Không có cách cụ thể nào để có thể dự đoán được tình trạng “bong bóng” xảy ra đối với bất kỳ loại tài sản nào, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo khá giống nhau thường xuất hiện trước khi giá trị của một tài sản tăng cao vượt quá định mức thực tế. Bằng chứng mới nhất về khả năng hình thành bong bóng đến từ thành công rực rỡ của một số đợt phát hành cổ phiếu ra mắt công chúng (IPO).
Gần đây nhất chính là nhà sản xuất phần mềm dữ liệu đám mây Snowflake (NYSE: SNOW) – đạt mức tăng gấp đôi giá IPO trong giao dịch ngày đầu tiên phát hành. Mức tăng 104% là mức tăng cao thứ ba cho đợt IPO trị giá 1 tỷ đô la trở lên trên sàn giao dịch của Hoa Kỳ và lớn nhất kể từ khi công ty cho thuê thiết bị Herc Holdings có trụ sở tại Florida (NYSE: HRI) lên sàn vào năm 2006, theo dữ liệu của Bloomberg.
Cùng ngày, Jfrog (NASDAQ: FROG) – công ty sản xuất công cụ cho các nhà phát triển phần mềm – đã tăng 47% trong lần giao dịch đầu tiên sau khi đợt chào bán công khai lần đầu thu được 509 triệu đô la. Bên cạnh hai ví dụ gần đây, đã có nhiều đợt IPO trong năm nay cho thấy các nhà đầu tư đang kỳ vọng cao trong việc có thể sở hữu những cổ phiếu tiềm năng điển hình là: Zoom (NASDAQ: ZM) hoặc Amazon (NASDAQ : AMZN).
Công ty công nghệ sinh học CureVac (NASDAQ: CVAC) đã tăng 249% vào ngày đầu tiên giao dịch, trong khi công ty phần mềm như một dịch vụ Bigcommerce (NASDAQ: BIGC) tăng 201% và công nghệ sinh học công ty Berkeley Lights (NASDAQ: BLI) tăng 197%.
Sự “thèm muốn” vô độ của các nhà đầu tư đối với tăng trưởng và các chính sách tiền tệ ôn hòa hiện nay có lẽ là hai lý do lớn nhất khiến các đợt IPO này ngày càng phổ biến hơn. Tỷ lệ trong ngày đầu tiên là khoảng 14% cho một đợt IPO. Năm nay, mức trung bình đó là 36%, theo công ty theo dõi IPO Renaissance Capital.
Khả năng tồn tại lâu dài
Tất nhiên, hầu như không thể dự đoán được công ty nào trong số những công ty này sẽ thành công và công ty nào sẽ khiến các nhà đầu tư của họ gặp khó khăn. Tuy nhiên, lịch sử cho chúng ta biết rằng thành công ban đầu của IPO không đảm bảo cho khả năng tồn tại lâu dài của công ty.
Một phân tích của Bloomberg về các công ty đã ra mắt kể từ cuộc khủng hoảng tài chính và tăng hơn 100% trong ngày giao dịch đầu tiên của họ cho thấy hầu hết các cổ phiếu đã giảm kể từ đợt tăng ban đầu. Theo nghiên cứu của Renaissance, được công bố bởi CNBC.com, 11 vụ IPO khác trong năm nay đã tăng hơn 100% vào ngày đầu tiên đã đạt được mức lợi nhuận trung bình âm 1% vào thời điểm kết thúc ngày.
Thủ phạm thông thường trong bất kỳ sự thất bại nào của IPO là việc chốt lời quá mức khi các nhà đầu tư nhận thấy các công ty này có con đường tăng trưởng đầy những khoản nợ xấu. Snowflake chẳng hạn, là một doanh nghiệp tuyệt vời với đà tăng trưởng mạnh, nhưng công ty này vẫn chưa có lãi và vẫn phải sử dụng rất nhiều tiền mặt.
Và việc mua bán “điên cuồng” của các nhà đầu tư đã thúc đẩy vốn hóa thị trường của Snowflake lên hơn 70 tỷ đô la, cao hơn sáu lần so với mức gọi vốn của công ty vào tháng Hai. Điều đó có nghĩa là ban lãnh đạo hiện đang chịu rất nhiều áp lực vì hành động giá hôm thứ Tư đã định giá công ty gấp hơn 70 lần doanh số bán hàng kỳ hạn. Zoom Video – một trong những đợt IPO thành công nhất trong năm qua – giao dịch với mức doanh thu kỳ hạn gấp 40 lần.
Kết luận
Đầu tư vào các đợt IPO có thể là một vụ đặt cược thành công trong ngắn hạn, đặc biệt là khi dòng tiền đang đổ xô vào các công ty này với một vài ý tưởng mới được xây dựng, nhưng sự hưng phấn ban đầu đó có thể không kéo dài mãi mãi. Các nhà đầu tư vẫn nên thận trọng đối với những cơ hội quá đỗi tốt này. Giá cổ phiếu của những công ty này thường không thể tiếp tục tăng với tốc độ chóng mặt mãi mãi và chặng đường khó khăn phía trước có khả năng ngăn cản các khoản lợi nhuận chi trả bền vững.