Đến lượt Ấn Độ dậy sóng

Vietstock - Đến lượt Ấn Độ dậy sóng

“Cuộc chiến” trên thị trường thương mại điện tử Ấn Độ, đặc biệt là ở mảng bán lẻ thực phẩm, đang nóng hơn bao giờ hết sau khi Alibaba quyết định đầu tư vào công ty bán lẻ thực phẩm trực tuyến lớn nhất nước này.

Bấy lâu nay, khi nói đến thương mại điện tử ở Ấn Độ, nước đông dân thứ hai thế giới, mọi người nghĩ ngay đến hai cái tên đang khiến báo chí tốn nhiều giấy mực là “người khổng lồ” Amazon và Flipkart, công ty khởi nghiệp có giá trị lớn nhất Ấn Độ. Cả hai công ty này đều tuyên bố rằng họ đang dẫn đầu về thị phần ở quốc gia 1,32 tỉ dân này và đưa ra những con số để minh chứng cho vị thế số 1 của mình.

Cú ra đòn bất ngờ của Alibaba

Amazon bắt đầu gia nhập thị trường Ấn Độ vào năm 2013 và nhanh chóng mở rộng thị phần nhờ vào thương hiệu, công nghệ và các khoản đầu tư ồ ạt dự kiến sẽ lên đến 5 tỉ đô la Mỹ trong những năm tới. Được thành lập vào năm 2007, Flipkart đang nắm trong tay 4 tỉ đô la tiền mặt sau khi được những tập đoàn tên tuổi như

SoftBank (Nhật Bản) và Tencent (Trung Quốc) rót vốn.

Gần đây, Amazon India (chi nhánh của Amazon ở Ấn Độ) và Flipkart có những động thái tấn công vào mảng bán lẻ thực phẩm. Đầu tháng 11, Flipkart cho ra mắt phần mềm ứng dụng di động Supermart, cho phép khách hàng đặt mua thực phẩm với giá trị tối thiểu là 500 rupee (khoảng 170.000 đồng). Trước đó vài tháng, hồi tháng 7, Chính phủ Ấn Độ cho phép Amazon đầu tư 500 triệu đô la vào mảng bán lẻ thực phẩm, mở đường cho Amazon India xây dựng chuỗi cung cấp thực phẩm và bán trực tiếp cho khách hàng, giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp thứ ba.

Phân khúc bán lẻ thực phẩm và tạp hóa trực tuyến của Ấn Độ được dự báo có mức tăng trưởng gộp nhanh nhất lên đến 141% mỗi năm và sẽ đạt 15 tỉ đô la vào năm 2020, theo lời dự báo của ngân hàng Morgan Stanley.

Mặc dù Amazon India và Flipkart là hai công ty thương mại điện tử lớn nhất Ấn Độ nhưng công ty BigBasket mới là đối thủ dẫn đầu trong hàng chục công ty đang kinh doanh trong phân khúc bán lẻ thực phẩm trực tuyến. Do vậy, Amazon India và Flipkart sẽ có cơ hội vượt lên dẫn đầu ở mảng bán lẻ thực phẩm trực tuyến nếu một trong hai thâu tóm được Big Basket. Trong nhiều tháng qua, có những lời đồn đoán về việc Amazon India tổ chức các cuộc đàm phán thâu tóm với BigBasket. Ngoài ra, cũng có những thông tin cho biết BigBasket đang đàm phán sáp nhập với đối thủ Grofers.

Tuy nhiên, trái ngược với các lời suy đoán ấy, hôm 9-12, giới truyền thông Ấn Độ cho biết tập đoàn thương mại điện tử Alibaba (Trung Quốc) sẽ đầu tư 200 triệu đô la vào BigBasket để nắm giữ 25% số cổ phần của công ty này. Hôm 15-12, Ủy ban Cạnh tranh Ấn Độ (CCI) chính thức thông báo cho phép Alibaba mua cổ phần của BigBasket.

Vì sao BigBasket có thể thay đổi cuộc chơi?

