Vietstock - "Mùa đông" thị trường IPO dần ấm lại
“Mùa đông” của thị trường IPO có vẻ sắp kết thúc và sẽ mang lại sự giàu có cho một số người. Thế nhưng những người đã xuống tiền đầu tư khi định giá doanh nghiệp ở đỉnh cao trong vài năm qua lại không hề cảm thấy nhẹ nhõm.
Vào ngày Instacart (NASDAQ:CART) thực hiện IPO hồi tháng 9, giá trị thị trường của công ty chỉ bằng 1/4 so với mức 39 tỷ USD mà các nhà đầu tư đã đưa ra hồi tháng 3/2021, thời điểm đó Instacart chỉ mới là một công ty khởi nghiệp tư nhân. Sequoia Capital lần đầu rót vốn vào Instacart vào năm 2013 và số cổ phần của họ trị giá hơn 1 tỷ USD tại thời điểm IPO.
Tuy nhiên, không phải tất cả nhà đầu tư đều may mắn như vậy.
Một số công ty lớn, bao gồm Fidelity Investments và T. Rowe Price, có thể phải chịu tổn thất lớn khi đặt cược vào Instacart khi họ là những công ty đã rót tiền vào startup này ở mức định giá ngay gần đỉnh.
Theo dữ liệu của PitchBook, tất cả công ty đó đã xuống tiền khi Instacart có định giá trên 13 tỷ USD, có nghĩa là những khoản đặt cược đó đã mất ít nhất một phần ba giá trị vào thời điểm IPO. Instacart niêm yết với vốn hóa thị trường khoảng 10 tỷ USD, sau đó trượt dốc đáng kể trong những ngày giao dịch tiếp theo.
Ba đợt niêm yết vào cuối tháng 9, gồm Instacart, Arm Holdings (NASDAQ:ARM) Plc và Klaviyo (NYSE:KVYO) Inc., đã đánh dấu sự kết thúc cho thời kỳ yên ắng nhất 32 năm của thị trường IPO. Nhiều nhà quan sát kỳ vọng sẽ có nhiều startup hơn tham gia thị trường đại chúng trong năm nay, và thậm chí nhiều hơn nữa vào năm 2024 nếu thị trường tiếp tục phục hồi sau những đợt giảm mạnh vào năm 2022. Các nhà đầu tư được cho là sẽ đặc biệt háo hức với những gã khổng lồ như Stripe Inc., một trong những startup lớn nhất ở Mỹ tính theo định giá.
|
IPO Arm
|
Vỡ mộng với định giá cao ngất ngưỡng
Đích đến lâu nay của các nhà đầu tư mạo hiểm là một đợt IPO lớn. Khi việc niêm yết trở nên phổ biến hơn, các giao dịch này thực sự sẽ mang lại lợi nhuận cực lớn cho các nhà đầu tư đã đặt cược sớm vào những startup mà sau này phát triển thành doanh nghiệp trị giá hàng tỷ đô la.
Tuy nhiên, tình trạng biến động liên tục trong định giá của các startup, như Stripe, Klarna Bank AB và Ramp, có thể khiến một số nhà đầu tư chủ chốt thất vọng. Nhà đầu tư đặt cược vào những công ty trưởng thành từng có giá trị tăng vọt trong thời kỳ bùng nổ của startup gần đây lại đang rơi vào tình thế bấp bênh nhất.
Theo PitchBook, vào năm 2021, 10% startup ở giai đoạn cuối được định giá từ 767 triệu USD trở lên. Đến giữa năm nay, ngưỡng đó giảm xuống còn 332 triệu USD.
Điều khoản của các giao dịch huy động vốn cũng bất lợi cho các quỹ đầu tư mạo hiểm trong thời kỳ thị trường đạt đỉnh. Những người đầu tư ở giai đoạn cuối háo hức tham gia giao dịch, đến mức họ thường xuyên bỏ qua các điều khoản truyền thống để bảo vệ mình, chẳng hạn như yêu cầu startup phải đền bù nếu định giá IPO của họ xuống thấp hơn vòng gọi vốn tư nhân gần đây nhất.
Tất cả vấn đề này sẽ trở nên quan trọng hơn khi thị trường IPO dần mở cửa trở lại. Stripe, giống như Instacart, hiện cũng có mức định giá thấp hơn trước đây. Theo dữ liệu của PitchBook, các nhà đầu tư, bao gồm Coatue, Fidelity, Silver Lake và Quỹ đầu tư Chiến lược Ireland của Bộ Tài chính Ireland, đã đầu tư vào Stripe lần đầu tiên vào năm 2021 khi công ty này được định giá 95 tỷ USD. Trong vòng gọi vốn vào tháng 3 năm nay, công ty đã giảm định giá xuống chỉ còn 50 tỷ USD.
Một startup lớn khác dự kiến IPO trong thời gian tới là công ty dịch vụ thanh toán Klarna. Trong vòng gọi vốn vào năm 2020, các nhà đầu tư mới, bao gồm Quỹ đầu tư Quốc gia Singapore, Silver Lake và TCV, đã định giá Klarna khoảng 10 tỷ USD. Tháng 3 năm sau, công ty huy động được 1 tỷ USD với mức định giá 31 tỷ USD, sau đó thành công gọi thêm 639 triệu USD vào tháng 6 với mức định giá 45.6 tỷ USD trong vòng gọi vốn do SoftBank dẫn đầu.
Tuy nhiên, trong vòng gọi vốn năm ngoái, định giá của Klarna đã giảm xuống chỉ còn 6.7 tỷ USD. Điều này có nghĩa là những nhà đầu tư trên sẽ thua lỗ nặng nề nếu Klarna niêm yết ở mức định giá đó.
Công ty công nghệ tài chính Ramp cũng có thể khiến các nhà đầu tư ở giai đoạn cuối của họ phải đau đầu. Năm ngoái, startup phần mềm này đã huy động được 198 triệu USD ở mức định giá 8.1 tỷ USD, với các nhà đầu tư mới bao gồm General Catalyst và giám đốc điều hành Microsoft (NASDAQ:MSFT) Corp. Satya Nadella, theo PitchBook. Tất cả nhà đầu tư đó đã thua cuộc, ít nhất là trên giấy tờ, khi công ty này công bố vòng gọi vốn mới nhất trị giá 300 triệu USD với mức định giá 5.8 tỷ USD, giảm 2.3 tỷ USD.
Trên thực tế, ngay cả nhiều công ty đầu tư mạo hiểm kỳ cựu cũng đang bị “đốt cháy”. Lời hứa hẹn về mức lợi nhuận viển vông cùng sự chậm trễ trong việc IPO vào thời kỳ đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều công ty, bao gồm cả Sequoia, chuyển sang đặt cược vào giai đoạn cuối. Sequoia, quỹ đầu tư thường rót vốn ở giai đoạn cuối, là người cung cấp phần lớn khoản đầu tư trị giá 50 triệu USD cho Instacart vào tháng 03/2021. Họ có thể sẽ thua lỗ với khoản đặt cược đó.
* CEO Lê Hồng Minh: VNG sẽ niêm yết nhưng không phải bây giờ
Kim Dung (Theo Bloomberg)
