Ali Al-Naimi – trong 20 năm với tư cách Bộ trưởng Dầu khí của Ả Rập Xê Út – có lẽ đã đặt ra tiêu chuẩn vàng cho các nhà hoạch định chính sách năng lượng tại vương quốc này, cũng như cho các nhà ngoại giao dầu mỏ toàn cầu.
Là con trai của một thợ lặn ngọc trai, Naimi học tại Đại học Stanford trong khối ngành Nghiên cứu địa chất và sau đó ông cũng theo học Đại học Harvard và Columbia. Trong thời gian là giám đốc của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), vị bộ trưởng này cũng đã thể hiện khả năng lãnh đạo của mình thông qua các đường lối chính sách cũng như chiến lược hiệu quả nhằm dẫn dắt tổ chức.
Ngay cả trong bối cảnh giá dầu thô giảm mạnh vào năm 2014 do bùng nổ khai thác mỏ ở Mỹ, các nhà giao dịch vẫn tôn trọng, thậm chí dựa vào những tin tức từ Naimi để có thể đưa ra các quyết định đúng đắn. Họ biết ông nắm giữ đòn bẩy của nhà sản xuất dầu có ảnh hưởng nhất thế giới. Naimi đã đáp lại sự tôn trọng bằng cách không bao giờ tranh chấp thị trường với tư cách là trọng tài giá cả – bất chấp cả những tuyên bố đầy tự hào rằng “chúng tôi là bậc thầy về hàng hóa dầu mỏ” của Bộ trưởng Dầu mỏ Ả Rập Xê Út của những năm 60 và giữa những năm 80, Zaki Yamani – thì thị trường dầu mỏ vẫn thể hiện sự nể trọng phần nào đối với vị trọng tài Naimi.
Khalid Al-Falih – người kế nhiệm Naimi vào năm 2016, là một nhân vật bảo thủ hơn nhiều, có thời gian nắm giữ vị trí chỉ ba năm, ít hơn nhiều so với hầu hết những người tiền nhiệm. Đã phải chịu áp lực rất lớn bởi mối đe dọa từ dầu đá phiến của Mỹ, Falih chịu trách nhiệm tạo ra mối quan hệ đối tác dầu mỏ quan trọng nhất của Ả Rập Xê Út trong thời đại này – đó là tạo lập mối quan hệ với Nga.
Hiệp ước đó là cơ sở cho sự thành lập của OPEC+, liên minh dầu mỏ gồm 23 quốc gia dựa trên tổ chức OPEC ban đầu chỉ gồm 13 thành viên. Có một sự khác biệt rất lớn so với thế hệ các người lãnh đạo tổ chức trước đây, Falih không bao giờ đưa ra những lời lẽ thách thức thị trường, thay vào đó ông sử dụng dữ liệu để hỗ trợ cho thị trường bất cứ khi nào cần thiết.
Sau đó phải kể đến người kế nhiệm tiếp theo, Abdulaziz bin Salman (AbS) – con trai thứ tư của Quốc vương Ả Rập Saudi, đã không chọn cách ngoại giao thầm lặng.
Trong một phát biểu với giới truyền thông qua cuộc họp OPEC+ trực tuyến, AbS đe dọa sẽ biến cuộc sống trở thành “địa ngục” đối với những nhà đầu cơ dầu mỏ – những người đang đặt cược vào việc chống lại các chính sách được đưa ra.
Hầu như không che giấu sự khinh thường của mình đối với những người đã khiến giá dầu giảm tổng cộng 13% trong hai tuần qua, AbS dường như muốn gây ra nỗi sợ hãi cho những người bán hàng hóa thay vì giải quyết mối lo ngại về nhu cầu trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Khi được hỏi về các bước tiếp theo của OPEC, ông nói:
“Bất cứ ai nghĩ rằng họ sẽ nhận được những định hướng tươi sáng hơn về các động thái tiếp theo từ tôi thì cho thấy rằng họ đang hoàn toàn sống trong thế giới ảo mộng tươi đẹp của bản thân... Tôi sẽ khiến thị trường này trở nên sôi động hơn. Và đảm bảo rằng bất cứ ai đặt cược vào việc sẽ thu được rất nhiều lợi nhuận từ thị trường này sẽ hoàn toàn bị rơi trở lại thực tại khắc nghiệt hơn những gì mà họ có thể tưởng tượng được”.
