Thoả thuận tăng sản lượng dầu từ cuộc họp tại thành phố Viên thứ 6 tuần trước giữa OPEC và các thành viên không thuộc OPEC đã được dự báo, mặc dù chỉ tăng ở mức khiêm tốn kể từ tháng tới, điều này đã khiến thị trường bất ngờ đủ để đẩy giá dầu cao hơn.
Cuộc họp cũng củng cố tiềm lực hiện tại của OPEC, cũng như các quốc gia hoặc/và cá nhân là những người hưởng lợi chính của thoả thuận này và vì vậy cũng là những người bị ảnh hưởng nhất.
Quay lại tuân thủ 100% nhưng chi tiết vẫn chưa rõ ràng
Trong một tuyên bố sau cuộc họp, OPEC nói rằng họ sẽ tăng sản lượng bằng cách quay trở lại tuân thủ 100% với những quy định sản xuất đã thoả thuận trước đây, nhưng không đưa ra con số cụ thể. Họ cũng từ chối nói rõ ràng chính xác sản lượng từng thành viên tham gia vào thoả thuận sẽ tăng bao nhiêu.
“Với tư cách là một nhóm, chúng tôi sẽ tuân thủ 100%. Với tư cách là một quốc gia riêng lẻ, đây là một thách thức”, Bộ trưởng Năng lượng Ả rập xê út và Chủ tịch OPEC Suhail bin Mohammed al-Mazroui cho biét. Ả rập xê út cho rằng động thái này có thể hiểu là sản lượng sẽ tăng danh nghĩa khoảng 1 triệu thùng/ngày.
Những quốc gia khác có mức tăng khiêm tốn hơn, Bộ trưởng Năng lượng của Nigeria Emmanuel Ibe Kachikwu cho biết kết quả cuối cùng của thoả thuận mới sẽ tăng khoảng 700.000 thùng/ngày, trong khi Bộ trưởng Năng lượng của Iran ước tính mức tăng thực tế là 770.000 thùng/ngày.
Theo thoả thuận ban đầu thiết lập tháng 11/2016 và được thực hiện vào tháng 1/2017, OPEC và các nước sản xuất lớn khác, dẫn đầu là Nga đã đồng ý cắt giảm tổng sản lượng là 1,2 triệu thùng/ngày để giảm lượng dự trữ dầu toàn cầu đang ở mức cao và đẩy giá lên. Nhưng tỷ lệ thành viên tuân thủ của OPEC đã đạt 160% trong tháng 5, họ đã giảm nhiều hơn mức cần thiết 624.000 thùng/ngày, chủ yếu do nguồn cung bị thiếu hụt không được báo trước từ Venezuela, Libi và Angola.
Điều này đã khiến nguồn cung giảm hơn 2 triệu thùng/ngày trong vài tháng gần đây, khiến một số quốc gia tiêu thụ lớn như Mỹ đã giúp giảm giá dầu thô và tránh tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
OPEC và các nhà sản xuất không thuộc OPEX sẽ gặp nhau vào tháng 9 để xem xét thoả thuận hiện tại. Cuộc họp chính thức sắp tới của OPEC dự kiến vào 3/12 tại thành phố Viên.
Với những gì hiện đang được biết về các hướng dẫn nguồn cung mới, những người chiến thắng từ cuộc họp tuần trước đã có một khoản hời trong khi kẻ thu cuộc vẫn ở lại phía sau.
Người chiến thắng #1: Ả Rập Xê Út
Vị Bộ trưởng Dầu mỏ đầy quyền lực của Ả Rập Xê Út Khalid Al-Falih lại một lần nữa thể hiện khả năng của mình khi đã đạt được thỏa hiệp giữa 22 OPEC và non-OPEC cùng tham gia vào một hiệp định sau nhiều ngày căng thẳng. Falih cũng thành công trong việc thuyết phục người đồng nghiệp từ Iran Bijan Zanganeh từ kịch liệt phản đối việc tăng sản lượng sang đồng ý với điều này chỉ vài giờ trước cuộc họp OPEC hôm thứ Sáu.
