Loạt tổ chức quốc tế nâng dự báo GDP Việt Nam năm 2025
Investing.com -- Tại Trung Quốc – công xưởng của thế giới – cuộc cạnh tranh giữa con người và máy móc đang dần hiện hữu. Trong năm qua, quốc gia này đã chi hơn 20 tỷ USD để đầu tư phát triển robot hình người, với mục tiêu sản xuất hàng loạt hơn 10.000 robot vào năm 2025.
Theo Tech Wire Asia, Bắc Kinh đang chuẩn bị ra mắt một quỹ mới trị giá 1.000 tỷ nhân dân tệ (khoảng 137 tỷ USD) nhằm hỗ trợ các startup trong lĩnh vực công nghệ cao như AI và robot.
Giới phân tích cảnh báo, với lượng vốn khổng lồ và đà phát triển công nghệ vượt bậc, Trung Quốc có thể vượt mặt cả Mỹ trong cuộc đua chế tạo robot hình người – tương tự như những gì đã diễn ra với ngành xe điện. Điều này khiến nhiều người lao động Trung Quốc lo ngại: càng nhiều tiền đổ vào robot, cơ hội việc làm của con người càng thu hẹp.
Dù vậy, các nhà chức trách đang cố gắng trấn an. Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, ông Lương Lượng – Phó Giám đốc Khu Phát triển Kinh tế và Công nghệ Bắc Kinh – nhấn mạnh rằng robot được tạo ra để tăng hiệu suất và xử lý công việc nguy hiểm, chứ không nhằm thay thế lao động phổ thông.
Tuy nhiên, các con số lại cho thấy điều ngược lại. Theo Tổ chức ITIF, tốc độ thay thế lao động bằng robot ở Trung Quốc hiện đang nhanh nhất thế giới, với số lượng robot đưa vào dây chuyền sản xuất cao gấp 12,5 lần so với dự báo trước đó.
Thêm vào đó, chi phí sản xuất robot hình người tại Trung Quốc đang ngày càng giảm mạnh. Bank of America ước tính giá thành trung bình vào cuối năm nay khoảng 35.000 USD, nhưng nếu sử dụng linh kiện nội địa, chi phí có thể giảm còn 17.000 USD vào năm 2030 – thậm chí có thể xuống thấp hơn ngay trong năm nay.
Lợi thế lớn nhất của Trung Quốc nằm ở việc làm chủ chuỗi cung ứng robot hình người: các chuyên gia cho biết quốc gia này sản xuất được khoảng 90% linh kiện quan trọng. Điều này cho phép doanh nghiệp nội địa đẩy nhanh tốc độ phát triển và hạ giá thành.
Zhang Miao – CEO của startup CASBOT – chia sẻ rằng hệ sinh thái sản xuất tại Trung Quốc hiệu quả đến mức: "Nếu bạn đặt hàng vào buổi sáng, buổi chiều đã có thể nhận hàng hoặc trực tiếp kiểm tra sản phẩm."
Tuyên bố “hợp tác” nhưng thực tế là thay thế?
Dù các phát ngôn chính thức vẫn nhấn mạnh việc “robot hỗ trợ, không thay thế người lao động”, thực tế lại khác. Những ông lớn như BYD, Geely đã bắt đầu đưa robot hình người vào các nhà máy, không chỉ để làm việc nặng mà còn đảm nhận cả những công việc phổ thông. Điều đó cho thấy công nghệ không còn là tương lai xa, mà đã hiện diện ngay trong dây chuyền sản xuất.
Tập đoàn Xpeng (NYSE:XPEV) cũng đang xem xét đầu tư tới 13,8 tỷ USD vào robot, cho thấy sự kỳ vọng rõ ràng rằng công nghệ này sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc cắt giảm chi phí lao động và tăng năng suất.
Dự báo, quy mô thị trường AI tăng cường (EAI) tại Trung Quốc sẽ tăng từ 119 tỷ USD (2024) lên hơn 134 tỷ USD vào 2025 – một tốc độ tăng trưởng khó đạt được nếu không có sự thay đổi lớn về cơ cấu nhân sự và sản xuất.
Với khoảng 123 triệu lao động trong ngành sản xuất, Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức. Giống như các cuộc cách mạng công nghiệp trước, công nghệ hứa hẹn tạo ra việc làm mới – nhưng không thể tránh khỏi giai đoạn đầu xáo trộn. Người lao động buộc phải học kỹ năng mới, trong khi doanh nghiệp cần tái cấu trúc để thích nghi.
Tương lai có thể không nằm ở thái cực con người hoàn toàn bị thay thế hay hoàn toàn làm chủ – mà sẽ là một sự hợp tác phức tạp giữa người và máy. Robot có thể đảm nhận các công việc lặp lại, trong khi con người chuyển sang các vai trò giám sát, bảo trì và phối hợp.
Tác động thực sự của làn sóng robot hóa sẽ phụ thuộc vào ba yếu tố: tốc độ triển khai robot, hiệu quả của các chương trình đào tạo lại lao động, và khả năng tạo ra việc làm mới của nền kinh tế.
Cuộc cách mạng robot có thể là lời giải cho bài toán già hóa dân số và chi phí lao động tăng cao, giúp Trung Quốc duy trì vai trò trung tâm sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, liệu người lao động sẽ cùng đồng hành hay bị thay thế bởi những cỗ máy này – điều đó vẫn còn phụ thuộc vào những quyết định chính sách trong thời gian tới.