Không còn nghi ngờ gì nữa, câu chuyện lớn nhất đối với dầu trong năm 2018 là biến động giá của nó. Giá dầu bây giờ thấp hơn gần 30% so với năm ngoái.
WTI bắt đầu năm 2018 ở mức gần $60/thùng; bây giờ nó đang giao dịch trong kênh $44 - $47/thùng. Giá dầu Brent khởi đầu năm ở mức $66,65/thùng và đóng cửa hôm thứ 4 ở mức gần $54/thùng.
Trong bốn tháng đầu năm 2018, thị trường dầu biến động nhưng giá dầu vẫn tăng cao đều đặn. Đó là do OPEC và thỏa thuận hợp tác ngoài OPEC để giảm sản lượng dầu.
Với một số tổ chức bên ngoài (trong đó có S&P Global Platts, có số lượng sản xuất thường được trích dẫn trong các cột này) và các cuộc họp thường kỳ của Ủy ban giám sát chung OPEC (JMMC) xác định rằng hầu hết các quốc gia đều tuân thủ việc phân bổ sản xuất. Tuy nhiên, Iraq và Kazakhstan là những nhà sản xuất vượt trội đáng chú ý.
Yếu tố thứ hai đẩy giá cao hơn trong giai đoạn này là: một số nước sản xuất lớn không tự nguyện giảm sản lượng. Cụ thể, nhà sản xuất Venezuela giảm sản lượng xuống còn 1,41 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 4 và Angola chỉ sản xuất 1,53 triệu thùng mỗi ngày trong cùng kỳ. Sản xuất tại Libya và Gabon cũng giảm cùng lúc.
Các vấn đề bất ngờ gây áp lực lên giá
Tuy nhiên, tám tháng tiếp theo của năm 2018 đã khiến thời gian đầu năm khá thoải mái. Một loạt các vấn đề bất ngờ kết hợp gây áp lực lên giá.
Vào đầu tháng 5, chính quyền Trump tuyên bố sẽ ban hành lệnh trừng phạt mới đối với ngành công nghiệp dầu mỏ Iran, sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 11. Quyết định không đáng ngạc nhiên, nhưng phản ứng của thị trường đã nói lên điều đó. Mặc dù dầu WTI đạt $72/thùng vào giữa tháng 5, nhưng đến tháng 6, những nỗ lực đó đã bị xóa sạch.
Tác động thực sự của chính quyền Trump đối với chính sách trừng phạt mới trở nên rõ ràng từ tháng 6, đến tháng 7 và tháng 8. Ban đầu, các nhà phân tích cho rằng chính quyền Trump sẽ đơn giản khôi phục các lệnh trừng phạt thời Obama đối với ngành công nghiệp dầu mỏ Iran và thực hiện chúng theo cách tương tự.
Chính sách trừng phạt đó bao gồm cả những miễn trừ đáng kể dành cho nhà nhập khẩu dầu Iran từ Châu Á làm giảm lượng mua dầu Iran. Tại thời điểm đó, những quốc gia trên đã được cho phép nhập khẩu condensate như họ mong muốn chừng nào lượng mua dầu thô của họ giảm.
Tuy nhiên, chính quyền Trump đưa ra lời hùng biện mạnh mẽ họ sẽ không đưa ra miễn giảm và họ kỳ vọng việc mua dầu Iran sẽ được giảm xuống 0 vào thời điểm thực thi biện pháp trừng phạt 05/11.
Đồng thời, ngành công nghiệp dầu phiến đá của Mỹ cũng mang lại thêm bất ổn. Tại hội thảo quốc tế OPEC tổ chức vào 20/06, Scott Sheffield CEO của Pioneer Natural Resources (NYSE:PXD) nói với người tham dự rằng đường ống và cơ sở hạ tầng thiếu hụt sẽ làm giảm sản lượng dầu tại khu vực Tây Texas và New Mexico. Ông đưa ra chú ý rằng OPEC cần phải cung thêm dầu ra thị trường hoặc giá dầu sẽ tăng lên trên $80/thùng và trong 3 đến 4 tháng nữa một số nhà sản xuất sẽ buộc phải đóng cửa giếng dầu.
Kết quả là trong khoảng thời gian từ 20/06 đến 05/07, giá dầu tăng lên đến một con số khiến các chính trị gia buộc phải lưu tâm. Giá khí gas cũng tăng, đúng vào thời điểm mùa hè với nhu cầu người dùng tăng cao tại Mỹ.
