Nhật Bản lần đầu nhập khẩu đất hiếm từ Úc

Vietstock - Nhật Bản lần đầu nhập khẩu đất hiếm từ Úc

Nhật Bản lần đầu tiên nhập khẩu đất hiếm từ Úc thông qua tập đoàn thương mại Sojitz, đánh dấu bước đi quan trọng nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.

Theo thông báo ngày 30/10, Sojitz đã bắt đầu nhập khẩu dysprosium và terbium được khai thác tại mỏ Mount Weld ở Tây Úc, sau đó xử lý tại Malaysia trước khi vận chuyển sang Nhật Bản. Đây là lần đầu Nhật Bản chính thức đảm bảo được nguồn cung đất hiếm từ một quốc gia khác ngoài Trung Quốc.

Lynas Rare Earths, đơn vị vận hành mỏ Mount Weld, đã nhận khoản đầu tư 200 triệu AUD từ liên doanh giữa Sojitz và Tổ chức An ninh Năng lượng và Kim loại Nhật Bản (JOGMEC) trong năm 2023.

Theo thỏa thuận, Lynas sẽ cung cấp tối đa 65% sản lượng dysprosium và terbium cho Nhật Bản, đáp ứng khoảng 30% nhu cầu thị trường nước này. Dysprosium và terbium là nhóm đất hiếm nặng, hiếm hơn đất hiếm nhẹ, đóng vai trò tăng cường khả năng chịu nhiệt cho nam châm neodymium dùng trong động cơ xe điện và tua-bin gió.

Bối cảnh này diễn ra khi Trung Quốc hiện chiếm gần 70% sản lượng đất hiếm toàn cầu và gần như toàn bộ nguồn cung đất hiếm nặng. Việc Bắc Kinh áp đặt hạn chế xuất khẩu các nguyên tố này từ tháng 4 như một động thái đáp trả chính sách thuế của Mỹ đã làm thắt chặt nguồn cung, buộc một số nhà máy của Suzuki Motor và Ford Motor tạm dừng hoạt động.

Nhu cầu đất hiếm được dự báo tăng mạnh trong tiến trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu. Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự báo đến năm 2040, nếu chính sách hiện tại không thay đổi, nhu cầu đất hiếm toàn cầu có thể cao gấp ba lần năm 2020.

Trước áp lực đảm bảo an ninh nguồn cung, Nhật Bản đang đẩy nhanh chiến lược xây dựng chuỗi cung ứng độc lập với Trung Quốc.

Tại hội nghị thượng đỉnh ở Tokyo ngày 28/10, Thủ tướng Sanae Takaichi và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhất trí thiết lập khuôn khổ hợp tác đảm bảo nguồn cung đất hiếm ổn định. Đồng thời, JOGMEC và Iwatani công bố kế hoạch đầu tư khoảng 100 triệu euro vào dự án xử lý đất hiếm của Caremag (Pháp), dự kiến cung cấp lượng sản phẩm tương đương 20% nhu cầu Nhật Bản.

Các công ty Nhật Bản đang đẩy mạnh nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung đất hiếm. Vào tháng 6, Toyota Tsusho đã ký biên bản ghi nhớ với Pensana, một công ty phát triển đất hiếm có trụ sở tại London, về việc mua hỗn hợp khoáng sản neodymium và praseodymium từ một mỏ ở Angola. Thỏa thuận bao gồm việc thu mua tới 20 ngàn tấn khoáng sản mỗi năm trong vòng 5 năm; sau đó sẽ được xử lý tại một nhà máy ở Ấn Độ do công ty con của Toyota Tsusho vận hành.

Trong năm 2023, Sumitomo Corp. trở thành nhà phân phối độc quyền tại Nhật Bản cho các sản phẩm neodymium-praseodymium của công ty Mỹ MP Materials. Ngoài ra, Cơ quan Khoa học và Công nghệ Biển-Trái đất Nhật Bản sẽ bắt đầu thử nghiệm khai thác thí điểm đất hiếm ngoài khơi đảo Minami-Torishima của Nhật Bản từ tháng 01/2026.

Tuy nhiên, chi phí logistics là rào cản đáng kể, khi việc vận chuyển khoáng sản từ Úc, Mỹ và các quốc gia khác đến khu vực xử lý như Đông Nam Á khiến giá thành cao hơn so với nhập khẩu từ Trung Quốc, đặc biệt đối với đất hiếm nặng do hàm lượng trong quặng thấp.

Trong khi nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung diễn ra, doanh nghiệp Nhật Bản đồng thời phát triển công nghệ giảm phụ thuộc đất hiếm nặng. Proterial (tiền thân Hitachi Metals) và Daido Steel đã nghiên cứu và sản xuất nam châm cho xe điện và hybrid không sử dụng đất hiếm nặng, hướng đến giảm thiểu rủi ro từ biến động nguồn cung toàn cầu.

Quốc An (Theo Asia Nikkei)