Nhà đầu tư mất 3.7 tỷ USD vì rơi vào bẫy “thổi giá" cổ phiếu penny

Vietstock - Nhà đầu tư mất 3.7 tỷ USD vì rơi vào bẫy “thổi giá" cổ phiếu penny

Nhà đầu tư đã mất hàng tỷ USD trong tháng 7 khi đầu tư vào một số cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Mỹ có quy mô nhỏ. Những cổ phiếu này trượt dốc không phanh ngay sau khi được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội.

Bảy cổ phiếu vốn hóa nhỏ niêm yết trên Nasdaq - Concorde International, Ostin Technology, Top KingWin, Skyline Builders, Everbright Digital, Park Ha Biological Technology và Pheton Holdings - tất cả đều giảm hơn 80% chỉ trong vài phiên giao dịch gần đây.

Đợt giảm này đã xóa sổ tổng cộng 3.7 tỷ USD vốn hóa thị trường, theo dữ liệu phân tích của công ty InvestorLink. Tất cả bảy cổ phiếu đều tăng vọt vào thời điểm được quảng bá mạnh mẽ trên các nhóm WhatsApp và mạng xã hội, để rồi sau đó lại “ngã nhào”.

Các nhà phân tích và nhà đầu tư cho rằng những động thái này mang đậm dấu hiệu của lừa đảo “pump & dump” (kéo rồi xả) - thủ đoạn thổi giá cổ phiếu một cách giả tạo trước khi đột ngột bán tháo. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy các công ty được nêu tên có liên quan đến biến động giá bất thường này.

Các vụ lừa đảo "thổi giá" cổ phiếu đã tồn tại trên thị trường Mỹ trong nhiều thập kỷ. Lần gần nhất chúng trở thành vấn đề nghiêm trọng là giai đoạn 2020-2021, khi hàng chục công ty Trung Quốc thua lỗ vẫn được "thổi giá" tăng vọt, rồi sụp đổ ngay sau khi IPO.

FBI cho biết tháng trước, lượng khiếu nại của nạn nhân liên quan tới lừa đảo “thổi giá” cổ phiếu đã tăng 300% so với cùng kỳ năm trước. Cơ quan này cho biết các nhà đầu tư đang bị nhắm mục tiêu trên mạng xã hội bởi những kẻ mạo danh "công ty môi giới hợp pháp hoặc nhà phân tích cổ phiếu nổi tiếng".

Nhiều vụ lừa đảo có liên quan đến làn sóng IPO của các công ty Trung Quốc tại Mỹ năm 2024. Xu hướng này tiếp tục năm nay khi các doanh nghiệp Trung Quốc và Hồng Kông chiếm ưu thế trong thị trường IPO vốn hóa nhỏ tại Mỹ.

Nạn nhân bao gồm các nhà giao dịch mới vào nghề và cả cựu ngoại giao viên. Tia Castagno, chủ một doanh nghiệp chuyên huấn luyện điều hành tại London, đã mất toàn bộ tiền tiết kiệm. Cô bị lôi kéo vào nhóm WhatsApp từ một quảng cáo trên Facebook và bị thuyết phục đầu tư vào Ostin Technology.

"Tôi cảm thấy trống rỗng và xấu hổ. Tôi liên tục tự hỏi mình đã quyết định sai như thế nào và nhớ lại cảm giác choáng váng khi bị lừa", cô chia sẻ với Financial Times.

Ryan Sweetnam, Luật sư tại Cel Solicitors (Anh), cho biết có "hơn một trăm khách hàng rơi vào bẫy thổi giá cổ phiếu penny Trung Quốc" tìm đến ông trong vài tháng qua.

Đà tăng nhanh chóng rồi ngã ngào của cổ phiếu Ostin Technology

Đáng chú ý, các cơ quan quản lý Mỹ đã được cảnh báo nhiều lần về việc một số cổ phiếu đang bị sử dụng làm công cụ gian lận.

Trong 7 tháng qua, Giám đốc điều hành InvestorLink Matthew Michel gần như hàng tuần gửi email cảnh báo cho các liên hệ, bao gồm Financial Times, về hoạt động mạng xã hội bất thường xung quanh các cổ phiếu vốn hóa nhỏ niêm yết tại Mỹ.

Một công ty giao dịch lớn trên Phố Wall cũng nhiều lần cảnh báo SEC và Nasdaq về khả năng thao túng cổ phiếu. Tuy nhiên, cả Nasdaq và SEC đều từ chối bình luận.

InvestorLink đã cảnh báo về hoạt động bất thường xung quanh Pheton vào đầu tháng 7, gần ba tuần trước khi cổ phiếu công ty này giảm 95% trong một phiên.

Các nhà lừa đảo sử dụng thủ đoạn tinh vi, tạo ra các nhóm WhatsApp trông như được điều hành bởi các công ty môi giới Mỹ uy tín. Một nhà đầu tư châu Âu đã mất "số tiền sáu chữ số" vào cổ phiếu Pheton sau khi tham gia nhóm có khoảng 40 người, chủ yếu từ Anh và Mỹ.

"Họ hỏi tôi có phải bot AI không ngay từ đầu... một chiêu trò khôn ngoan. Mọi thứ trông rất chuyên nghiệp", nạn nhân này chia sẻ. "Tôi sốc không nói nên lời khi cổ phiếu bị bán tháo."

Phân tích của Michel về Ostin cũng phát hiện "hoạt động có tổ chức" trên Reddit, với 12 tài khoản đăng nội dung quảng cáo giống nhau chỉ trong vòng hai giờ. Dữ liệu vị trí cho thấy ba tài khoản này hoạt động từ Nga và Iran.

Đỉnh điểm của xu hướng này là Regencell Bioscience - công ty dược thảo dược Trung Quốc báo lỗ 4.4 triệu USD năm 2024 - nhưng cổ phiếu lại tăng gần 60,000% trong năm, đạt vốn hóa 38 tỷ USD. Con số này thậm chí còn cao hơn Jefferies và Walgreens cộng lại. Cổ phiếu sau đó lao dốc 83%.

Regencell Bioscience từng có vốn hóa gần 40 tỷ USD dù công ty thua lỗ

Meta, chủ sở hữu Facebook, Instagram, Thread, cho biết đang "tiếp tục đầu tư công nghệ để chống lừa đảo mạnh mẽ hơn" và phối hợp với ngân hàng, Chính phủ để ngăn chặn loại tội phạm dạng này.

Vũ Hạo (Theo FT)