BigBasket, hoạt động theo mô hình nhà kho, đang vận hành 25 trung tâm phân phối lớn ở 25 thành phố cấp 1 và cấp 2 ở Ấn Độ, cung cấp hơn 20.000 sản phẩm từ hơn 1.000 thương hiệu. Các trung tâm này thu mua nông sản địa phương và sau đó chuyển đến 63 nhà kho để xử lý, đóng gói và giao cho khách hàng. Ngoài ra, BigBasket cũng bán thịt, hải sản và các mặt hàng mang nhãn hàng riêng. Khách hàng đặt mua thực phẩm với giá trị trên 1.000 rupee (khoảng 360.000 đồng) sẽ được giao hàng miễn phí trong ngày và nếu dưới mức này, họ sẽ bị tính phí 20 rupee (7.000 đồng).

BigBasket cho biết đang xử lý 50.000 lệnh đặt mua thực phẩm mỗi ngày. Công ty này đạt mức tăng trưởng doanh thu 231% trong năm 2016, lên 5,6 tỉ rupee (87 triệu đô la Mỹ). Theo công ty nghiên cứu thị trường Kalagato, tính đến tháng 3-2017, BigBasket nắm giữ 35,2% thị trường thực phẩm trực tuyến ở Ấn Độ và đang nhắm đến mức doanh thu 20,5 tỉ rupee (320 triệu đô la) trong năm 2018.

Amazon India đang cung cấp dịch vụ Amazon Now, cho phép khách hàng đặt mua trực tuyến nông sản tươi và các nhu yếu phẩm từ các cửa hàng, siêu thị ở bốn thành phố lớn Bengaluru, Delhi, Mumbai và Hyderabad và được giao hàng miễn phí trong vòng hai giờ đồng hồ nếu giá trị đơn hàng là trên 350 rupee (125.000 đồng). Rõ ràng là ở phân khúc thực phẩm tươi, với tầm “phủ sóng” ở 25 thành phố, BisBasket đang có lợi thế hơn Amazon India.

Amazon India cũng liên kết với các nhà bán lẻ địa phương để cung cấp dịch vụ Amazon Pantry, cho phép khách hàng ở 30 thành phố ở Ấn Độ đặt mua trực tuyến những mặt hàng khô và thực phẩm không hư thối lên đến 15 kg và nhận hàng vào ngày hôm sau với mức phí giao hàng cố định là 49 rupee (17.000 đồng). Nếu giá trị đơn hàng trên 599 rupee (210.000 đồng) thì phí giao hàng được miễn.

Biên lợi nhuận của Amazon India trong mảng hàng hóa tiêu dùng nhanh bao gồm thực phẩm thường ở mức thấp hơn 18%. Trong khi đó, biên lợi nhuận của BisBasket lên đến 24% nhờ kết hợp nông sản tươi, các mặt hàng có nhãn hàng riêng và các hàng hóa có thương hiệu của các bên cung cấp thứ ba.

Các mặt hàng mang nhãn hàng riêng bao gồm rau quả, trái cây, ngũ cốc... chiếm khoảng 35% giá trị giao dịch hàng hóa của BisBasket. Một thế mạnh của BisBasket nữa là thực phẩm hữu cơ. Bảy trong số 25 trung tâm thu mua và phân phối của BigBasket chỉ xử lý nông sản hữu cơ. Do vậy, xét về cục diện tổng thể ở mảng thực phẩm tươi, BigBasket đang có thế mạnh hơn Amazon India.

Ông Heri Menon, người đồng sáng lập BigBasket, cho biết thành công của công ty là đã xây dựng được danh tiếng về chất lượng ở các mặt hàng nông sản và ngũ cốc tươi.

Alibaba đang thúc đẩy chiến lược “Bán lẻ mới” nhằm sử dụng dữ liệu và công nghệ để nâng cao chất lượng hoạt động của các cửa hàng bán lẻ trực tiếp bao gồm sự trải nghiệm của khách hàng, quản lý kho hàng.

Dựa vào khái niệm này, Alibaba đã cho ra mắt chuỗi siêu thị thực phẩm Hema ở Trung Quốc, nơi khách hàng có thể chọn mua thực phẩm bằng cách dùng điện thoại quét (scan) các mã vạch trên gói hàng và thanh toán bằng ví điện tử Alipay. Họ cũng có thể sử dụng ứng dụng Hema để đặt mua hàng trực tuyến từ siêu thị Hema gần nhất. Mỗi siêu thị Hema sẽ trở thành một trung tâm xử lý các đơn đặt hàng trực tuyến và giao hàng chỉ trong vòng 30 phút. Giới phân tích nhận định nếu Alibaba quyết định triển khai mô hình này ở Ấn Độ thông qua BigBasket, tập đoàn này có thể đánh bại bất cứ sự cạnh tranh nào đến từ các dịch vụ Amazon Now và Amazon Pantry của Amazon India.