Ông nói, tổ chức sẽ có lập trường chủ động và phủ đầu trong việc giải quyết các thách thức trên thị trường dầu mỏ, củng cố chiến lược gây bất ngờ hơn là thông báo.
Với tư cách là nhà sản xuất dầu – nghĩa là họ có đủ dầu thô cho các yêu cầu của riêng mình và khả năng cung cấp cho những người khác – Riyadh biết rằng họ có thể dựa vào nỗi sợ hãi của các thương nhân về việc nguồn cung bị siết chặt để đưa thị trường đi theo hướng của mình. Tuy nhiên, chưa từng có một quan chức dầu mỏ nào của Ả Rập Xê Út lại dùng lá bài tâm lý sợ hãi đó để đe dọa như AbS.
Hôm thứ Hai, OPEC đã công bố dự báo thấp hơn về tăng trưởng nhu cầu dầu, với lý do sự phục hồi yếu hơn dự kiến ở Ấn Độ và các nước châu Á khác, đồng thời cảnh báo rằng rủi ro vẫn "tăng cao và nghiêng về phía giảm" đối với nửa đầu năm 2021.
Trong báo cáo hàng tháng, tổ chức có trụ sở tại Vienna đã giảm triển vọng nhu cầu dầu toàn cầu vào năm 2020 xuống trung bình 90,2 triệu thùng / ngày. Đó là mức giảm 400.000 thùng / ngày so với ước tính của tháng trước và phản ánh mức giảm 9,5 triệu thùng / ngày so với cùng kỳ năm ngoái.
Cơ quan năng lượng quốc tế International Energy Agency có trụ sở tại Paris đã theo dõi báo cáo của OPEC và cho biết họ dự kiến tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu sẽ giảm 8,4 triệu thùng / ngày so với cùng kỳ năm trước xuống 91,7 triệu thùng / ngày. Đó là mức giảm mạnh hơn so với mức giảm 8,1 triệu thùng / ngày được ước tính trước đó.
Các báo cáo của OPEC và IEA được đưa ra khi kết thúc mùa lái xe cao điểm vào mùa hè ở Hoa Kỳ làm tăng thêm lo lắng của các thương nhân về nhu cầu tiêu thụ xăng.
Một số thành viên OPEC+ như Iraq và Nigeria – cũng như các đồng minh hàng đầu của Ả Rập Xê-út là UAE và Nga – cũng không thể cắt giảm sản lượng đã cam kết vào tháng 4.
Nhưng trong cuộc họp trực tuyến vào hôm thứ Năm, Abdulaziz cùng với Alexander Novak và Suhail Mohamed Mazrouei, những người đồng cấp như Nga và UAE, đã tìm cách đảm bảo rằng tất cả những kẻ “gian lận” để có thể sản xuất dầu nhiều hơn trong OPEC sẽ bù đắp cho hạn ngạch sản xuất bị thả nổi.
Liên minh cũng cam kết tiếp tục thỏa thuận từ tháng 4 sang tháng 12 bất chấp một số thành viên như Ả Rập Xê Út quyết định tăng sản lượng.
Hiện tại, sự đảm bảo của OPEC và trò chơi đánh vào tâm lý sợ hãi của AbS dường như đã được đền đáp.
Dầu WTI được giao dịch tại New York, chỉ báo quan trọng cho giá dầu thô của Hoa Kỳ, vào hôm thứ Năm đã tăng 81 cent, tương đương 2%, ở mức 40,97 USD / thùng. Trong phiên giao dịch hôm thứ Sáu tại Châu Á, dầu WTI cũng đã mở rộng đà tăng đẩy mức tăng trong tuần lên hơn 10% và bù đắp được một phần của khoản lỗ bị mất trong hai tuần trước đó.
Dầu thô Brent được giao dịch tại London – tiêu chuẩn toàn cầu cho dầu – đã tăng 1,18 đô la, tương đương 2,9%, trong ngày ở mức 43,40 đô la mỗi thùng. Trong tuần, cũng đã đánh dấu mức tăng 8,7%.
Nhưng hiện tại chưa có bất kỳ một tin hiệu chắc chắn nào cho thấy thị trường bắt đầu phục hồi hoàn toàn.
John Kilduff – đối tác sáng lập tại quỹ đầu cơ năng lượng Again Capital, cho biết: “Nhu cầu nhiên liệu phản lực vẫn đang ở mức thấp và xăng cũng không cho thấy được các mức tăng nhất định, mặc dù một số kho dự trữ đã giảm xuống”.