Nhưng một thắng lợi lớn hơn là ký kết được thỏa thuận không phân định rõ sản lượng cho từng thành viên. Và điều này sẽ bật đèn xanh cho Ả Rập, lãnh đạo đích thực của OPEC để sản xuất nhiều hơn khi một vài quốc gia đang gặp khó khăn với đầu ra để đạt đủ hạn ngạch.
“Hạn ngạch là của cả nhóm OPEC chứ không dành cho từng quốc gia cụ thể. Do vậy, Ả Rập có thể sản xuất đề bù trừ cho lượng thiếu hụt từ một vài thành viên mà cụ thể là Venezuela”, James Williams - nhà kinh tế năng lượng tại WTRG Economics cho biết. "Miếng bánh của sư tử sẽ đến từ Ả rập xê út với phần còn lại từ Kuwait và các tiểu vương quốc Ả rập".
Theo ông, thị phần chính sẽ thuộc về Ả Rập và hầu hết phần còn lại sẽ được dành cho Kuwait và UAE. Riyadh sẽ nắm được thị phần bằng cách bơm thêm dầu thô. Theo như Al-Falih, họ đã sẵn sàng di dời máy móc Aramco trước khi đến Vienna cũng như trước cuộc họp này..
Người chiến thắng #2: Donald Trump
Trước cuộc họp các nhà sản xuất dầu mỏ tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã đăng chia sẻ lên Twitter nhằm khích OPEC tăng sản lượng. Có lẽ ông cảnh giác với giá xăng dầu trung bình ở Mỹ đang dao động quanh ngưỡng $3/gallon nên tìm cách khiến OPEC chịu trách nhiệm về việc giá dầu tăng gần đây.
Trump, người đã cho thấy một số trường hợp ông không nhúng tay vào diễn biến trên thị trường dầu, nhưng đã không thể “lặng lẽ” trở thành người quan trọng thứ 2 trên thị trường này, chỉ sau Al-Falih của Ả rập xê út.
Những người thua cuộc: Iran và Venezuela
Iran, quốc gia sản xuất dầu lớn thứ 3 trong OPEC và đối thủ hu vực của Ả rập xê út đã không thành công khi yêu cầu OPEC từ chối các yêu cầu của Trump về việc tăng sản lượng, và cho rằng Trump đã đóng góp vào việc giá dầu tăng trong thời gian gần đây bằng cách áp lệnh trừng phạt lên Iran và Venezuela.
Trump đã đưa ra đòn trừng phạt mới lên Tehran vào tháng 5 và các nhà quan sát thị trường cho rằng sản lượng của Iran sẽ giảm 1/3 vào cuối năm 2018. Điều này có nghĩa là Iran sẽ không được hưởng lợi từ thoả thuận tăng sản lượng của OPEC.
Venezuela, một nhà sản xuất khác có khuynh hướng giữ nguyên nguồn cung hiện lại cũng không có tiếng nói trong cuộc họp OPEC.
Quốc gia Nam Mỹ đang gặp khó khăn này đã bơm hơn 500.000 thùng dầu/ngày, dưới mức mục tiêu của OPEC do sản lượng đã bị ảnh hưởng trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế kéo dài.
Nhóm nhà phân tích của HSBC dẫn đầu là Gordon Gray, Giám đốc nghiên cứu thị trường dầu khi cho biết các quốc gia như Venezuela, không có công suất dự phòng thì “dễ hiểu” so với một biện pháp có thể gây áp lực lên giá mà khôgn có lợi ích cho bản thân.
Iran thì đã phản đối việc có các thành viên có năng xuất dự phòng như Ả rập xê út sẽ bổ sung vào sản lượng thiếu hụt do Venezuela.
“Họ không thể đi và nói rằng Veneruzla chỉ sản xuất được 500.000 thùng/ngày và không có ai ăn miếng bánh này. Tuy nhiên tôi có thể bù đắp và tôi sẽ nhảy vào đó”. Người đại diện trong OPEC của Iran, Hossein Kazempour Ardebili cho biết trong ngày thứ 7.
Theo Kazempour, Venezuela cho biết sản lượng của họ sẽ phục hồi một phần trong 3 đến 4 tháng tới, một lý do khác khiến các nhà sản xuất khác không nên nhảy vào miếng bánh này.