Alibaba phả hơi nóng vào Amazon và Flipkart

Trên bình diện thị trường thương mại điện tử nói chung, tập đoàn Alibaba cũng đang đe dọa vị thế dẫn đầu của Amazon và Flipkart thông qua công ty thương mại điện tử Paytm (Ấn Độ), nơi Alibaba đang nắm cổ phần kiểm soát.

Năm 2015, Alibaba tiến vào thị trường thương mại điện tử Ấn Độ với hai thương vụ đầu tư vào Snapdeal và Paytm.

Alibaba cùng công ty con Ant Financial đã đầu tư 680 triệu đô la để nắm giữ hơn 40% số cổ phần của Paytm. Tháng 6-2017, Alibaba tiếp tục rót 177 triệu đô la vào Paytm, nâng tổng cổ phần của Alibaba và Ant Financial tại công ty thanh toán di động này lên 62%.

Trong khi thương vụ Snapdeal không mang lại kết quả tích cực vì thị phần của công ty này giảm từ 26% vào tháng 9-2015 xuống còn 4% vào tháng 3-2017, thì thương vụ Paytm đang mở ra một con đường thênh thang để Alibaba dấn sâu vào thị trường Ấn Độ.

Được thành lập vào năm 2010, Paytm ban đầu chuyên về dịch vụ thanh toán trực tuyến, cho phép khách hàng sử dụng số điện thoại thuê bao trả trước của mình để thanh toán các hóa đơn điện - nước, điện thoại, Internet, đặt mua vé xem phim... Năm 2014, Paytm cho ra mắt ví điện tử Paytm và cho đến nay nó đã thu hút hơn 200 triệu người sử dụng trở thành nền tảng thanh toán di động lớn nhất Ấn Độ.

Tháng 2-2017, Paytm cho ra mắt  dịch vụ thương mại điện tử trực tuyến Paytm Mall dành cho ứng dụng di động lẫn nền tảng web với danh mục sản phẩm được chào bán chủ yếu là hàng thời trang, đồ gia dụng điện tử và hàng tiêu dùng nhanh. Nền tảng web của Paytm Mall đang chào bán 68 triệu mặt hàng từ 14.000 cửa hàng và hoạt động theo mô hình doanh nghiệp - người tiêu dùng (B2C – Business to Customer) bằng cách sử dụng 40 đối tác giao hàng để thực hiện nhiệm vụ giao hàng chặng cuối. Trong khi đó, ứng dụng Paytm Mall chào bán 65 triệu mặt hàng từ 1.000 cửa hàng có thương hiệu riêng và 15.000 nhà bán lẻ được các thương hiệu ủy quyền.

Ứng dụng này vận hành theo mô hình đa kênh, tức đặt hàng trực tuyến và nhận hàng ở cửa hàng thực tế (O2O – Online to Offline).

Hồi tháng 10, Amit Sinha, Giám đốc về tác vụ của Paytm Mall, cho biết chỉ trong vòng sáu tháng sau khi Paytm Mall ra mắt, giá trị giao dịch hàng hóa qua các nền tảng của hãng đã đạt 4 tỉ đô la, tương đương 20% thị trường thương mại điện tử ở Ấn Độ. Ông Sinha đánh giá cao mô hình O2O mà công ty này đang áp dụng. “Chiến lược O2O chưa từng được thử nghiệm ở Ấn Độ trước đây và nó sẽ là chìa khóa mang lại thành công cho chúng tôi”, ông Sinha nói.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn vào đầu tháng 12 vừa qua, Vijay Shekhar Sharma, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Paytm, cho biết  tập đoàn sẽ đầu tư 2,5 tỉ đô la trong vòng 3-5 năm tới với mục tiêu đánh bại các vị trí dẫn đầu của Amazon India và Flipkart.

“Mảng thương mại điện tử của chúng tôi đã chiếm gần 50% mức doanh thu của các công ty lớn. Tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc như vậy khiến chúng tôi tin rằng chúng tôi có khả năng vươn lên dẫn đầu thị trường trong 3-5 năm tới”, ông Sharma chia sẻ.

Chánh Tài