Cuộc chiến tranh giữa Mỹ và Iran tiếp tục leo thang trong vài tuần gần đây, đặc biệt kể từ khi Mỹ tuyên bố hồi tháng 5 rằng họ sẽ khôi phục đòn trừng phạt kinh tế đối với Iran và thực thi các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các doanh nghiệp giao thương với Iran.
Trước đây chúng tôi đã thảo luận về ý nghĩa giá thị trường dẫn đến việc giảm từ 1 đến 2 triệu thùng dầu xuất khẩu của Iran mỗi ngày từ thị trường ở bài viết này và bài viết này. Trong tháng qua, cuộc tranh cãi giữa Iran và Mỹ trở nên căng thẳng hơn, bao gồm cả các mối đe doạ về an toàn và miễn phí vận chuyển đối với tất cả sản phẩm dầu trong khu vực vịnh Ba Tư.
Điều này có thực sự đại diện cho nguy cơ đối với thị trường dầu? Câu trả lời là rất ít. Iran không thể thực sự ngăn chặn eo biển Hormuz và Mỹ cũng không đủ gan để gây chiến với Iran. Tuy nhiên, điều này vẫn ảnh ưhowngr đến thị trường qua biến động tăng giảm mạnh vừa qua.
Eo biển Hormuz là một vùng hẹp của Vịnh Ba Tư. Các chuyến tàu đến và đi đến Ả rập xê út, UAE, Qatar, Bahrain, Kuwait, I-rắc và Iran phải đi qua đoạn này để di chuyển giữa Vinh Ba Tư và Ấn Độ Dương. Chiều dài eo biển này khoảng 21 dặm nhưng chỉ rộng khoảng 2 dặm về 2 hướng, và Iran đứng ở ngay phía Bắc của eo biển. Chỉ có Ả rập xê út và Iran có các nhà ga xuất khẩu thay thế mà không yêu cầu băng qua eo biển Hormuz. Tuy nhiên theo EIA, khoảng 30% lượng dầu xuất khẩu toàn cầu đi bằng đường biển đều đi qua eo biển này.
Từ đầu tháng 7, Iran đã đe doạ đóng cửa eo biển Hormuz đối với việc lưu thông dầu nếu họ không được cho phép bán dầu. Tổng thống Iran Hassan Rouhani lần đầu tiên đề cập đến một chuyến đi đến Châu Âu. Người chỉ huy Lực lượng cảnh sách cách mạng Iran (IRGC) cũng tuyên bố rằng lực lượng của ông “sẽ khiến quân dịch hiểu rằng hoặc là ai cũng có thể di chuyển qua eo biển Hormuz, hoặc là không có ai cả”. Tổng thống Iran Hassan tiếp tục nhắc lại lời đe doạ này vào ngày Chủ nhật tuần trước nhằm đáp lại một chia sẻ trên Twitter của Tổng thống Donald Trump.
Giá dầu WTI tăng khoảng 1 USD/thùng (từ mức 68 USD/thùng lên 69 USD/thùng) trong phiên sáng thứ 2, sau cuộc trao đổi giữa 2 nhà lãnh đạo trước khi gần như giá quay trở lại ngay lập tức. Đây là một phản ứng thị trường điển hình trước một sự kiện có thể có hoặc không xảy ra mà không có tác đôgnj thực sự đến nguồn cung dầu thực tế.
Nếu Iran cấm di chuyển tại eo biển Hormuz, họ sẽ yêu cầu các tàu có khả năng ngăn chặn nhiều nhất 5 chuyến tàu của Mỹ đóng tại Bahrain để vận chuyển tới Vịnh Ba Tư. Mặc dù Iran duy trì 2 lực lượng hải quân, một do Quân đội Iran điều hành và một do IRGC điều hành. Tuy nhiên khả năng của họ không đủ để chống lại hải quân của Mỹ. Iran cũng biết nếu họ cố gắng triển khai lực lượng để cấm vận chuyển qua đường biển, họ có thể bị tấn công chỉ với một máy bay hoả lực của Mỹ.
Nếu Iran tiếp tục cản trở giao thông vận tải biển, đặc biệt là dầu, Mỹ chắc chắn cũng sẽ phản ứng lại. Mặc khác, hầu như không có khả năng Mỹ sẽ có hành động quân sự chỉ để đáp trả lại những lời nói từ chế độ Iran. Ý kiến công chúng ở Mỹ sẽ nổi loại chống lại quân đội nếu xảy ra một cuộc chiến tranh Trung Đông khác. Tổng thống thừa nhận và ủng hộ việc cảnh giác để xảy ra cuộc chiến tranh Trung Đông khác trong chiến dịch của ông 2 năm trước.
Tâm lý thị trường trên Twitter và phương tiện truyền thông không có dấu hiệu về nguy cơ thực sự về nguồn cung dầu, tuy nhiên cuối cùng đó không phải là điều quan trọng nhất đối với thị trường dầu. Điều quan trọng nhất là liệu thị trường, nhà đầu tư và các nhà đầu cơ có hiểu sự việc này là rủi ro về nguồn cung cấp dầu hay không.
Khi hai bên tiếp tục đưa ra phát biểu, chúng ta có thể thấy thị trường sẽ vẫn tiếp tục tăng giảm, nhưng điều này chỉ đủ thời gian cho các nhà đầu cơ tận dụng cơ hội kiếm lời.