Dầu WTI tăng $10 lên mức $74/thùng, một loạt các áp lực từ Tổng thống Trump nhằm vào OPEC đặc biệt là Ả Rập Xê Út để tăng sản lượng nhằm loại bỏ nguy cơ giá dầu sẽ tăng vọt lên 3 con số khi lệnh trừng phạt Iran có hiệu lực. OPEC nói rằng do việc cắt giảm sản lượng không tự nguyện nên một số nhà sản xuất đang phải gánh chịu hậu quả.
Các-ten tuyên bố họ sẽ không tuân thủ hạn ngạch cá nhân, mà thay vào đó một nhóm sẽ quyết định những nhà sản xuất có sản lượng dự trữ có thể sản xuất dư lượng hạn ngạch để bù đắp cho phần thiếu hụt từ nơi khác.
Tuy nhiên, vào giữa tháng 9, các nhà phân tích đã dự báo dầu ở mức $100. Nhà đầu tư đã mua mặc dù có một số tín hiệu cho thấy nguồn cung dầu tăng và nhu cầu giảm sẽ không ủng hộ mức giá như vậy. Bất chấp các báo cáo từ EIA trong tháng rằng Mỹ có khả năng đã vượt qua Ả Rập Saudi và Nga, trở thành nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, giá vẫn tiếp tục tăng.
WTI đạt mức cao kỷ lục gần $77/thùng vào đầu tháng 10. Trong suốt tháng, Ả Rập Xê Út đã lặng lẽ tăng sản lượng, sau đó tăng sản lượng hơn nữa, nhưng lần này là vào tháng 11, đạt mức cao 11,02 triệu thùng mỗi ngày (theo Platts).
Nỗ lực đã được đền đáp. Giá dầu giảm trong suốt tháng 10 do có thêm dầu từ Ả Rập, Nga và UAE và rõ ràng là tình trạng khủng hoảng cơ sở hạ tầng ở Permian không tệ như dự báo. Các nhà sản xuất đá phiến tận dụng việc giá cao hơn, chuyển giàn đến các khu vực có nhiều đường ống hơn và sử dụng các phương tiện khác để vận chuyển dầu ra khỏi vịnh Permian thay vì hạn chế sản xuất.
Quyết định của EPIC Midstream Holdings đổi đường ống EPIC để sử dụng dầu thô cũng giúp giảm bớt khủng hoảng cơ sở hạ tầng, giữ tăng trưởng sản xuất khá mạnh mẽ.
Mặc dù lượng dầu Iran ít hơn so với thời Obama cấp phép, một số lệnh miễn trừ khá đáng kể. Giá đã giảm.
Đà giảm tiếp tục diễn ra trong tháng 11 và 12. Thực sự, trong suốt tháng qua, thị trường đã giảm khoảng 6-8% một ngày. OPEC, trong cuộc họp đầu tháng 12, quyết định cắt sản lượng 1,2 triệu thùng/ngày.
Thị trường, tuy nhiên, vẫn chưa thoả mãn, cho rằng mức cắt giảm này là không đủ. Sản lượng dầu Mỹ tiếp tục tăng ngay cả khi tăng trưởng về nhu cầu dự báo chậm lại.
Thực tế này, cùng với nỗi lo về suy thoái kinh tế, đã đưa giá dầu xuống mức thấp nhất trong năm. Trong những ngày giảm giá trong năm 2018, dầu dường như đang hồi phục những mất mát của mình, nhưng những mức tăng này (8% cho Brent và 10% cho WTI vào ngày 26/12) không tạo ra xu hướng.
Dầu $100 là không khả thi
Chỉ vài tháng trước, nhiều người tin rằng dầu sẽ có giá $100/thùng trước cuối năm nay. Bước vào vài tháng đầu năm 2019, thị trường có thể gặp may nếu Brent vẫn ở mức trên $50 mỗi thùng. WTI có thể nằm trong ngưỡng $40.
Đầu tháng này, 3 diễn biến chính mà tôi đã đề cập trước đó sẽ ảnh hưởng đến diễn biến dầu năm 2019. Các yếu tố chủ chốt vẫn là OPEC và lệnh trừng phạt Iran.
OPEC sẽ họp vào tháng Tư và Mỹ sẽ cân nhắc xem xét lại các miễn trừ của họ ngay sau đó. Tuy nhiên, nếu dầu WTI sẽ không phá vỡ mốc $50 vào tháng 1, nhà đầu tư cũng nên chú ý đến các công ty dầu đá phiến, số lượng giàn khoan và số liệu thống kê sản xuất hàng tuần. Mức giá thấp này, cùng với các hoạt động cho vay chặt chẽ hơn, có thể buộc một số công ty phải giảm tốc độ tăng trưởng trong nửa đầu năm 2019.