bối cảnh địa chính trị phức tạp và xu hướng phân mảnh thương mại, các ngân hàng trung ương và nhà đầu tư lớn đang âm thầm đa dạng hóa danh mục, chuyển từ USD sang vàng, Euro và Nhân dân tệ – theo báo cáo mới từ Diễn đàn Tài chính OMFIF.
Xu hướng giảm sở hữu USD lan rộng
So với các đồng tiền chính, USD hiện đã rơi xuống mức thấp nhất trong hơn 3 năm. Nhiều quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm châu Âu đã nhanh chóng cắt giảm tỷ trọng nắm giữ USD xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022, chỉ trong vài tuần đầu quý II/2025. Trên thị trường châu Á, đồng USD tiếp tục mất giá, phản ánh động thái phòng ngừa rủi ro tỷ giá của nhà đầu tư tại khu vực này – đặc biệt là những người đang nắm giữ trái phiếu Mỹ.
Tuy nhà đầu tư nước ngoài vẫn rót hơn 17,6 nghìn tỷ USD vào cổ phiếu Mỹ, vượt qua mức 13,6 nghìn tỷ USD ở trái phiếu, nhưng tỷ lệ sở hữu trái phiếu vẫn chiếm ưu thế hơn. Cụ thể, các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ 33% trái phiếu chính phủ Mỹ và 21% trái phiếu doanh nghiệp, trong khi chỉ sở hữu 18% cổ phiếu.
Đáng chú ý, nhà đầu tư từ nhóm G10 hiện đang nắm giữ khoảng 13,4 nghìn tỷ USD tài sản định giá bằng USD chưa được phòng hộ, trong đó 9,3 nghìn tỷ USD là cổ phiếu. Chỉ cần họ rút 5% trong số đó, thị trường có thể chứng kiến dòng vốn chảy ra lên đến 670 tỷ USD, chủ yếu từ châu Âu.
Tại châu Á, lực bán trái phiếu kho bạc Mỹ tiếp tục gia tăng. Một phần đáng kể tài sản được nắm giữ thông qua các tổ chức tại châu Âu, Anh hoặc Caribe thực chất là của Trung Quốc và các quốc gia châu Á. Trong giai đoạn lãi suất thấp kéo dài từ 2014 đến nay, nhà đầu tư eurozone đã đổ vào khoảng 3,4 nghìn tỷ USD trái phiếu nước ngoài, phần lớn là trái phiếu Mỹ. Nếu xu hướng này đảo chiều, thị trường trái phiếu Mỹ sẽ chịu áp lực không nhỏ.
Ngân hàng trung ương bắt đầu “xoay trục”
Không chỉ khu vực tư nhân, các ngân hàng trung ương – lực lượng lâu nay vốn coi USD là tài sản an toàn – cũng đang thay đổi chiến lược. Theo khảo sát của OMFIF với 75 ngân hàng trung ương quản lý khoảng 5.000 tỷ USD dự trữ ngoại hối, 1/3 số đó có kế hoạch tăng nắm giữ vàng trong 1–2 năm tới. Sức hấp dẫn của USD đang sụt giảm nhanh chóng, rơi từ vị trí dẫn đầu năm ngoái xuống hạng 7 trong bảng xếp hạng tài sản dự trữ được ưa chuộng.
Khoảng 70% ngân hàng trung ương cho biết môi trường chính trị bất ổn tại Mỹ – đặc biệt sau chính sách thuế gây tranh cãi của Tổng thống Donald Trump vào ngày 2/4 – là lý do chính khiến họ giảm tiếp xúc với USD và trái phiếu Mỹ.
Ngược lại, Euro và Nhân dân tệ đang trở thành những lựa chọn thay thế đáng chú ý. Trong ngắn hạn, 16% ngân hàng trung ương dự định tăng tỷ trọng dự trữ bằng Euro – tăng mạnh từ mức 7% của năm ngoái. Nhân dân tệ hiện đang đứng thứ hai trong nhóm đồng tiền được ưu tiên, với 30% ngân hàng trung ương lên kế hoạch gia tăng dự trữ đồng tiền này trong vòng 10 năm tới, kỳ vọng nâng tỷ trọng từ 2% hiện tại lên 6%.
Euro cũng được kỳ vọng sẽ tăng tốc nếu Liên minh châu Âu đẩy mạnh hội nhập thị trường vốn và phát triển thị trường trái phiếu chung – một lĩnh vực lâu nay lép vế so với Mỹ. Các chuyên gia như Francesco Papadia (ECB) hay Kenneth Rogoff (Harvard) tin rằng tỷ trọng Euro trong dự trữ toàn cầu có thể đạt 25% chỉ trong vòng hai năm tới.
Trật tự tiền tệ toàn cầu đang dịch chuyển
Vai trò của các ngân hàng trung ương với tư cách là người mua dài hạn từng giúp ổn định thị trường tài sản Mỹ. Nhưng hiện nay, khi họ dần dịch chuyển khỏi USD và hướng tới các tài sản thay thế như vàng, Euro và Nhân dân tệ, một sự tái cấu trúc trong hệ thống tiền tệ toàn cầu đang hình thành rõ nét hơn.
Niềm tin vào vị thế vượt trội của nền kinh tế Mỹ đang lung lay khi các yếu tố địa chính trị bất ổn, chính sách thương mại khó đoán và cạnh tranh toàn cầu ngày càng gia tăng. Mặc dù chưa xảy ra làn sóng tháo chạy quy mô lớn khỏi USD, nhưng các động thái rút vốn âm thầm từ khu vực công và tư đang tạo lực cản đáng kể – và nhiều khả năng sẽ tiếp tục lan rộng trong thời gian tới.